Een goede start, daar kun je maar beter gelijk mee beginnen! Landelijke SWPBS conferentie, 11 november 2016 Een goede start, daar kun je maar beter gelijk mee beginnen! Landelijke SWPBS conferentie, 11 november 2016

Klaar voor de start! Start het jaar met elkaar en met een PBS injectie! Afspraken maken; wat verwachten wij van elkaar? Werkmoment Oefenen

Bespreek kort de schoolbrede gedragsverwachtingen Ruimte Veiligheid Respect Verantwoorde-lijkheid Schoolbreed Toiletten Schoolplein Fietsenstalling Gangen, etc. Ruimte Werk met een rooster voor de gedragslessen 3

Een positieve groep De eerste weken zijn belangrijk: de gouden weken! Niet afwachten maar meteen aan de slag! Formuleer je gedragsverwachtingen voor in de klas voor de belangrijkste onderwijssituaties: Zelfstandig werken, instructie, eet- en drinkmomenten, opruimen, toiletgebruik enz. Welk gedrag wil je zien? Straal uit dat het een leuk jaar gaat worden!

Gedragsverwachtingen in de klas Welke gedrag wil je zien bij: -instructie -zelfstandig werken/spelen -eet-en drinkmomenten -opruimen -computergebruik -binnen komen/weggaan

Een positieve groep Erbij willen horen is een basisbehoefte Groepsprocessen lopen via een vast patroon Leerkrachten kunnen dit proces positief beïnvloeden Hou dit op regelmatige basis vol Focus op het positieve! Maak contact

Groepsdynamiek 4 fasen: Forming, Storming, Norming, Performing Wanneer je weet dat deze fasen bestaan, je er rekening mee houdt en er bewust aandacht aan besteedt, doorloop je deze fasen veel gemakkelijker. Dit proces duurt ongeveer 6 weken. Jij hebt hierin de hoofdrol! Een goed begin is het halve werk en daar heb je de rest van het jaar gemak van!

Fase 1: Forming Oriëntatiefase: Leerlingen leren elkaar en de leerkracht (opnieuw) kennen. Ze kijken de kat uit de boom en taxeren zichzelf (opnieuw) ten opzichte van de anderen. Dit is de fase waarin de toon gezet wordt. De eerste indruk blijft hangen.

Fase 2: Storming Twee aspecten: . De hiërarchie in de groep wordt bepaald. Als fase 1 goed is verlopen, zal fase 2 sneller gaan. Twee aspecten: . Bondjes sluiten, erbij horen: Iedereen wil erbij te horen en dit lukt beter als je medestanders hebt. Er worden kliekjes gevormd, zo’n groepje biedt veiligheid. Deze zijn dus een heel normaal en zelfs noodzakelijk in deze fase. Eigen positie verwerven Het innemen van de eigen voorkeurspositie gaat niet altijd zonder slag of stoot, vandaar de naam ‘storming’. Als er binnen de klas/groep snel een leidersfiguur opstaat, is dat goed voor de evolutie van het groepsproces. Groepen waarin niemand de leiding wil of kan nemen, blijven vaak lang hangen in deze fase, voordat ze kunnen doorgroeien naar een volgende fase.

Fase 3 Norming De ‘norm’ wordt bepaald: Er is minder strijd en meer samenwerking. Leerlingen beginnen elkaar te vertrouwen en te accepteren. De hiërarchie in de groep is duidelijk. Ieder kent zijn plek en iedereen kent de grenzen. Ongeschreven regels worden vastgelegd. Weten wat die regels zijn en je eraan kunnen houden, biedt veiligheid in een groep. Het verlangen naar emotionele veiligheid zit ook in het verlangen om echt zichzelf te kunnen zijn in de groep.

Fase 4 Performing Als de eerste 3 fasen goed zijn doorlopen, kan een klas in fase 4 terechtkomen. De leerlingen hebben elkaars talenten en kwaliteiten leren kennen en waarderen. Ze maken zich geen zorgen meer over afwijzing. Ze vullen elkaar aan. Iedereen wordt geaccepteerd om wie hij is en kan met zijn inbreng komen. In deze fase is de groep een (h)echt team en er is duidelijk vooruitgang. Problemen worden geanalyseerd en opgelost. Een groep in dit stadium kan veel werk verzetten. Er is een positieve werksfeer en het groepsproces heeft positieve invloed op het werk van de individuele leerling. Wanneer er iemand bijkomt of vertrekt, verandert de groep en worden alle fasen (even) opnieuw doorlopen. Lang niet elke groep bereikt deze laatste fase.

Tips Fase 4 Performing Blijf alert; observeer Onderhoud het positieve klimaat in je groep Let op stille leerlingen Groepsvorming is niet lineair maar cyclisch Blijf actief en sturend. Laat de leerlingen steeds oefenen.

daar kun je beter gelijk mee beginnen! Een goede start: daar kun je beter gelijk mee beginnen! Ken je leerlingen: observeer! Hobby’s, talenten, belevingswereld, gezinssituatie. Hoe zet je in jouw onderwijs de talenten van je leerlingen in? Zorg voor een goede overdracht voor de eerste dag van het nieuwe schooljaar. Wat vind je belangrijk in een overdracht? Laat de leerlingen jou kennen. Verbindingen worden versterkt door kennis over elkaar. Benoem wat je voelt. Wat mogen leerlingen over jou weten?

Met de leerlingen Laat in de eerste weken de schoolbrede gedragsverwachtingen allemaal voorbij komen. Herhaling en oefening blijft nodig! Voorzie de school- en klassenregels regelmatig van context; wat ermee bedoeld wordt en wat je ermee wilt bereiken. Verbind de gedragsverwachtingen aan de waarden die jullie als team hebben gekozen. Maak samen groepsregels; hoe willen we  dit jaar dat we in de groep met elkaar omgaan? Laat leerlingen samen tot een aantal positief omschreven groepsregels komen. Maak er een mooie poster van. Hiermee creëer je een gezamenlijk doel voor de rest van het jaar met veel draagvlak. Wie bepaalt de regels in jouw klas?

een goede start: actief aanpakken! Gebruik Coöperatieve werkvormen zoals bv Tafelrondje (Coöperatieve Leerstrategieën, Bazalt) Maak per dag een aantal keer gebruik van activiteiten die je groep positief helpen vormen: Bronnen: de Vreedzame School Energizers de Gouden Weken Gebruik de activiteiten met een doel: niet zomaar een spelletje tussendoor!

Voorbeeld programma groepsvorming 4 weken Elke dag aandacht voor school/klassenregels: gedragslessen PBS. bespreken/herhalen en natuurlijk belonen! Week 1 twee energizers per dag Week 2 een energizer per dag Week 3 twee energizers per dag en om de dag een coöperatieve werkvorm Week 4 kies je eigen vorm Elke dag aandacht voor vaste routines/procedures bijv. toiletbezoek, zelfstandig werken, opruimen enz.

Een goede start met ouders Maak aan het begin van het jaar (meerdere malen) persoonlijk contact met alle ouders van je klas. Samen met ouders bereik je veel meer en obstakels overwin je gemakkelijker als je een goede relatie met hen hebt opgebouwd. Voorbeelden: Kennismakingsgesprekken (wat verwachten wij van elkaar?) SOK gesprek (School-ouder-kind) Open lessen. Sociale Media (Facebook van de klas, whatsapp groep, Parro)

Maak het leuk! Positieve feedback is je sterkste wapen! Wat je aandacht geeft, groeit. Positiviteit is besmettelijk! (ook naar collega’s en ouders!) Ondersteun elkaar hierbij.

Bedankt voor jullie aandacht! Jacomine Clements, jacomineclements@kpnmail.nl Corien Lankreijer, corienlankreijer@hotmail.com