Welkom Workshop “leesbevordering in kleine gemeenten” donderdag 8 december 2016 Nieuwegein

Agenda: Het landschap in Zeeuws-Vlaanderen Fase 1: de Bibliotheek op School (dBoS) Fase 2: dBoS en/in het netwerk

Het landschap in Zeeuws-Vlaanderen - 3 gemeenten dunbevolkt: 106.000 inwoners 4e grootste stad/dorp/kern < 5.000 inwoners relatief oudere bevolking: gemiddeld > 50 jaar relatief weinig jongeren inwonerkrimp vele kleine kernen meerdere scholen per kleine kern 2010: 77 basisscholen schoolgrootte varieert van 23 tot 230 leerlingen geen hoger onderwijs nauwelijks openbaar vervoer zware bezuinigingen subsidie

Bibliotheek Zeeuws-Vlaanderen Strategische keuzes Bibliotheek Zeeuws-Vlaanderen digitale bibliotheek doelgroepen fysieke interne organisatie

LEZEN en MEDIAWIJSHEID Deze bouwstenen van de thema’s LEZEN & MEDIAWIJSHEID zijn precies die elementen om in de werkwijze van het onderwijs de cyclus van opbrengstgericht werken te realiseren. Het toont inhoud en proces in één oogopslag. Wat betekent samenwerken binnen de Bibliotheek op school voor jouw school? Wat ga jij hiervan merken? Wat gaat er in school gebeuren of veranderen? Waar liggen de kansen? Er komt een actuele en gevarieerde collectie in school, dicht bij de kinderen. Door het invullen van de monitor krijg je zicht op sterkten en zwakten van het huidige leesklimaat in de school en kun je duidelijke doelen stellen en activiteiten vastleggen in het lees- en mediaplan. Leesconsulenten dragen die vanuit de bibliotheek samen met de leescoördinator op school zorg voor stimulering en ondersteuning bij het structureel vrij lezen. De leescoördinator krijgt gerichte scholing en wordt uitgenodigd om deel te nemen aan het leescoördinatoren netwerk, voor het verwerven van kennis en het delen van deskundigheid. Mediacoaches van de bibliotheek bieden ondersteuning bij programma’s voor informatievaardigheden/mediawijsheid voor tenminste de leerlingen in de bovenbouw. Iedereen krijgt toegang tot de digitale Bibliotheek op school, inclusief de catalogus voor de eigen schoolcollectie. Indien mogelijk maak je dit al concreet door het noemen van cijfers of activiteiten. Lees voor een uitgebreidere toelichting de beschrijving van de Bibliotheek op school op www.debibliotheekopschool.nl

Fase 1: de Bibliotheek op School (dBoS) Implementatie de Bibliotheek op school (stap 1) Beantwoording van de “waar-vraag?” Omwille van de objectiviteit: hoe groter de kern; hoe meer bibliotheekwerk. Is er een basisschool in de kern? Heeft de kern een speciale betekenis in de gemeente? Uitlijsten van de kernen naar omvang: (voorbeeld gemeente Sluis)

kern: Oostburg Breskens Aardenburg Sluis IJzendijke Schoondijke Groede Eede Cadzand Hoofdplaat Zuidzande Waterlandkerkje Nieuwvliet Retranchement St. Kruis inwoners: 4.681 4.742 2.393 2.380 2.190 1.496 1.055 869 774 769 574 552 451 372 324 school: ja nee

Implementatie de Bibliotheek op school (stap 2) Maken van beleidskeuzes: Waar bieden we bibliotheekwerk aan? Welk bibliotheekwerk? Wat mag dat kosten? Beantwoording van de “wat-vraag?” aanbod van de bibliotheek: de Bibliotheek op school lees- en mediaplan - collectie monitor - lezen lees- en mediaconsulent - digitaal uitleensysteem Uitgangspunt: hoe groter de school; hoe groter de Bibliotheek op school

Implementatie de Bibliotheek op school (stap 3) kern: Oostburg Breskens Aardenburg Sluis IJzendijke Schoondijke Groede Eede Cadzand Hoofdplaat Zuidzande Waterlandkerkje Nieuwvliet Retranchement St. Kruis inwoners: 4.681 4.742 2.393 2.380 2.190 1.496 1.055 869 774 769 574 552 451 372 324 school: ja nee dBos: vestiging ja nee kosten € nvt

Implementatie de Bibliotheek op school voorbeelden van gerealiseerde projecten: dBos basisschool Hengstdijk; ong. 30 leerlingen

Implementatie de Bibliotheek op school dBos basisschool Biervliet; ong. 100 leerlingen

Implementatie de Bibliotheek op school dBos basisschool Vogelwaarde; ong. 200 leerlingen

Voorbeeld inhoud leesplan: inzet op zowel technisch als begrijpend lezen vrij lezen opnemen in rooster groep 5-8 leest voor aan groep 1-4 leerlingen groep 7 en 8 zijn tutor van groep 5 en 6 ouders komen naar school om voor te lezen de school heeft 3 leescoördinatoren dagelijkse groepsbezoeken naar de bieb boekpromotie-activiteiten kennisconstructie: ook informatieve boeken

samenwerking met de leesconsulent bibliotheek: onderhoud collectie advisering bij moeilijk lezende kinderen afnemen van de leesmonitor leesbevorderingsprojecten boekcollecties rond speciaal thema hoe werkt de catalogus/hoe kan ik zoeken? boekpromotie-activiteiten groepsbezoeken digitale vaardigheden

Resultaat: 96% van de basisscholen in lid van de bibliotheek 94% van alle kinderen is lid van de bibliotheek 50% van de scholen registreren hun uitleningen 40% van de scholen doet mee met de monitor Verdubbeling gebruik collecties Forse uitbreiding leesbevorderingsactiviteiten

Fase 2: dBoS en/in het netwerk Fase 1: nadruk op opstart dBoS Fase 2: nadruk op doorontwikkeling nieuwe inzichten in bepalen omvang/grootte uitbreiding netwerk rondom dBoS

Fase 2: dBoS en/in het netwerk nieuwe inzichten in bepalen omvang/grootte dBoS “omvang/inzet van de lees- en mediaconsulent van de bibliotheek afhankelijk stellen van de omvang van de school” staffel   schoolgrootte: uren lmc/ week <50 ll 1 <100 ll 2 <150 ll 3 <200 ll 4 >200 ll 5 dBoS+ en ++ heeft altijd 5 uur lmc forse uitbreiding van het aantal beschikbare uren LMC voor de gemeente Hulst betekent dit een verdubbeling!

Fase 2: dBoS en/in het netwerk uitbreiding netwerk rondom dBoS van taalontwikkeling naar persoonlijke ontwikkeling kind uitbreiding netwerk rondom dBoS

Fase 2: dBoS en/in het netwerk “Compostella-case” in brede school Sas van Gent netwerk: Bibliotheek Kinderopvang School GGD doel: “kinderen gezonder leren leven” met focus op beweging en voeding

Fase 2: dBoS en/in het netwerk “Compostella-case” in brede school Sas van Gent integrale aanpak: elke dag lopen met stappenteller reisverhalen: steden, geschiedenis en aardrijkskunde informatieve en verhalende boeken winkeliers met ‘gezondheidsschappen’ ouderbetrokkenheid

Fase 2: dBoS en/in het netwerk “Compostella-case” in brede school Sas van Gent resultaat: Kinderen bewegen meer Kinderen leren spelenderwijs/ongedwongen Kinderen lezen spelenderwijs/ongedwongen Kinderen meer bewust van voeding Netwerk kan elkaar beter vinden

Fase 2: dBoS en/in het netwerk “Compostella-case” in brede school Sas van Gent Maar ook: Netwerk kan elkaar beter vinden Netwerk kan ouders beter vinden opvoeding moeilijke gesprekken Netwerk kan andere instanties beter vinden (digi)taalhuis gezondheidszorg

VRAGEN?