Multidisciplinaire richtlijn psychosociale hulp bij rampen en crises Richtlijnontwikkeling en implementatie: A Neverending Story Michel Dückers PSH conferentie, Bilthoven, 30 januari 2014

Onderwerpen -Wat vraag ‘implementatie’ van ons? -Hoezo een Neverending Story? -Wat beveelt MDR PSH aan? -Uitdagingen

Implementatie Wat is implementatie? ‘Een procesmatige en planmatige invoering van vernieuwingen en/of verbeteringen (van bewezen waarde) met als doel dat deze een structurele plaats krijgen in het (beroepsmatige) handelen, in het functioneren van organisatie(s), of in de structuur van de gezondheidszorg.’ (Hulscher 2000: Grol & Wensing 2006)

PSH en implementatie: twee thema’s Verschillen -Doel en middel -Focus Overeenkomsten -Contextgebondenheid -Wederzijdse afhankelijkheid -Vereisten: -maatwerk en samenwerking -beeld-, oordeels- en besluitvorming

Norm en praktijk -Situatie zoals we die graag zien -Situatie zoals die is -Bij voorkeur minimale afstand -Onderzoek wijst ondubbelzinnig op kloof -Niet-wenselijk -Die kloof moeten we dichten Norm Praktijk “Kloof” Norm Praktijk Kloof

Verklaring Invloeden (individu, rol, organisatie, samenleving, systeem/extern) Gedrag (al dan niet in lijn met richtlijn: preparatie, hulpverlening) MotivatieCapaciteitGelegenheid Norm Praktijk Verklaring Kloof

Verbetering Invloeden (individu, rol, organisatie, samenleving, systeem/extern) Gedrag (al dan niet in lijn met richtlijn: preparatie, hulpverlening) MotivatieCapaciteitGelegenheid -Anticipeer op motivatie, capaciteit en gelegenheid -Werk van klein naar groot Voorbeelden:  informeer, werk aan bewustwording  ontwikkel kennis, vaardigheden, ervaring  wijs capaciteit toe, bundel of herverdeel, creëer ruimte  ontwikkel hulpmiddelen (tools, checklists, applicaties) Norm Praktijk Verklaring Verbetering Kloof

NormPraktijk Verklaring Verbetering Kloof

Neverending Story? Reden 1. Omdat norm en praktijk veranderen -Wisselwerking -Goede norm past bij praktijk, gebaseerd op goede praktijk -Goede praktijk voldoet aan norm Praktijk Norm -Feitelijke PSH? -Bevorderende en belemmerende factoren? -Goede en minder goede voorbeelden? -Verbeterpunten? Wat (niet) werkt in verschillende omstandigheden

Neverending Story? Reden 1. Omdat norm en praktijk veranderen -Wisselwerking -Goede norm past bij praktijk, gebaseerd op goede praktijk -Goede praktijk voldoet aan norm -Maar: norm en praktijk zijn levend

Praktijk Norm Neverending Story? Reden 1. Omdat norm en praktijk veranderen -Relatie moet je onderhouden -Luisteren en begrip door beide partners -Soms bemiddelaar, iemand van buiten

Praktijk Norm Neverending Story? Reden 1. Omdat norm en praktijk veranderen -Relatie moet je onderhouden -Luisteren en begrip door beide partners -Soms bemiddelaar, iemand van buiten - Richtlijnherziening en implementatie: oneindig proces Praktijk Norm 2007 Praktijk Norm 2014 Praktijk Norm 20??

Neverending Story? Reden 2. Omdat richtlijnontwikkeling nog stap nodig heeft Catch-22 en MDR PSH: 1. MDR moet van toepassing zijn op en herkenbaar zijn voor alle partijen die ermee werken 2. Om de richtlijn geschikt te maken voor toepassing in de praktijk en herkenbaar moet hij specifiek zijn 3. Zodra we hem specifiek maken is hij niet meer van toepassing op of herkenbaar voor alle partijen 4. Dus kunnen we hem niet te specifiek maken

Wat beveelt MDR PSH aan? Van Catch-22 naar aanbeveling 22 “Implementeer deze richtlijn onder meer door: deze richtlijn te vertalen naar een specifieke richtlijn, handelingsperspectief en/of protocol per partij en/of deeltaak deze richtlijn integraal onderdeel te maken van de voorbereiding op rampen en crises (in de planvorming, via opleiden, trainen en oefenen), individueel per partij maar ook gezamenlijk, en de mate van voorbereiding periodiek inzichtelijk te maken/te controleren) in brede zin te investeren in de motivatie, capaciteit en gelegenheid van betrokkenen op verschillende niveaus om deze richtlijn na te leven (onder andere door het belang ervan uit te dragen, door ruimte te creëren binnen de werkzaamheden, knelpunten weg te nemen en door de mate van naleving periodiek inzichtelijk te maken/te controleren)” Norm Praktijk Verklaring Verbetering Kloof

Uitdagingen -Praktijk is veelal onbekend, afwijking norm dus ook (bemoeilijkt BOB) -Transparantie kan confronterend zijn: leer zonder ‘blaming’ -Doorbreek door onszelf gecreëerde verkokering -Maak de bomen in het bos betekenisvol (behoefte aan praktische wegwijzers, orde) -Investeringen in PSH geen urgentie in koude fase van ‘ramp-arm’ Nederland, toch: wacht niet tot het warm wordt!

Tot slot Samengevat: -Het werk is nooit af, normen veranderen, de praktijk verandert -Bepalend voor kwaliteit: -BOB en PDSA -samenwerking en maatwerk -Geen Neverending Story zonder fantasie -Dank voor alle medewerking -Op naar de volgende herziening!

Bedankt voor uw aandacht Voor meer informatie over de richtlijn, de totstandkoming en implementatiekwesties: Dr. Michel L.A. Dückers Tel: