Workshop ONL congres 2011OnderwijsAdvies Dorothé Kappenburg DYSLEXIE en fonologische problemen

2 Begrippen Fonemisch bewustzijn Fonologisch bewustzijn Orthografische kennis Fonetisch bewustzijn Lexicaal/prelexicaal Fonotactische waarschijnlijkheden Psycholinguïstiek

3 Theoretisch kader

4 Via tellen naar taal

5

6 Samenvattend; Mensen met dyslexie; hebben een probleem bij de waarneming en verwerking van spraakklanken!

7 Ontwikkeling van fonologische vaardigheden Training van fonologische vaardigheden werkt niet (Eleveld, 2006) Combinatie met letters werkt wel. Margaret Snowling; phonological awareness and reading intervention (2006)

8 Fonologische problemen en lezen??

9 Hoe doen zich fonologische problemen voor bij het lezen Hoe kun je fonemisch bewustzijn koppelen aan het lezen? Leer ze lezen met het aantal letters dat ze kennen!! Is mkm te moeilijk? Ga over naar km woorden Eventueel opbouw woordkaarten; a ak tak

10 Volgorde in inoefening Aanleren van de naam van een letter met klankgebaar. Letter laten herkennen tussen andere letters (visuele discriminatie) Letter laten naschrijven op veel verschillende manieren. Letter laten herkennen aan het begin van een woord (auditieve analyse) Woorden in stukjes hakken en letter laten herkennen (auditieve synthese)

11 Hoe doen fonologische problemen zich voor bij de spelling? Spelling van JM (Snowling, 2000) Het woordbij 8 jaarbij 10 jaarbij 12 jaar umbrella adventure cigarette membership understand instructed refreshment unenprl afveorl sikeoleg meaofe unenstand inthder refent unbrl addfch cigeragg membship understant intrmu reafrestmint unberller venter citterlit menbership unstand interdie refeashment

12 NEDERLANDSE KINDEREN KUNNEN ER OOK WAT VAN sabotagesabeltasje PortugalPatigal medaillemedae chauffeurcjfur schrielsriew schaatswedstrijdsgratswesteit

13 Spellingstrategie 1 Fonologisch principe Fonologische strategie

14 Spellingstrategie 2 Morfologisch principe en Etymologisch principe Woordbeeld Strategie

15 Spellingstrategie 3 Regelstrategie

16 Spellingstrategie 4 Analogiestrategie Vakantie/ garantie Eerlijk / gevaarlijk

17 UIT TWEE STELPRODUCTEN (leerlingen groep 5/6) WELK FOUTENBEELD? buasis (basis)FONO Aaniriekaa (Amerika)FONO amirika (Amerika)FONO zutuwatie (situatie)FONO + Fonetisch cituati (situatie)ORTHO mek donalts (Mac Donalds) Fonetisch needer lat (Nederland)MORFO + ORTHO

18 Opdracht Welke soort fouten maakt dit kind? Welke hulp geef je aan het kind bij deze fouten?

19 Tot slot; Dyslectisch sprookje Koodrapje en de Woze Bolf 705c