Samenspel RvB en RvT moet professioneler: belang van diversiteit Rienk Goodijk Hoogleraar Governance in het semipublieke domein GITP/TiasNimbas Business School, Tilburg University 1

Onderwerpen Ontwikkelingen in het semipublieke domein in de afgelopen jaren: betekenis voor de sector Kinderopvang? Oorzaken van ‘falend toezicht’: herkenning? Leren/durven omgaan met allerlei risico’s, dilemma’s en taboes …… Het belang van (goed omgaan met) diversiteit 2

Van overheidsregulering naar ‘marktwerking’ ‘ Op afstand van de overheid’ Scheiding bestuur en toezicht (bestuursmodel?) Vaak Stichtingsvorm en RvT-model Statuten sterk ‘bepalend’ Vraagsturing, andere financieringsvormen, dynamiek van de omgeving (stakeholders) Toegenomen complexiteit en hybriditeit Om (kunnen) gaan met vragen/eisen, belangen, risico’s, private en publieke activiteiten, de ‘grilligheid’ van de overheid, …… Vraag: sprake van een ‘valse start’? 3

Uitdagingen en grensoverschrijdingen Bewegen tussen overheid, regels en markt Maatschappelijk gaan ondernemen Verzakelijking en hybriditeit Angelsaksische invloeden Opereren in een dynamisch krachtenveld Meer en meer ‘misstanden’ …… Codes en onderzoek/monitoring Correcties?, ‘terug naar af’?, meer waarde(n)gedreven toezicht?, herwaardering van de professional ? 4

Relatie tussen extern en intern toezicht Positionering ‘MO’ tussen (financiële) zelfstandigheid en publieke regels Extern toezicht by-passt het intern toezicht Verandering? Zie ‘Toezichtkader Bestuurlijke Verantwoordelijkheden’ in de zorg Overheid grijpt in vanwege publieke verontwaardiging … ‘Communicerende vaten’? Versterking extern toezicht: ingrijpen, sancties Rol van de externe accountant? 5

Falend toezicht: oorzaken en oplossingen zoeken Taakopvatting Informatie-asymmetrie Checks and balances Verantwoordingsvacuüm ……….? 1.Het gaat om méér dan een structuuroplossing 2.Maatwerkoplossingen, afhankelijk van contingenties 6

Dilemma’s voor de interne toezichthouder Betrokkenheid versus distantie Relatie met stakeholders versus onafhankelijkheid Toenemende complexiteit/specialisatie versus integraal toezicht Inward looking/internal control versus outside looking/strategisch partnerschap Loyaliteit versus countervailing power Hoe omgaan met de ‘maatschappelijke verontwaardiging’ 7

Mogelijke taboes? Op de stoel van de bestuurder gaan zitten Je teveel laten beïnvloeden door stakeholders en belangen Verouderde opvattingen over toezicht Elkaar onvoldoende aanspreken ‘Soft skills’ onvoldoende serieus nemen Onderwerpen niet expliciet adresseren De bestuurder niet te kritisch bejegenen Onvoldoende leiderschap naar buiten tonen 8

Belang van diversiteit? Evenwichtigheid Vereiste expertises en ervaringen Verschillende achtergronden/invalshoeken Herkenbaarheid voor/relaties met belanghebbenden/stakeholders Voorkomen van groupthink en te meegaand gedrag Board dynamics: binnen RvT en tussen RvT en RvB 9

Omgaan met diversiteit Toelaten: profielschets, werving/selectie kandidaten, openstaan voor ‘de ander’, … Benutten: een beroep doen op elkaars expertises, invalshoeken en netwerkcontacten; alerter/kritischer opereren (groupthink doorbreken); kunnen omgaan met verschillen; tot gezamenlijke ‘waarde-creatie’ komen ‘Vermarkten’: betere oordelen/besluiten, minder meegaand gedrag, meer feeling met/draagvlak in de ‘markt’, betere verantwoording/legitimiteit, voorbeeldgedrag (vanuit de top laten zien) 10

Aanvoelen, verbinden en verantwoorden Feeling hebben met business en omgeving Toezien op een actief stakeholder beleid Waarde(n)gedreven toezicht uitoefenen Invulling geven aan het verantwoordingsvacuüm: verticaal toezicht, horizontale dialoog en verantwoording (‘van wie’ en ‘voor wie’?) De werkgeversrol serieus nemen: ook de bestuurder zo nodig ‘uit de wind halen’ 11

Verbetering samenspel tussen RvB en RvT: toegevoegde waarde van het toezichthouden Bewegen tussen ‘procedureel toezicht’ en ‘strategisch partnerschap’ 12

Einde Hartelijk dank voor uw aandacht! 13