Emissiehandel Presentatie voor Milieudefensie 24 januari 2004 ir Michiel Wind Eco-consult Environmental Economics - combineert ecologie en economie - web:

Inhoud Hoe werkt emissiehandel? Voor- en nadelen ten opzichte van andere instrumenten Beleidsontwikkelingen op dit moment (Kyoto, EU, Nederland) Vooroordelen Rol voor Milieudefensie Samenvatting

Milieu-economie Economie: 1. menselijke bedrijvigheid 2. wetenschap van het optimale gebruik van schaarse hulpmiddelen. Een schoon milieu is schaars geworden. Dus: verspilling van milieu en/of geld kan voorkomen worden met milieu-economie.

Marktconforme instrumenten

Wat is emissiehandel? Milieugebruiksruimte verhandelbaar maken Milieugebruiksruimte = emissieplafond = ‘bubble’ = milieudoelstelling De ruimte om te vervuilen bij degenen die hem het hardste nodig hebben. Grote kostenbesparingen, waarvan zowel vervuilers als milieu kunnen profiteren. Ingewikkelder dan het in theorie lijkt!

(Clusters van) bedrijven Emissieniveau 1: Emissieplafond (cap) voor 2010 Emissieniveau 3: Huidige emissies Emissieniveau 2: Maximale emissies bestaand beleid emissies A B DCEF Emissiehandel en bestaand beleid

Verschil cap-and-trade en credit-trading 1 Europese CO 2 -handel: cap-and-trade, met een absoluut (hard) emissieplafond. Het milieudoel is hierbij gegarandeerd. Nederlandse NO x -handel: - credit-trading (prestatienormen), met een relatief (zacht) plafond. Het milieudoel is hierbij afhankelijk van de productieomvang en dus niet gegarandeerd. - Groeit de productie teveel, dan wordt het milieudoel niet gehaald!

Verschil cap-and-trade en credit-trading 2 Cap-and-trade: een permanente kostenpost voor voorheen gratis milieugebruik (ook als rechten gratis worden verdeeld: ‘opportunity costs’!). Credit-trading: verlaagt de kosten van het voldoen aan de norm, maar laat milieugebruik verder gratis.

Verschil cap-and-trade en credit-trading 3 Bij cap-and-trade zijn alle emissierechten inwisselbaar voor contant geld. Dat is prikkel om ze niet te gebruiken voor vervuiling. Bij credit-trading kunnen de emissierechten slechts deels verkocht worden. De rest heeft alleen waarde als je ze gebruikt om te vervuilen. Het is wel prikkel tot schoner produceren, maar niet tot minder produceren.

Veilen of gratis uitdelen? * Voor het milieu maakt het niet uit! * Gratis uitdelen kan: - aan de hand van historische emissies: ‘grandfatheren’ - aan de hand van andere verdeelsleutels, bijv. prestatienormen (Benchmark-energie-CO 2 )

Veilen of gratis uitdelen? Criterium: Discussie over initiële verdeling Veilen: Weinig discussie, maar mogelijk wel over eventuele terugsluizing. Gratis uitdelen: Mogelijk veel over verdeelsleutel rechten

Veilen of gratis uitdelen? Criterium: Kwaliteit verdeling rechten Veilen: Meteen economisch optimaal, naar kosteneffectiviteit. Gratis uitdelen: Er is handel nodig om de emissierechten naar kosteneffectiviteit te verdelen en daarbij zijn transactiekosten een drempel.

Veilen of gratis uitdelen? Criterium: Onbekende emissiebronnen melden zich Veilen: Niet, want dan moeten ze betalen Gratis uitdelen: Deels (Om de waardevolle rechten te krijgen en als ze goedkoop kunnen reduceren.)

Veilen of gratis uitdelen? Criterium: Rechtvaardig voor voorlopers (vroege reduceerders) Veilen: Ja, maar ook afhankelijk van verdeling van eventuele terugsluizing veilingopbrengst. Gratis uitdelen: Afhankelijk van verdeelsleutel en referentiejaar.

Equity ‘Equity’ (gelijkheid) is een manier om emissierechten te verdelen voordat er gehandeld wordt. Uitgangspunt: iedere wereldburger heeft recht op een gelijk stukje emissieruimte. Dit betekent bij broeikasgassen een flinke vermogensoverdracht naar de (inwoners van) arme landen!

Emissiehandel (VER) versus andere instrumenten Kosten- effectieviteit Milieu- effect transactie-kosten Directe regulering Heffingen ++- Convenanten VER ++ +-

Beleidsontwikkelingen 1 Emissiehandel komt er in NL zeker voor: - NO x per (was per ) - CO 2 per (voor 26 EU-leden) Emissiehandel komt er in EU per waarschijnlijk voor : - alle broeikasgassen - voor meer vervuilers, o.a. vliegverkeer Emissiehandel komt er in NL misschien voor: - Vluchtige Organische Stoffen (smog) - voor NO x binnenvaart - andere (milieu-)problemen (D.Samson)

Beleidsontwikkelingen 2 Emissiehandel in NL: - NO x : juridische inbedding wordt nu gemaakt (wijziging WM, NEa) - CO 2 : Nationaal Allocatieplan wordt nu gemaakt, dan inspraak, 31-3 naar EC voor controle op concurrentievervalsing en overheidssteun

Beleidsontwikkelingen 3 Koppeling van het Europese handelssysteem aan CDM en JI onder beperkende voorwaarden. Nieuwe lidstaten van de EU en Noorwegen gaan ook deelnemen aan de CO 2 -handel Vanaf 2008 ook andere broeikasgassen en meer of alle vervuilers?

Vooroordelen 1 Met emissiehandel kunnen vervuilers een ‘aflaat’ kopen en blijven vervuilen. Werkelijkheid: Ze betalen om vervuiling bij andere bedrijven te reduceren, of reduceren zelf extra.

Vooroordelen 2 Emissiehandel is handel in gebakken lucht en het milieu schiet er niets mee op. Werkelijkheid: Emissiehandel verdeelt de schaarse milieugebruiksruimte optimaal en voorkomt zo verspilling aan onnodig dure reductiemaatregelen. Of het milieu er beter van wordt hangt alléén af van het emissieplafond.

Vooroordelen 3 Het is fout dat Nederland goedkope maatregelen in andere landen wil nemen (JI en CDM) om thuis minder te doen. Werkelijkheid: Door het nemen van deze goedkope maatregelen kunnen er méér maatregelen genomen worden (maakt niet uit waar). Het gaat alleen om de totale emissie.

Vooroordelen 5 Duurzame energie is de oplossing Werkelijkheid: Alleen op de zeer lange termijn is duurzame energie één van de oplossingen. MD moet zich alleen sterk maken voor harde milieugrenzen. De markt zoekt dan de beste manier om daarbinnen te blijven.

Rol voor Milieudefensie Draagvlak creëren. Pleiten voor een láág plafond op de totale emissies in Kyoto 2. Pleiten vóór een absoluut (hard) plafond (cap-and-trade), en tégen een relatief plafond (credit-trading). Pleiten voor ‘equity’ als rechtvaardig verdelingsprincipe.

Samenvatting Emissiehandel is een veelbelovend instrument dat verspilling van geld en/of milieu voorkomt. Milieudefensie kan zorgen dat: - de extra ruimte die daarmee ontstaat ten goede komt aan het milieu, en niet (alleen) aan de vervuilers. - er een hard en laag emissie-plafond komt.