Netopeningen  netverlies Alex Middag

Hoe netverlies reduceren ? 1. Netopening op ideale plaats, maar hoe krijgen we inzicht in welke netopeningen niet in het elektrisch midden van de ring staan ? 2. Netopening elimineren, maar hoe: - voorkomen dat hele ring i.p.v. 1 streng uitvalt ? - signaleren welk netdeel gestoord is ?

Inhoud Korte uitleg over net(openingen) Van opwekker naar afnemer Technische netverliezen MS-distributiestructuur Netopening: elektrisch midden en schakelmogelijkheden - waarom nodig ? - hoe optimaliseren ? (case Harderwijk) Technische ontwikkelingen A.Smart-Cable-Guard B.Netopening alleen indien nodig C.Verre-bediende stations

Van opwekker → afnemer MS-kabel LS-kabel HS/MS-station HS-lijn MS/LS-station huisaansluitingen transport & distributie

Infrastructuur schematisch 5 Spanningen omzetten m.b.v. transformatoren NO- Nederland Geleider-weerstand veroorzaakt verlies Vermogen = stroom x spanning Lage spanning = meer stroom = meer verlies Tennet Regionale netbeheerder

Technisch netverlies % indicatief Focus op MS- netverlies

MS-distributiestrengen

Elektrisch midden Bepaald m.b.v. netberekening GEEN vast punt omdat belasting varieert, dus ideale plek “wandelt” Rekenvoorbeeld Stel belasting van beide strengen is gelijk, grootte = 1 en netopening staat in elektrisch midden Netverlies is evenredig met stroom in kwadraat, dus 2 x 1 2 = 2 Door variatie in belasting wordt ene streng 1,2 wordt en andere streng 0,8 dan is totaalstroom gelijk, maar wordt netverlies 1, ,8 2 = 1,44 + 0,64 = 2,08i.p.v. 2 Dus i.g.v. netopening 4% meer verlies dan zonder

Netopening-locatie Bepaalt verdeling van: - netlengte, aantal secties - aantal aangesloten klanten Doel: reductie gem. uitvalduur en optimale spanningskwaliteit Schakelmogelijkheden (tot nu toe vrijwel alleen lokaal) - overname streng in max. 3 stappen: netopening in 3-wegpunt - betreffende MS/LS-station 24 x 7 uur bereikbaar - type MS-installatie * gesloten  open (1  2 bedienende personen nodig) * schakelen 1-polig (per fase)  3-polig (3 fasen tegelijk) * sp.voerende delen wel/niet bereikbaar t.b.v. verschilmeting

Waarvoor netopening nodig? Bij storing in bijv. C  D zorgt netopening voor: -stroom vanaf voedend OS langs 1 weg, waardoor eenvoudige overstroom- signalering toereikend -max.I/t schakelt alleen streng 1 uit (i.p.v. hele ring) -C  D “verklikt” door SVK -Zonder netopening: * hele ring uiten * SVK onbruikbaar: in hele ring aangesproken

Netopening case H’wijk Netberekeningen uitgevoerd → 4 netopeningen staan qua netverlies niet goed Berekende plekken beoordeeld op operationele bruikbaarheid Netopeningen verplaatst Verlies-reductie/jaar (niet te meten, niet exact te berekenen) - 33 MWh (6% gunstiger in betreffende strengen) - komt overeen met verbruik van 10 woningen - 33 x 60 euro = euro - 15 ton CO 2 Verliesreductie per case niet groot, maar met weinig investering te realiseren

Technische ontwikkeling Levert nieuwe mogelijkheden: A.Smart-Cable-Guard = systeem t.b.v. storingsignalering B.Netopening alleen toepassen indien nodig = bij storing C.Verre-bediende stations = bedrijfsvoerings-flexibiliteit Reductierelatie netverlies MS-distributie: B is lastig zonder A uitvalduur A wordt versterkt door C

A.1 Smart-Cabel-Guard (SCG) Werkt op hoog-frequent detectie i.p.v. bij SVK op overstroom en kan gestoorde netdeel lokaliseren t.b.v.: zwakke plekken preventief eliminerenen blijvende fout snel lokaliseren en EO herstellen Eén stel SCG-sensoren aan begin en eind kabeltraject van max.: 10,7 km GPLK 25,5 km XLPE kan storing binnen dit traject lokaliseren met nauwkeurigheid 1% van trajectlengte. Daarmee is SCG de storingsverklikker van de toekomst.

A2. SCG in praktijk Dec Proef Harderwijk→ onnauwkeurigheid < 1% gehaald Thans 130 sets in bedrijf met functie: - 30 beperkt tot foutplaatslokalisatie (FPL) dovende sluitingen t.b.v. FPL en preventief aanwijzen zwakke plekken Idee t.a.v. opschaling: er bij in 2017 (totaal dus ca 400), waarvan sets “vast” in NOP als basis-storingsignalering i.p.v. SVK roulerend In praktijk blijkt onnauwkeurigheid < 0,5 % haalbaar→ fout binnen enkele meters bij sectie van 1 km

B. Netopening indien nodig Bij normaal bedrijf geen netopening nodig (7 x 24 minder verlies), bij storing wel opdat niet de hele ring uitvalt. In elektrisch midden ring VS & max.I/t op “korte tijd” plaatsen SVK verwijderen I.g.v. storing: 1.geeft deze max.I/t als 1 e UIT-bevel 2.brengt VS netopening aan → ring splitst zich in 2 strengen 3. valt alleen gestoorde streng uit 4.wijst SCG gestoorde sectie aan 5.vrijschakelen en EO herstellen

C. Verre-bediende stations Bedrijfsvoering wordt flexibeler door toepassen van verre-: waarneembaarheid & bedienbaarheid Rendement t.a.v. herstel EO wordt bepaald door aantal: getroffen aansluitingen  verrebedienbare stations Stel distributiering met: 16 msr’n van 250 aansl’n = 4000 norm = 1000 aansl’n/cluster Nodig: 2 verrebed. OS-velden en 3 i-MSR’n Bij storing valt 1 streng uit gestoorde cluster “van verre” uitschakelen EO rest “van verre” herstellen Gestoorde cluster: aanpak met medewerker ter pl. in zgn. i-MSR’n op strategische punten in MS-distributie

Vervolg met welke actie(s) kunnen we morgen starten?

Vraag 1 aan publiek Hoe moet verhouding van aandacht liggen binnen Alliander? -Voortborduren: optimaliseren van netsituatie binnen huidige sternet-bedrijfsvoeringsfilosofie -Innoveren: verder uitwerken van ringnetconcept

In netten met veel aftakkingen is sluiten van MS-ringen: zinvol / wenselijk / onwenselijk / zinloos … Bedrijfsvoeringsfilosofie van MS-sternetten is op dit moment relatief eenduidig en eenvoudig. Nieuwe situatie vraagt om herzien van deze filosofie. -Welke randvoorwaarden die we nu stellen mogen wat publiek betreft voor de bijl? -Is het acceptabel als blijkt dat oplossen van ringnet-storinge a) langer gaat duren ? b) meer gaat kosten ? - Zijn er nog andere assets/oplossingen te verzinnen die kunnen helpen om goed om te gaan met MS-ringnetten? Vraag 2 aan publiek

Is het in de toekomst wenselijk om meer gesloten ringen te hebben? Zijn er naast rekenen aan fysieke netstructuur/belastingen andere opties om de baten inzichtelijk te krijgen? (meten is niet mogelijk) Vraag 3 aan publiek