Oriëntatie op Communicatie- en Informatiewetenschappen Hoorcollege 2

Mededelingen / Nestor Inmiddels zijn 102 (van 135) studenten op de Nestorsite geweest. Kijk naar de berichten op het V&A Forum (op het Discussion Board). Haal eventuele achterstand bij discussies en quizzes gauw in!

Overzicht Hoorcollege 2 Samenhang (coherentie en cohesie) cohesieve middelen, tekstuele inferenties Communicatie als samenwerking interactiepatronen, Gricean maxims, implicatures

Cohesie (Halliday & Hasan) cohesieve middelen = elementen die verwijzen naar een ander element in de tekst anaforen (voornaamwoorden, bepaald lidwoord) connectieven (voegwoorden, bijwoorden) lexicale cohesie (herhaling)

Tekstuele inferenties 1: ‘bridging inferences’ Jan haalde de picknickspullen uit de auto. Het bier was warm. Inferentie: ‘het bier’ zat met de picknickspullen in de auto The baby cried. The mommy picked it up. Inferentie: ‘the mommy’ is de moeder van de baby en ze neemt hem op omdat die huilt

Tekstuele inferenties 2: ‘scripts’ en plannen Jan had honger. Hij ging naar de KPN-site en zocht het nummer van zijn favoriete Chinees. Benodigde ‘script’-kennis om dit tekstje te begrijpen: eten telefonisch bestellen, bijv. bij Chinese restaurants telefoonnummers op het Web vinden Benodigde kennis over plannen van personages wie honger heeft, zal iets doen om aan eten te komen om iets van iemand te krijgen, moet je eerst in contact komen...

Context en Coherentie A:Ik heb een 14-jarige zoon, B:Da’s prima. A:en ik heb ook een hond. B:O, ‘t spijt me. Harvey Sacks

Enkele interpretaties van “Weet jij hoe laat het is?” verzoek“Zeg mij hoe laat het is.” voorstel“Laten we maar gauw naar huis gaan.” verwijt“Je bent te laat!” argument“[Je mag nu niet meer naar buiten.] Het is te laat.” vraag“Kun jij de klok al lezen?”

Samenwerkingsbeginsel H. Paul Grice (1975) Maak je gespreksbijdrage zo dat die, op de plaats waar je hem uit, voldoet aan de (impliciet of expliciet) overeengekomen doelen van het gesprek waaraan je deelneemt.

Zeggen en impliceren A:I'm out of petrol. B:There is a garage around the corner. A zegt iets over benzine (“I” is de auto !) en impliceert een vraag naar een benzinestation B zegt iets over een benzinestation en impliceert dat zijn informatie een oplossing biedt (dus o.m. dat het benzinestation naar zijn beste weten ook open is)

De “Gricean conversational maxims” (H. Paul Grice 1975) Maxim of quantityzeg niet te weinig en niet te veel Maxim of qualityzeg niets waarvan je zelf denkt of weet dat het onjuist is of waarvoor je geen onderbouwing hebt Maxim of relationwees relevant Maxim of mannervermijd “obscuur”, onduidelijk taalgebruik vermijd ambiguïteit vermijd onnodig uitwijden (“be brief”) wees ordelijk, enz.

Drie soorten implicatures Conventional implicature De meeste studenten hebben de opdracht op tijd gemaakt. [=niet alle studenten] Generalized conversational implicature Jan liep een huis binnen. [=niet zijn huis] Conversational implicature (in context te begrijpen; ‘petrol’-voorbeeld)

‘Flouting implicature’ (Grice) (implicature door bewuste schending van een maxime) A flouting implicature is a conversational implicature based on an addressee’s assumption that the speaker is deliberately breaking (flouting) a conversational maxim while still being cooperative. A: Let's get the kids something. B: Okay, but I veto I-C-E C-R-E-A-M-S.

Schendingen van de maximes (voorbeelden van Levinson 1983) A: Can you tell me the time? B: Well, the milkman has come. A: Tehran's in Turkey, isn't it, teacher? B: And London's in Armenia, I suppose. Miss Singer produced a series of sounds corresponding closely to the score of an aria from '"Rigoletto."