Basisinkomen in juridisch perspectief Willemijn Roozendaal
Sociale zekerheid is herverdeling van inkomen Volgens welk verdelingsbeginsel? mogelijke verdelingsbeginselen: - Vereffening (repareren schade) Wederkerigheid (voor wat hoort wat) Emancipatie Behoefte Verdienste Maatschappelijk nut Rechtsbeginsel (grondrecht/burgerrecht)
Vereffening (repareren schade) -> WIA Wederkerigheid (voor wat hoort wat) -> werknemersverzekeringen Emancipatie -> bijstand Behoefte -> Bijstand; WMO; WLZ etc.; AOW? Verdienste -> AOW? Maatschappelijk nut -> activeringsinstrumenten Rechtsbeginsel (grondrecht/burgerrecht) -> Bijstand
Basisinkomen: volgens welk verdelingsbeginsel? - Vereffening (repareren schade) Wederkerigheid (voor wat hoort wat) Emancipatie Behoefte Verdienste Maatschappelijk nut Rechtsbeginsel (grondrecht/burgerrecht) Vrijheidsideaal
Niet meer nodig: Uitvragen en controleren “schade”, premieafdracht, middelentoets, vermogenstoets, gezinssamenstelling, controleren arbeidsmogelijkheden, verdiensten, tegenprestatie.. Niet meer mogelijk (?): steun middeninkomensgroepen door welbegrepen eigenbelang; specifiek ouderen, zieken en weduwen bijstaan; activeren met drang of dwang; betrokkenheid werkgever bij preventie en herstel
Welke juridische barrières? Uitsluiten sociaal toerisme? Gelijke rechten voor EU-onderdanen met verblijfsrecht (die economisch niet actieven kunnen verliezen bij “onredelijke belasting van gastland”) (HvJ 11 november 2014, zaak C-333/13 Dano) Tot op zekere hoogte gelijke rechten derdelanders met verblijfsstatus
Welke juridische barrières? Garantie behoud bestaande uitkeringen? Internationale normverdragen sociale zekerheid ILO-conventie no. 102 (algemeen) 121 (arbeidsongeschiktheid) 128 (ouderdom) en 168 (werkloosheid) Europese code sociale zekerheid 1964 General Comments no. 19 IVESCR: private en collectieve sociale zekerheid moet gefaciliteerd worden (bv aanvullingen in cao’s) – denk ook aan vakverenigingsvrijheid
A Brave New World ?