INTRAFAMILIAAL GEWELD Aanpak en visie van het parket Parket Antwerpen afdeling Mechelen 14 februari 2017 Nele Poelmans

INHOUDSTAFEL Inleiding Onmiddellijke maatregelen parket Beslissingsmogelijkheden parket na onderzoek Mogelijke beslissingen van de rechtbank

1. Inleiding Mentaliteitswijziging doorheen de jaren Vroeger: “We moeien ons niet met wat er tussen 4 muren gebeurt…” Wetswijzigingen in 1997 en 2003 Strafverzwaring voor geweld tussen partners Afschaffing verschoningsgrond voor fysiek geweld bij betrapping van de partner op overspel Uitbreiding bevoegdheid parket bij partnergeweld (huiszoeking) Mogelijkheid om bij feitelijke scheiding en/of echtscheiding woning toe te wijzen aan slachtoffer IFG

1. Inleiding 2006: Omzendbrieven van college van procureurs-generaal Inzake IFG en partnergeweld in het bijzonder, geactualiseerd in 2015 Belang van een multidisciplinaire aanpak Van ieder strafbaar feit moet PV worden opgesteld Richtlijnen inzake kennisgeving aan het parket Referentieofficier bij politie / referentiemagistraat bij parket Aandacht voor het slachtoffer en de kinderen Normstellend optreden naar de dader toe 2008: partnergeweld prioriteit in nationaal veiligheidsplan

1. Inleiding IFG wordt ernstig genomen! Niet altijd gemakkelijk om de feiten te bewijzen… Tegenstrijdige verklaringen, geen getuigen Slachtoffer is bang en durft de waarheid niet vertellen Slachtoffer wijzigt verklaring of trekt klacht in Doel: terugdringen van geweld en veilige(re) situatie creëren Hoe: zoveel mogelijk oriënteren naar hulpverlening, al dan niet onder gedwongen statuut

2. Onmiddellijke maatregelen parket Voeren van een onderzoek kan enige tijd in beslag nemen. Soms zijn onmiddellijke maatregelen aangewezen om veiligheid slachtoffer te waarborgen en/of onmiddellijk signaal te stellen naar dader toe. Telefonische contactname van parketmagistraat door politie 2.1. Voorleiding voor de onderzoeksrechter 2.2. Maatregel naar minderjarige kinderen toe 2.3. Tijdelijk huisverbod

2.1. Voorleiding voor de onderzoeksrechter Parket kan verdachte voor maximum 24 uur arresteren. Onderzoeksrechter kan verdachte voor langere tijd aanhouden (= bevel tot aanhouding) In vrijheid stellen onder voorwaarden Bij bevel tot aanhouding: verdachte wordt overgebracht naar de gevangenis en zal binnen de 5 dagen voor de Raadkamer moeten verschijnen (daarna om de maand) Mogelijke voorwaarden bij vrijheid onder voorwaarden: Contactverbod met slachtoffer / straatverbod Verplichte begeleiding bvb time-out Verbod van alcohol- en/of druggebruik …

2.1. Voorleiding voor de onderzoeksrechter Bij schending van de voorwaarden zal verdachte opnieuw voor onderzoeksrechter moeten verschijnen. Schending voorwaarden = bevel tot aanhouding Andere onderzoeksdaden die onderzoeksrechter kan stellen: Huiszoekingsmandaat Inbeslagname medische dossiers Verhoor geneesheer en andere drager(s) van het beroepsgeheim conform 458 Strafwetboek Onderzoek aan het lichaam van een minderjarige buiten heterdaad Na afsluiting gerechtelijk onderzoek beslist Raadkamer of er voldoende bezwaren zijn om verdachte naar de correctionele rechtbank te verwijzen.

2.2. Maatregel ten aanzien van minderjarige kinderen Bij IFG in een gezin met minderjarige kinderen zal er steeds een afschrift van het PV overgemaakt worden voor opvolging van het jeugddossier Jeugdparket gaat na of er een verontrustende situatie is. Vrijwillige hulpverlening wordt aangeboden (eerstelijnshulpverlening bvb CAW of gemandateerde voorziening OCJ of VK) Indien geen vrijwilligheid: aanmelding bij OCJ of VK door parket en onderzoek maatschappelijke noodzaak Desgevallend doorverwijzing naar de jeugdrechter

2.3. Tijdelijk huisverbod Nieuwe wet van 15 mei 2012, in werking getreden op 1 januari 2013 Extra instrument in de strijd tegen IFG “Indien uit feiten en omstandigheden blijkt dat de aanwezigheid van een meerderjarig persoon in de verblijfplaats een ernstig en onmiddellijk gevaar oplevert voor de veiligheid van één of meer personen die dezelfde verblijfplaats betrekken, kan de procureur des Konings ten aanzien van deze persoon een huisverbod bevelen”

2.3. Tijdelijk huisverbod Geen strafbaar feit vereist Staat los van eventuele latere strafvervolging Niet beperkt tot koppels Exclusieve bevoegdheid van de procureur des Konings Maximale termijn 10 dagen, verlengbaar door de Vrederechter met ten hoogste 3 maanden Uitzonderlijk karakter van de maatregel “in geval van uiterst dringende noodzakelijkheid” Indien er een andere manier is om het vertrek van de bedreigende persoon te bewerkstelligen, moet deze eerst overwogen worden.

2.3. Tijdelijk huisverbod 3 aspecten: plicht om gemeenschappelijke verblijfplaats onmiddellijk te verlaten verbod om die verblijfplaats te betreden, zich er op te houden of er aanwezig te zijn verbod om contact op te nemen met de personen die er verblijven Overtreding van het bevel tot tijdelijk huisverbod, opgelegd door parket (niet Vrederechter!) is strafbaar met een gevangenisstraf van 8 dagen tot 6 maanden en/of met een geldboete van 26 tot 100 euro

2.3. Tijdelijk huisverbod Beperkte toepassing in de praktijk Omslachtige administratieve procedure Overtreding van het huisverbod wordt slechts bestraft met maximum gevangenisstraf van 6 maanden, zodat een voorleiding voor de onderzoeksrechter niet mogelijk is Enkel de overtreding van het huisverbod opgelegd door de procureur des Konings (= de eerste 10 dagen) wordt bestraft.

3. Beslissingsmogelijkheden van het parket na onderzoek Zonder gevolg (seponering) Minnelijke schikking Bemiddeling in strafzaken Rechtstreekse dagvaarding

3.1. Zonder gevolg (seponering) 1.1. Geen misdrijf 1.2. Onvoldoende bewijzen 1.3. Verval van de strafvordering 1.3.1. Verjaring 1.3.2. Overlijden van de dader 1.3.3. Klachtafstand (bij klachtmisdrijf) 1.3.4. Amnestie 1.4. Niet toelaatbaarheid strafvordering 1.4.1. Onbevoegdheid nationale vervolgingsorganen e.a. 1.4.2. Kracht van gewijsde 1.4.3. Immuniteit 1.4.4. Strafuitsluitende verschoningsgrond 1.4.5. Gebrek aan klacht (bij klachtmisdrijf) 1.5. Dader(s) onbekend

3.1. Zonder gevolg (seponering) 2.1. Motieven eigen aan de aard van de feiten 2.1.1. Beperkte maatschappelijke weerslag 2.1.2. Toestand geregulariseerd 2.1.3. Misdrijf van relationele aard 2.1.4. Nadeel gering 2.1.5. Redelijke termijn vervolging overschreden 2.2. Motieven eigen aan de persoon van de dader 2.2.1. Afwezigheid van voorgaanden 2.2.2. Toevallige feiten met oorzaak van specifieke omstandigheden 2.2.3. Jeugdige leeftijd 2.2.4. Wanverhouding gevolgen strafvordering vs. maatschappelijke verstoring 2.2.5. Houding van het slachtoffer 2.2.6. Vergoeding van het slachtoffer 2.3. Beleid 2.3.1. Te weinig recherchecapaciteit 2.3.2. Andere prioriteiten bij vervolgings- en opsporingsbeleid

3.2. Minnelijke schikking Artikel 216bis Wetboek van Strafvordering Erkenning van de feiten Bewijs vergoeding niet betwist gedeelte van de schade Bij tijdige betaling: verval van de strafvordering Bij niet tijdige betaling: dagvaarding Weinig toegepast bij IFG (eerder voor drugbezit, winkeldiefstal)

3.3. Bemiddeling in strafzaken Artikel 216ter Wetboek van Strafvordering Afhandeling op parketniveau Voorwaarden: Dader heeft (quasi) blanco strafregister Recente feiten Dader moet feiten bekennen

3.3. Bemiddeling in strafzaken Inhoud: Opvolging door justitieassistent Bemiddeling tussen dader en slachtoffer over vergoeding van de schade Opleggen bijkomende maatregel Therapie of begeleiding (psychosociale begeleiding, behandeling voor alcohol- of drugsprobleem) Vorming (vaak: omgaan met agressie of dader in zicht) Dienstverlening van maximum 120 uren Verdachte dient voor parketmagistraat te verschijnen en tekent proces-verbaal waarbij hij instemt met zijn voorwaarden Proeftermijn van 6 maanden

3.3. Bemiddeling in strafzaken Indien BIS-procedure lukt = vergoeding schade en naleven opgelegde maatregel => verval strafvordering Indien BIS-procedure mislukt = schade niet vergoed en/of niet naleven maatregel => dagvaarding

3.4. Rechtstreekse dagvaarding Dader wordt via deurwaardersexploot opgeroepen voor de correctionele rechtbank Het slachtoffer wordt per brief uitgenodigd om zich burgerlijke partij te komen stellen. Indien partijen nog samenwonen, gebeurt de oproeping van het slachtoffer via de politie. Op de zitting zet de parketmagistraat de feiten uiteen en vordert de straf. Beklaagde kan zich zelf verdedigen of zich laten bijstaan door een advocaat.

4. Mogelijke beslissingen van de Rechtbank Vrijspraak Gevangenisstraf en/of geldboete Opschorting Probatieopschorting Veroordeling met uitstel Veroordeling met probatieuitstel Autonome werkstraf Internering Autonome probatiestraf Elektronisch toezicht

Bedankt voor uw aandacht

Contactgegevens Nele Poelmans Referentiemagistraat IFG parket Antwerpen afdeling Mechelen Nele.poelmans@just.fgov.be 015/288.281 0473/81.31.79