Forensische Sociotherapie

Literatuur: Leefklimaat in de klinische forensische zorg – Peer van der Helm e.a. (SWP, 2013)

Forensische Sociotherapie Opzet: Het boek “Leefklimaat in de klinische forensische zorg” staat centraal (kennis). Daarnaast wordt er gewerkt met een casus (Michel) (houding, attitude en vaardigheden).

Forensische Sociotherapie Tentamen: De cursus wordt afgesloten met een schriftelijk tentamen (open vragen). Leidraad met betrekking tot het tentamen zijn de leerdoelen. Tentamenstof: PowerPointPresentaties (zie ELO); Boek: “Leefklimaat in de klinische forensische zorg”.

Forensische Sociotherapie Inleiding (1): Het boek “Leefklimaat in de klinische forensische zorg” onderscheidt zich door het lang verwaarloosde begrip leefklimaat weer centraal te stellen: het klinische leefklimaat als proeftuin van sociaal leren voor alle deelnemers, cliënten en hulpverleners. ”Veranderingen aanbrengen in je leven, al is die weg nog zo moeilijk en onvoorspelbaar, heeft de meeste kans van slagen als je het samen doet met anderen die zich daarvoor willen inspannen” Nico van Tol.

Forensische Sociotherapie Inleiding (2): Het boek kent vier rode draden: 1. Contact (responsiviteit van medewerkers); 2. Leren en zingeving voor patiënten; 3. Structuur; 4. Veiligheid voor patiënten, medewerkers en de samenleving.

Forensische Sociotherapie Inleiding (3): Het boek bestaat daarnaast uit vier delen: In deel I wordt de forensische zorg en zijn cliënten/patiënten en medewerkers geïntroduceerd; In deel II staat het behandelklimaat centraal;

Forensische Sociotherapie Inleiding (4): Het boek bestaat daarnaast uit vier delen: In deel III wordt de onderlinge communicatie nader uitgewerkt; Deel IV – het laatste deel – behandelt de organisatie van de zorg.

Forensische Sociotherapie Hoofdstuk 1 – Wat is forensische zorg? Dwang, drang en beveiliging zijn in alle gevallen onderdeel van de forensische zorg. Forensische Psychiatrische Centra (FPC’s) en gevangeniswezen → beveiliging (van de maatschappij) primaire doel); Forensische klinieken (FPA’s, FPK’s en forensische poliklinieken) → de zorg centraal.

Forensische Sociotherapie Hoofdstuk 1 – Wat is forensische zorg? “Forensische psychiatrie” en “forensische zorg” zijn – als term – vrijwel synoniem. Forensische psychiatrie is een inhoudelijke benaming. Forensische zorg betreft het gehele stelsel aangetuurd door het ministerie van Veiligheid en Justitie.

Forensische Sociotherapie Hoofdstuk 1 – Wat is forensische zorg? De geschiedenis van de forensische psychiatrie en de TBS is vrij jong. In 1911 werd het eerste wetsontwerp voor de Psychopatenwetten ingediend. Pas in 1928 ontstond de TBR-wetgeving (‘Ter Beschikking van de Regering’, in 1988 gewijzigd in TBS (terbeschikkingstelling). Bovenstaande wetgeving was (en is nog steeds) gebonden aan de voorwaarde van een geringere mate van toerekening van het feit of een verminderde mate van toerekeningsvatbaarheid van de dader.

Forensische Sociotherapie Hoofdstuk 1 – Wat is forensische zorg? De mogelijkheid voor het opleggen van een maatregel werd niet alleen geboden voor mensen die geheel ‘gek en slecht’ werden genoemd, maar eveneens aan hen die ‘in enige mate gek en slecht’ zijn. De regeling (1928) kwam erop neer dat hij die zich schuldig heeft gemaakt aan een misdrijf en die ten tijde van het feit psychisch gestoord was, door de rechter voorwaardelijk of onvoorwaardelijk ‘Ter Beschikking van de Regering’ kon worden gesteld ‘teneinde van harentwege te worden verpleegd’.

Forensische Sociotherapie Hoofdstuk 1 – Wat is forensische zorg? In de praktijk werd de TBR over het algemeen opgelegd aan daders die niet geheel ontoerekeningsvatbaar werden geacht. Dit betekende dat er naast de TBR nog een straf moest worden opgelegd. De tenuitvoerlegging – verpleging en behandeling – vond geheel plaats in het justitiële circuit: particuliere TBS- klinieken en zogenaamde rijksasiels of rijks-TBS- klinieken.

Forensische Sociotherapie Hoofdstuk 1 – Wat is forensische zorg? Documentaire 1: Code Rood (55 minuten); Documentaire 1: Code Rood Documentaire 2: Longstay (92 minuten); Documentaire 2: Longstay Documentaire 3: Tony, een observatie in het Pieter Baan Centrum (62 minuten). Documentaire 3: Tony, een observatie in het Pieter Baan Centrum

Forensische Sociotherapie Hoofdstuk 1 – Wat is forensische zorg? Definitie forensische psychiatrie (Smilde, 1993): ‘(…) dat deelgebied van de psychiatrie, dat zich bezighoudt met de rapportage ten behoeve van de rechterlijke macht, onderzoek en behandeling van personen en hun daarbij behorende sociale en relationele netwerken in samenhang met de strafwetgeving’.

Forensische Sociotherapie Hoofdstuk 1 – Wat is forensische zorg? Het werkterrein van de forensische psychiatrie: Forensisch Psychiatrisch Centrum (FPC); Gevangeniswezen; Elders ingekochte behandeling en zorg; Reclassering.

Forensische Sociotherapie Hoofdstuk 1 – Wat is forensische zorg? Het doel van forensische zorg is het verminderen van strafrechtelijke recidive door patiënten en cliënten de nodige zorg en behandeling te aan bieden.

Forensische Sociotherapie Hoofdstuk 1 – Wat is forensische zorg? Het ministerie van Veiligheid en Justitie (2012) omschrijft forensische zorg als volgt: ‘Forensische zorg beweegt zich op het snijvlak van twee werelden, die van het strafrecht en die van de zorg. Forensische zorg wordt meestal door de rechter opgelegd als onderdeel van een straf en/of maatregel aan iemand met een psychische of psychiatrische stoornis die een strafbaar feit heeft gepleegd. Centraal staat de benodigde combinatie van behandeling en beveiliging’.

Forensische Sociotherapie Hoofdstuk 1 – Wat is forensische zorg? Het ministerie van Veiligheid en Justitie (2012) omschrijft forensische zorg als volgt (vervolg): ‘De behandeling vindt plaats tijdens of na de straf, maar kan ook de straf vervangen. Het doel van forensische zorg is dat de patiënten na hun straf en hun behandeling geen strafbare feiten meer plegen en normaal kunnen functioneren in de maatschappij. Dit wordt ook wel het ‘verminderen van recidive’ genoemd. De forensische zorg is erop gericht de maatschappelijke veiligheid te vergroten’.

Forensische Sociotherapie Hoofdstuk 1 – Wat is forensische zorg? Het werkterrein van de forensische zorg: Plaatsingsbeslissingen: Indicatiestelling Forensische Zorg (IFZ) van het Nederlands Instituut voor Forensische Psychiatrie en Psychologie (NIFP); Psychisch Medisch Overleg (PMO) binnen het gevangeniswezen; De drie reclasseringsorganisaties (3RO).

Forensische Sociotherapie Hoofdstuk 1 – Wat is forensische zorg? Het werkterrein van de forensische zorg: Uitvoering: Directie Forensische Zorg (DForzo) – ( Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) – (

Forensische Sociotherapie Hoofdstuk 1 – Wat is forensische zorg? Introductie casus Michel: