18-/18+ of transitiepsychiatrie? Ambities ggz: pleidooi voor een levensloopbenadering Adolescentie is de psychologische ontwikkeling van de jongere naar volwassenheid. Deze fase beslaat grofweg de periode van jaar. De psychische ontwikkeling heeft een grote impact op de identiteitsontwikkeling en daarmee op hoe taakvolwassen iemand wordt om het leven op alle gebieden aan te kunnen. 18 jaar = meerderjarig meerderjarig ≠ volwassen

75% van de psychische aandoeningen ontstaat voor 25 jaar (Kessler et al, 2005) 2

18-/18+ : zwak waar de keten sterk moet zijn 3 Risicofactoren: o Het hebben van een ouder met een psychiatrische stoornis (nb: kindcheck, KOPP/KVO) o Een slechte tot matig slechte relatie tussen opvoeders o Verzuim / dreigende schooluitval o Druggebruik op jonge leeftijd Hoge ziektelast & tegelijkertijd onvoldoende (h)erkenning Ongeveer 5% van adolescenten heeft zorg nodig, ca. 2,5% is in zorg Oorzaken: o Problemen van adolescenten worden niet herkend en gelabeld als psychische / psychiatrische symptomen o Jongeren willen zich niet identificeren met ziekte (dit geldt ook in de somatische zorg) o Vanaf midden-adolescentie (15-16 jr) onttrekken jongeren zich aan de zorg o Niet bereiken jongeren van allochtone afkomst o Schotten tussen (jeugd)ggz en ketenpartners o Eigen risico zorgverzekeringswet bij 18e verjaardag o Aansluiting naar volwassenen-ggz vaak moeizaam Gevolg: o Ze komen weer in aanraking met de ggz als de problemen fors zijn

Agenda transitiepsychiatrie Preventie en vroegsignalering Uitval van zorg verminderen Continuiteit van zorg i.p.v. uitval bij 18 jaar Samenwerking jeugdggz en volwassenenggz Samenwerking met sociaal domein (school, werk, veiligheid) Richten op ontwikkeling, positieve gezondheid naast klachten en symptomen Versterking gezins- en systeembenadering Toegankelijkheid, laagdrempeligheid Flexibiliteit Dit vraagt om samenwerking, visie en improvisatieruimte op de grenzen van stelsels 4

Wat willen jongeren? (NJR, 2016) Zie Onderzoek jongeren over psychische gezondheid – aanbevelingen Stigma/taboe bestrijden door voorlichting en online platforms Eigen wensen en grenzen: jongeren betrekken in hun eigen behandeling en toekomstplannen Maatwerk en samenwerking om mogelijkheden te creëren binnen het onderwijs wanneer jongeren vastlopen vanwege psychische problemen Begrip door vertrouwenspersonen in nazorg: ervaringsdeskundigen in wijkteams en laagdrempelige inloopfaciliteiten Bestrijden van onwetendheid en onbegrip binnen het onderwijs over GGZ door informatie en voorlichting Eerst goed kennismaken en niet bang hoeven zijn om meteen doorverwezen te worden, soms zijn een paar gesprekken voldoende. Een vast gezicht aangevuld met digitale mogelijkheden (appen, chatten enz.) Ruimere openingstijden en inloopmogelijkheden Alle aspecten van het leven die hen bezighoudt kunnen bespreken: “Mijn stoornis is een onderdeel van mijn leven, mijn leven niet een onderdeel van de stoornis”. Praktische hulp als dit nodig is, bijv. mee naar school of werkgever Outreachende zorg ook om anderen te ontlasten bv ouders/mentor Meer kennis en awareness bij leerkrachten, ouders en vrienden/bekenden 5