Workshop nr. 2 ouderen in jouw gemeente

Traject “Lokaal zorgbeleid in de toekomst” 1. Wat? Inhoudelijke oefening voor lokale besturen met het oog op 2018 Concreet, gebaseerd op gegevens van eigen gemeente/regio Toekomstgericht, rekening houdend met tendensen Aan de hand van mogelijke scenario’s Output: visie op zorg in jouw gemeente, met concrete ideeën/programmapunten voor 2018 Traject is een aanvulling van het inspiratiehandboek van CD&V naar de lokale verkiezingen (in opmaak)

2. Doelgroep 3. Traject 4. De “route” mandatarissen (welzijn/zorg/burgemeesters/ocmw-voorzitters) raadsleden met affiniteit welzijn/zorg afdelingen: leden met affiniteit welzijn/zorg 3. Traject Workshop Huiswerk Vervolg (challenge, online tools,…) 4. De “route”

I. ANALYSE

Hier volgen een aantal cijfergegevens die relevant zijn om een inschatting te maken naar initiatieven rond ouderen. De cijfers die in de slides getoond worden zijn Vlaamse cijfers. De aanwezigen ontvangen een apart blad waarop zij de cijfers voor hun gemeente kunnen op invullen + handleiding hoe ze deze cijfers kunnen opzoeken.

Vooraf Omgevingsanalyse ouderen in uw gemeente (zie bundel) Algemene cijfers (zie slides)

65+ tov hele bevolking

Verdeling volgens leeftijd Evolutie Aantallen op 01/01   Verdeling volgens leeftijd In duizend 0-17 18-29 30-66 67-84 85+ 1991 5767,9 21,6% 18,4% 47,7% 11,0% 1,3% 2000 5940,3 20,6% 15,1% 49,7% 12,9% 1,8% 2010 6252,0 19,6% 14,4% 49,9% 13,9% 2,2% 2016 6477,8 19,4% 14,2% 49,1% 14,5% 2,8% 2020 6606,9 19,5% 48,5% 15,0% 3,1% 2030 6869,3 13,5% 45,5% 18,0% 3,5% 2040 7088,5 13,6% 42,8% 19,2% 4,8% 2050 7255,7 19,7% 13,7% 42,3% 17,9% 6,4% 2060 7399,0 19,9% 42,4% 17,4% 6,6%

Ouderen armoede https://provincies.incijfers.be/ -> kinderen en jongeren -> kind&gezin

Deze tabellen bevatten een lijst van mogelijke initiatieven in de gemeente om een inhoudelijk overzicht te bekomen.

Initiatieven Een gemeente kan heel wat initiatieven: nemen, initiëren en/of coördineren zowel als actor als in een regierol Lijst de verschillende initiatieven in jouw gemeente op Gebruik de lijst als inspiratiebron

Wat? Aantal Actor Regie Aandachtspunten? Opmerkingen woonzorgcentrum assistentiewoningen kortverblijf dagverzorgingscentra Lokaal dienstencentrum Regionaal dienstencentrum Initiatieven gezinszorg Initiatieven mantelzorg Premie mantelzorg dorpsrestaurants Initiatieven senioren & armoede Taxicheques

Wat? Aantal Actor Regie Aandachtspunten? Opmerkingen Minder mobiele centrale Huishoudelijke hulp Karweihulp Diensten aan huis (kapper, maaltijden, pedicure, boodschappen,…) Initiatieven leeftijdsvriendelijke gemeente Dag- en nachtoppas Personenalarm-toestellen Digitale initiatieven Seniorengids/ brochure

Wat? Aantal Actor Regie Aandachtspunten? Opmerkingen Ouderenadviesraad/ seniorenraad Worden ouderen betrokken (participatie?) Schepen van senioren? Seniorenconsulent? Senioren-verenigingen Voorzieningen in dorpen (geldautomaat, buurtwinkel,…) Initiatieven rond zorgwonen? Initiatieven rond dementie Initiatieven rond armoede & senioren

Deze stap zou erin kunnen bestaan om een focus

Participatie: bevraging en/of focusgroep Betrek “stakeholders” Ouderen zelf (behoeftepeiling) Seniorenraad Voorzieningen Hoe? Focusgroep Enquêtes/vragenlijsten Partcipatie / b

Trends/vaststellingen Oudere Leeft langer Is mondiger Hoger opgeleid Minder netwerk Risico op depressie/vereenzaming

Zorgmarkt in volle beweging Budgettaire druk Privatisering/Commercialisering Schaalvergroting commerciële sector Exit “familiale” spelers / Intro nieuwe (grote) spelers Overkoepeling openbare spelers (zorgbedrijven) Netwerkorganisaties over sectoren heen Bouw- en Immobiliënsector ontdekt Zorgsector...

Professionalisering Beheersniveau Duale rol: sturen >< aanbieder zijn Managementniveau Performantie verhogen War for talent Instroom voldoende groot?

Woonzorg Verkorting ligduur in woonzorgcentrum Verhoging zorgzwaarte in woonzorgcentrum Woonzorgcentrum inbedden in “dorpsleven” Shift van residentiële naar thuiszorg Nieuwe technologieën laten thuiswonen toe Loslaten van programmatie assistentiewoningen “wildgroei”/zoektocht alternatieve woonvormen Bejaardenwoningen Ouderen op kot

Op naar de rugzakfinanciering? Markt naar specifieke doelgroepen? Ontschotting tussen de sectoren Specifieke opening naar gehandicaptensector Innovatie

II. VISIE BESTUUR

CD&V Universaliteit en gelijkheid Solidariteit Eigen kracht Gedeelde verantwoordelijkheid Vermaatschappelijking Participatie en integratie Persoonsgerichte, vraaggestuurde en geïntegreerde zorg en ondersteuning op maat

Doel overzicht topics: Basisinformatie Stand van zaken wetgeving Evoluties Aandachtspunten lokale besturen

Integraal beleid ouderenzorg in transitie

Cirkelmodel: Zelfzorg: de zorg en ondersteuning die de persoon met een zorgnood zelf opneemt; Zorg en ondersteuning die thuis geboden wordt door mantelzorgers: familie en vrienden; De informele zorg door vrijwilligers en buurtgerichte ondersteuning; Professionele zorg en ondersteuning: de gezinszorg en aanvullende thuiszorg, dagverzorging en kortverblijf  Gemeente heeft hierin een rol!

Ouderenbeleid in transitie: Van Naar Curatie Preventie De oudere op de passagierszetel van zijn zorg De oudere aan het stuur van zijn zorg Mantelzorg in de marge Mantelzorg als volwaardige zorgpartners Aanbodgestuurd Vraaggestuurd Solisten in de zorg en welzijn (silo denken) Geïntegreerde zorgnetwerken Instellingsfinanciering Persoonsvolgende financiering Uni-disciplinair Inter- en multidiscplinair Ieder voor zich Warme, zorgzame buurt Aanbodsgericht vraaggericht Ageing out place Ageing in place Exclusie Inclusie

Van Naar Niet ontsloten informatie Digitale gegevensdeling Mee mogen doen Zelf mogen doen Keuze door de professional Eigen geïnformeerde keuze van de oudere Ongekende/ondoorzichtige informatie over prijs, kwaliteit en continuïteit Transparantie over prijs, kwaliteit en continuïteit Onaangepaste woning en leefomgeving Diverse aangepaste woon- en zorgvormen Ageisme Leeftijdsvriendelijke samenleving Onbekendheid van rechten/ tegemoetkomingen Automatische rechtentoewijzing Strikt vastliggend regelgevend kader Regelluwte – experimenteerruimte Ongekende technologie Technologie op mensenmaat in de zorg en welzijn

Overzicht “bouwstenen” lokaal beleid ouderen

Gezinszorg & aanvullende thuiszorg Woonzorgcentra Assistentiewoningen Dagverzorginscentra Kortverblijf Dienstencentra Gezinszorg & aanvullende thuiszorg Mantelzorg Dementie Leeftijdsvriendelijke gemeente

Woonzorgcentra (voorbeeld)

Woonzorgcentra Een woonzorgcentrum biedt permanente opvang en verzorging aan 65-plussers die niet meer thuis kunnen wonen. Naast een permanente verblijfplaats gaat dat van huishoudelijke hulp en hulp bij dagdagelijkse taken tot (lichaams)verzorging en verpleging. Alle woonzorgcentra in Vlaanderen zijn erkend door Zorg en Gezondheid

dit vertegenwoordigt een globale toename van 12%; evolutie aantal erkende woongelegenheden in woonzorgcentra periode 01/01/2013 – 01/01/2017 Woonzorgcentra 1/01/2013 1/01/2014 1/01/2015 1/01/2016 1/01/2017 Antwerpen 19.753 20.040 20.468 21.024 21.532 Vlaams-Brabant 11.071 11.476 11.818 12.368 12.788 Limburg 6.857 7.326 7.729 8.132 8.413 Oost-Vlaanderen 17.560 17.961 18.267 18.425 18.786 West-Vlaanderen 14.714 14.808 14.974 15.661 16.450 Brussel-Hoofdstad 197 200 429 649 TOTAAL 70.152 71.811 73.685 76.259 78.618 Vastellingen: op 5 jaar tijd een aangroei van 8.466 woongelegenheden, gemiddeld 1.693 woongelegenheden per jaar; dit vertegenwoordigt een globale toename van 12%; grootste stijging op 5 jaar tijd doet zich voor in Brussel-Hoofdstad, met name 230 %.

Woonzorgcentra: cijfers

Betaalbaarheid woonzorgcentrum In een woonzorgcentrum betaalt een bewoner: een dagprijs + (eventueel) supplementen (internet, telefonie,…) Een woonzorgcentrum mag jaarlijks zijn prijs verhogen onder bepaalde voorwaarden.

nulmeting 2016

Kwaliteitsvol Kwaliteitsvol leven Kwaliteitsvolle zorg Het Vlaams Indicatorenproject (VIP) meet de kwaliteit van zorg in de Vlaamse woonzorgcentra. Het doel: Woonzorgcentra helpen om zichzelf te evalueren en hun kwaliteitsbeleid te verbeteren. Bewoners of het bredere publiek informeren. De overheid kan de resultaten gebruiken bij inspecties en erkenningsbeslissingen.     Voorzieningen met elkaar vergelijken (benchmarking). Enquête over kwaliteit van leven in woonzorgcentra

III. UITROL

Scenario’s waarbij gemeente/ocmw actor is 2 grote vragen: Vraag 1: met wie samenwerken? Gemeente/ocmw kan zelf alleen activiteit blijven uitoefenen Gemeente/ocmw kan verzelfstandigen: waarbij gemeente en ocmw enige partners zijn (bv. zorgbedrijf) waarbij gemeente en ocmw samenwerking zoeken met andere gemeenten/ocmw’s (regionaal zorgbedrijf) waarbij gemeente/ocmw gaat samenwerken met privé (bv. vzw’s) Vraag 2: welke activiteiten? Enkel woonzorg Aanvullen met thuiszorg? Aanvullen met andere zorgaspecten (kinderopvang,…) …

Wordt vervolgd Uitrol naar 2018 Digitaal luik/challenges (?) Inspirerende voorbeelden!