Workshop Faciliteren BSAE Koen Sips

Programma -Welkom en kennismaking -Groepen faciliteren -Samenwerkingsverbanden faciliteren -Procesbegeleiding -Overlegdynamiek, gespreks- en luistertechnieken -Werkvormen -Intervisie

Werkingsprincipes -Alle ideeën zijn waardevol. -Luisteren is ook communiceren. -Naar de toekomst kijken met energie. -Iedereen kan van iedereen leren. -Van vaststellen naar actie? -Respect & vertrouwelijke omgaan met info. -We houden ons aan de tijd. -….

Groepen faciliteren

Welke groepen faciliteren? -Werkgroepen -Events -Raad van bestuur -Rondetafels -Focus groups -….

Kenmerken van de groepen -Nieuwe groep – bestaande groep -Vaste – geen vaste samenstelling -Groot – klein -Diversiteit (functie, ervaring, leeftijd, …) -Hoog frequente – laag frequente meetings -Troep, groep, team: Gezamenlijk doel? -…. => Wel of niet (bewust) werken op de groepsontwikkeling

Samenwerkingsverbanden faciliteren

Kenmerken van multi-actor samenwerkingsverbanden -Complexe thematieken of problemen -Geen enkele partij/actor kan het alleen -Kennis, mensen en middelen, steun nodig van meerdere -Klassiek leiderschap of projectmanagement werkt niet -Eigen ontwikkelingsdynamiek  Convenor-rol en facilitator-rol

De relevante partijen ‘samen brengen’:  Wervende en inclusieve probleemdefinitie formuleren  Uitnodigen en ontvangen van de stakeholders  Identificeren en legitimeren van stakeholders  Interesse van stakeholders bewaken en stimuleren  Identificatie van de nodige middelen  … Ook facilitator of voorstellen over facilitatie? (Bege)leiding: de ‘convenor’-rol

 Interafhankelijkheden in beeld brengen / houden  Creëren van minimale structuur –  de complexiteit van de taak, structuur, relaties en context ‘containen’  Faciliteren van het rol-management van alle actoren, groepen en subsystemen  Faciliteren van gesprek en interactie  Zorgen voor ‘boundary management’ (Bege)leiding: de facilitator-rol

Mandaat en achterbandynamiek Multi-actoroverleg ‘Convenor’ & Actor Actor mandaat? Actor “backed” or “over-ruled”? bilateraal? Actor

Het in kaart brengen van de verschillende actoren:  Wie heeft (welke) invloed op actie in dit domein?  Wie wordt (hoe) beïnvloed door actie in het domein?  Rechtstreeks  Onrechtstreeks  Wie zijn de stakeholders waar jij op focust? Stakeholder-analyse Opleiding Kwaliteitszorg Eenvoudige optie: ‘instantieanalyse’

ervaart impact heeft invloed Laag Hoog Opleiding Kwaliteitszorg Stakeholder-analyse

Grondregels voor interactie  Normen en regels in de multi-actorgroep over omgang met elkaar en met gespreksinhoud  wie uit te nodigen en hoe?  hoe de agenda te bepalen?  hoe om te gaan met informatie?  hoe beslissingen te nemen?  …  Impliciet aangenomen vs. expliciet afgesproken

Observatievragen Grondregels  Aan welke grondregels houden de actoren zich? Bijvoorbeeld over toegang tot informatie of het nemen van beslissingen?  Worden deze regels expliciet afgesproken of impliciet gevolgd?  … Overlegstrategieën  Communiceren actoren openlijk over hun noden en doelen?  Blijven actoren op hun posities of exploreren ze onderliggende belangen?  … Leiderschap en facilitatie  Wie neemt een leidende rol op?  Wie neemt een faciliterende rol op?  Hoe beïnvloeden actoren het verloop van het overlegproces?

Procesbegeleiding

Drie aandachtsvelden, denkwijzen en manieren van functioneren… proces procedure product taak / opdracht techniek beweeg-redenen gedrag structuurrollen regels context

Leiden en begeleiden: een verschil in betrokkenheid proces procedure product taak / opdracht techniek beweeg-redenen gedrag structuurrollen regels context Begeleiding: betrokken op procedure en proces Leiding: ook ‘accountable’ voor product

techniek opdracht structuurrollen beweegredenen gedrag productproces procedure 20 (Hovelynck, 2001) regels Een procesperspectief…

Overlegdynamiek, gespreks- en luistertechnieken

geven houden krijgen confronteren weerstaan ondergaan boven onder met tegen (Cuvelier, 1980) Overlegdynamiek: een samenspel van ‘wie’ en ‘wat’…

Gespreks- en luistertechnieken  Vragen stellen  Feedback geven  Actief luisteren  …

Werkvormen

Werkvormen in functie van het doel -Overlegcirkel -World café -Open space -Brainstormen -Mindmappen -Metaplan -Duo’s – trio’s – kwartetten, … en werken met subgroepen

Welke werkvormen

Brainstormen

Mindmappen emindmaps freemind

Metaplannen Deutsche gründlichkeit

Mindmap- kaarten

Werken met subgroepen => Zelfmanagement & rolverdeling Voorzitter Tijdsbewaker Notulist Rapporteerder

Intervisie

Wat is Intervisie? collegiale ondersteuning onderlinge advisering bij werkproblemen in een leergroep bestaande uit gelijken die binnen een gezamenlijk vastgestelde structuur tot oplossingen en inzichten tracht te komen in een zelfsturend en op reflectie gericht leerproces …

Werkwijze bij Intervisie Eigen vragen/werkproblemen inbrengen Uitwisseling van kennis en ervaring met groepsgenoten Problemen analyseren en concrete oplossingen zoeken Problemen en oplossingen vanuit verschillende richtingen benaderen => Bij intervisie is de begeleider een procesbegeleider, de experts zijn de deelnemers

Opbrengst van Intervisie Vergroten van de eigen deskundigheid en professionaliteit, vaardigheden bijleren Onderlinge uitwisseling en steun Gemotiveerder werken Concrete tips, zien van oplossings-alternatieven en keuzes Leren zelfsturend te werken Leren luisteren, accepteren, invoelen van de anderen

Contactgegevens Koen Sips