Uithuisplaatsing jonge kinderen in Vlaanderen Een zoektocht naar uitgangspunten, krachtlijnen en verbetermogelijkheden

Vlaamse uitgangspunten, krachtlijnen en verbetermogelijkheden Beleidsnota WVG Actieplan Jeugdhulp 2015 Resolutie IJH 2015 “We actualiseren onze visie inzake de opvang van jonge kinderen buiten het gezin. Omdat we merken dat de institutionele context voor jonge kinderen niet altijd de meest wenselijke is, ontwikkelen we andere vormen van opvang met aandacht voor veilige hechting. We kijken hiervoor naar internationale goede praktijken en gaan de inpasbaarheid ervan in de Vlaamse context na. De instroom in een dergelijk aanbod wordt zorgvuldig gemonitord met het oog op het afbakenen van een doelgroep voor wie residentiële opvang de beste oplossing is.” Doel: Uitgangspunten en krachtlijnen i.f.v. Vlaamse beleidskeuzes Actuele visie – Vlaamse situatieschets – Beleidsacties

Afbakening doelgroep en focus Kinderen van 0-6 jaar met psychosociale problematiek, die gedwongen of vrijwillig en al dan niet tijdelijk, niet in het eigen gezin kunnen blijven (dag en nacht)

Aanpak K&G en JWZ / JWZ en K&G 1.Wat leert de wetenschap/literatuur ons? Uitgangspunten en krachtlijnen? 2.Gesprekken met wetenschappers 3.Discussies binnen K&G en Jongerenwelzijn 4.Focusgroepen met aanbod (CKG’s, CIG’s, OVBJ’s, diensten voor pleegzorg) 5.Besprekingen op directiecomité’s Jongerenwelzijn, Kind en Gezin, gemengde stuurgroep IJH … 6.Rapport met inbegrip van aanbevelingen voor het kabinet van Jo Vandeurzen, Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin

Naar een eindrapport  Inleiding  Uithuisplaatsing voorkomen  Indicatiestelling uithuisplaatsing  Een vergrootglas op de aanbodsvormen pleegzorg en residentiële opvang  Van visie naar actie: beleidsaanbevelingen

Enkele takeaway messages Uithuisplaatsing voorkomen  Internationale verdragen IVRK, EVRM, GACC  Primaire taak overheid: ondersteunen gezinnen en uithuisplaatsing voorkomen  Maar ook: Wanneer het eigen gezin van het kind, zelfs met voldoende ondersteuning, niet in staat is adequate zorg aan het kind te bieden, of het kind in de steek laat of er afstand van doet, is de overheid verantwoordelijk voor het beschermen van de rechten van het kind en moet de staat zorgen voor passende alternatieve zorg  Wat bij ernstig gehypothekeerde opvoeding en gezinsleven?  Gezin en diens netwerk in eerste instantie als oplossing en toekomst Voor elk kind, waar en hoe het ook geboren is en opgroeit, zo veel mogelijk kansen creëren Samen kansen creëren

Enkele takeaway messages Indicatiestelling uithuisplaatsing  Uithuisplaatsing, een middel in een traject  Een antwoord op velerlei vragen:  Uithuisplaatsing ja/nee?  Welke vorm?  Terugkeer naar huis? Meer permanente plaatsing?

Enkele takeaway messages Pleegzorg als eerste te overwegen keuze  Omwille van individuele aandacht, hechtingsmogelijkheden, stabiliteit, gewone zorg en leven … binnen een gezin  Theoretisch  Theoretisch geen contra-indicaties bij jonge kind  Wél heel wat randvoorwaarden te vervullen!  Pleegzorg als grootste potentieel, maar niet altijd de gewenste uitkomsten en/of gemakkelijk realiseerbaar

Enkele takeaway messages En wat dan met residentiële zorg?  Internationale weerstand, enkel kommer en kwel?  Tijdelijk en als draaischijf i.f.v. stabiele oplossing, wanneer pleegzorg niet kan  Kwaliteitsvoorwaarden en zorgstandaarden  Alternatieve organisatievormen In te zetten wanneer pleegzorg niet kan Zowel tijdelijk en draaischijf, als stabiele oplossing Vaste begeleiders (ook ‘s nachts) Goede supervisie Doorgedreven gezinsklimaat …

Focusgroepen met CKG / OVBJ / pleegzorgdiensten / CIG Reality check en duidelijke inspiratiebron voor conclusies en aanbevelingen  Versnipperd residentieel aanbod, transparantie, afstemming qua visie?  Specifieke plaats van CIG: preventie van uithuisplaatsing kind, gezin bij elkaar houden, versterken binnen veilig kader, belangrijke rol ook in het kader van perspectiefzoekende  Structurele breuken (CKG/OVBJ, crisisopvang …)  Wens: plaatsing jonge kind enkel mét dekking en steun vanuit ‘derde partij´

Eerste aanzet tot beleidsaanbevelingen en verbetermogelijkheden 1.Pleegzorg: meer en beter 2.Residentiële zorg: gerichter en beter 3.Uithuisplaatsing: beter gepositioneerd in Vlaamse welzijnslandschap

1. WE REALISEREN PLEEGZORG ALS EERSTE OPTIE: DIT NOODZAAKT MEER EN BETERE PLEEGZORG = meer pleegzorg = meer gepaste, tijdige inzet pleegzorg als gedifferentieerd aanbod = stabielere pleegplaatsingen en verhoogd welzijn en ontwikkeling van pleegkind Meer pleegzorg 1.Gerichte sensibiliseringskanalen voor aantrekken pleegouders 2.Gericht aanspreken van ‘nieuwe’ doelgroepen pleegouders 3.Naar een “ja, mits” principe in de vormings- en selectieprocedure 4.Informatiecampagne naar partners pleegzorg i.f.v. aanmeldingen en tijdige inzet 5.Efficiënte inzet van pool van pleegouders voor jonge kinderen 6.Verder inzetten op een versterkt pleegouderstatuut

1. WE REALISEREN PLEEGZORG ALS EERSTE OPTIE: DIT NOODZAAKT MEER EN BETERE PLEEGZORG Betere pleegzorg 7.Naar meer stabiliteit en continuïteit in pleegplaatsingen via a)Flexibele pleegouders met doorgroeimogelijkheden b)Concurrency planning c)Installeren van (in)formeel netwerk rondom pleegplaatsing in situaties van specifieke zorgnoden d)‘Preventief ‘ breakdownoverleg 8.Sterkere ondersteuning van pleeggezin, gezin, pleegkind en de interacties 9.Globale versterking van omkadering en randvoorwaarden pleegzorg

2. WE GEVEN EEN DUIDELIJKE PLEK AAN RESIDENTIËLE OPVANG, WELISWAAR GERICHTER EN BETER = Volwaardige, duidelijke plek van residentiële opvang voor jonge kinderen = Met een duidelijke finaliteit = Met een doorgedreven gezinsklimaat en specialistische hulp = Volgens een aantal zorgstandaarden

2. WE GEVEN EEN DUIDELIJKE PLEK AAN RESIDENTIËLE OPVANG, WELISWAAR GERICHTER EN BETER Duidelijkere finaliteit 1.Wanneer de randvoorwaarden van pleegzorg niet (meteen) gerealiseerd zijn 2.Tijdelijk en gericht op terugkeer naar huis, of indien nodig gericht op opvangalternatief in een gezin (en concurrency planning) 3.Intensieve begeleiding van gezin en context 4.Duidelijke doelgroepafbakening en doordachte leefgroepsamenstelling Doorgedreven gezinsklimaat 5.Kleine (max. 6) gemengde leefgroep 6.Kleinschalige woonvorm 7.Systeem van vaste begeleiders 8.Nadruk op het gewone dagdagelijks samenleven van kinderen met volwassenen binnen een normaliserende omgeving 9.Buurtgerichte inbedding

2. WE GEVEN EEN DUIDELIJKE PLEK AAN RESIDENTIËLE OPVANG, WELISWAAR GERICHTER EN BETER Samenwerking met pleegzorg 10.Werken aan acceptatie voor pleegzorg bij ouders 11.Snelle en regelmatige aftoetsing tussen residentiële voorziening en pleegzorg 12.Warme overdracht van residentiële opvang naar pleegzorg Globale versterking van omkadering en randvoorwaarden 12.Specifieke aandacht voor het jonge kind 13.Flankerend behandelingspakket gericht op emotionele en/of gedragsproblemen kind 14.Duidelijke organisatie-, supervisie- en intervisiestructuur Participatieve werking

2. WE GEVEN EEN DUIDELIJKE PLEK AAN RESIDENTIËLE OPVANG, WELISWAAR GERICHTER EN BETER Eén toekomst, twee wegen waar we aan denken 1.(Ombouw bestaande residentiële aanbod) naar vernieuwde initiatieven via pilootprojecten Met monitoring en stuurgroep 2.Initiatieven “intersectorale zorgstandaarden residentieel aanbod jonge kinderen” Via intersectorale expertise-uitwisseling Voortbouwend op visietekst Voortbouwend op pilootprojecten

3. WE BENADRUKKEN DE POSITIONERING VAN UITHUISPLAATSING IN EEN BREED VELD VAN ONDERSTEUNING EN HULP AAN KINDEREN EN GEZINNEN Visietekst is resultaat op zich Nood aan nog bredere intersectorale afstemming

“Vanuit verbinding, samen met partners, kansen geven aan jonge kinderen in verontrustende situaties”