DE INVLOED VAN EEN ONDERZOEKSTRAJECT (OP DE WERKPLEK) OP DE ONDERZOEKENDE HOUDING VAN LERAREN IN OPLEIDING Twan van de Wetering - Docent Engels - Lid Kenniskring Werkplekleren Bob Koster

INHOUD 1. aanleiding van het onderzoek 2. doel van het onderzoek 3. theoretisch kader 4. methode 5. resultaten 6. conclusies

AANLEIDING ONDERZOEK

STIMULERING ONDERZOEKENDE HOUDING ZWIJSEN COLLEGE Onderzoekstraject vierdejaarsstudenten (leraren in opleiding) op het Zwijsen College: - voeren onderzoek uit (onderzoeksagenda) - bezoeken onderzoeksbijeenkomsten - raadplegen critical friends

STIMULERING ONDERZOEKENDE HOUDING ZWIJSEN COLLEGE Onderzoeksbijeenkomsten (in samenwerking met lerarenopleidingen): - instructie over het doen van onderzoek - bestuderen en bespreken literatuur - vast moment en ruimte binnen de school

STIMULERING ONDERZOEKENDE HOUDING ZWIJSEN COLLEGE Critical friends (in samenwerking met onderzoeksdocenten Zwijsen College): - ruimte voor vragen en feedback face-to-face - ruimte voor vragen en feedback per mail - vast moment en ruimte binnen de school

DOEL VAN HET ONDERZOEK Achterhalen of deze inspanningen werkelijk leiden tot een vergrote onderzoekende houding bij studenten Zo ja, welke onderdelen van het onderzoekstraject (bijeenkomsten + critical friend) dragen waaraan bij?

THEORETISCH KADER (1) Wat is onderzoekende houding (Bruggink et al., 2012)? Vele definities voor verschillende contexten. Vaak komen een aantal kernbegrippen terug, zoals: - nieuwsgierigheid - kritisch zijn - open houding - willen delen met anderen

THEORETISCH KADER (2) Onderzoekende houding volgens Van der Rijst (2009) in zes deelaspecten. De neiging: - kritisch te willen zijn - te willen begrijpen - te willen bereiken - te willen delen - te willen vernieuwen - te willen weten Mede opgesteld om de professionele ontwikkeling van leraren te ondersteunen.

ONDERZOEKSVRAGEN 1. Op welk vlak en in hoeverre dragen de onderzoeksbijeenkomsten bij aan de ontwikkeling van onderzoekende houding van Leraren In Opleiding aan het Zwijsen College? 2. Hoe verklaren de LIO’s eventuele invloed van onderzoeksbijeenkomsten op de ontwikkeling van hun onderzoekende houding? 3. Op welk vlak en in hoeverre draagt het Critical Friends-traject bij aan de ontwikkeling van onderzoekende houding van Leraren In Opleiding aan het Zwijsen College? 4. Hoe verklaren de LIO’s eventuele invloed van het Critical Friends-traject op de ontwikkeling van hun onderzoekende houding?

ONDERZOEKSVRAGEN 1. Op welk vlak en in hoeverre dragen de onderzoeksbijeenkomsten bij aan de ontwikkeling van onderzoekende houding van Leraren In Opleiding aan het Zwijsen College? 2. Hoe verklaren de LIO’s eventuele invloed van onderzoeksbijeenkomsten op de ontwikkeling van hun onderzoekende houding? 3. Op welk vlak en in hoeverre draagt het Critical Friends-traject bij aan de ontwikkeling van onderzoekende houding van Leraren In Opleiding aan het Zwijsen College? 4. Hoe verklaren de LIO’s eventuele invloed van het Critical Friends-traject op de ontwikkeling van hun onderzoekende houding? Op welk vlak  deelaspecten van Van der Rijst (2009)

METHODE (2) Zes vierdejaarsstudenten van twee lerarenopleiders (HAN & Fontys)  alle vierdejaarsstudenten Zwijsen College - rangschikking deelaspecten - semi-gestructureerd interview - gespreksverslagen, codering & categorisering en terugkoppeling Proefinterview met een student van een eerder cohort.

METHODE (1) Rangschikking: - studenten krijgen kaartjes deelaspecten x2 - studenten rangschikken (onderverdeeld in onderzoeksbijeenkomsten & critical friends-traject) - van meeste naar minste invloed - geen invloed? Kaartje naast het bord - basis voor semi-gestructureerd interview

METHODE (3) Semi-gestructureerd interview: - achterhalen hoe de invloed op onderzoekende houding tot stand kwam - wat nemen de studenten uiteindelijk mee voor hun ontwikkeling als leraar - vergelijking met de verwachtingen vooraf aan het traject Soms leidde het interview tot aanpassing van de rangschikking

RESULTATEN (2) Het onderzoekstraject als geheel beïnvloedde alle deelaspecten van onderzoekende houding in een bepaalde mate. Op volgorde van meeste naar minste invloed: Invloed onderzoekstraject op deelaspecten onderzoekende houding. 1. Neiging kritisch te denken 2. Neiging te willen delen 3. Neiging te willen begrijpen 4. Neiging te willen weten 5. Neiging te willen bereiken 6. Neiging te willen vernieuwen

RESULTATEN (2) De invloed van de onderzoeksbijeenkomsten: - meeste invloed op neiging kritisch te willen denken (er was volgens alle studenten invloed) “We leren kritisch naar bronnen en eigen werk kijken.”  controleren betrouwbaarheid bronnen, meer aandacht voor validiteit / andere interpretaties eigen werk, secuurder lezen - ook veel invloed op neiging te willen weten en begrijpen “Omdat er gehamerd werd op het belang van literatuur, wilde ik er veel van weten” “Doordat verteld werd wat ik moest doen om mijn onderzoek succesvol af te ronden, wilde ik dit gehele proces begrijpen” Hoe verklaren de studenten deze invloed?

RESULTATEN (3) De invloed van het critical friends-traject op onderzoekende houding: - meeste invloed op neiging kritisch te willen denken en delen (er was volgens alle studenten invloed) “De vragen van CF’s zetten aan tot kritisch denken over je onderzoek” “Als je weet dat een onderzoeksdocent nog naar je stuk gaat kijken, ga je kritischer te werk”  studenten kijken ook kritischer naar hun eigen onderwijspraktijk “Delen leidt tot feedback, wat leidt tot verbetering”  Studenten voelden zich door delen gewaardeerd en kregen meer vertrouwen - ook veel invloed op neiging te willen begrijpen “Je kunt uitleg vragen om je begrip te verhogen” “Door kritische vragen ga je beter nadenken over je eigen werk en begrijp je het beter” Hoe verklaren de studenten deze invloed?

CONCLUSIES Op het Zwijsen College wordt de onderzoekende houding middels formeel werkplekleren gestimuleerd. Voornaamste ruimte voor verbetering: Neiging te willen vernieuwen (zowel bij onderzoeksbijeenkomsten als critical friends-traject) Beperkingen: Zes respondenten / rol begeleiders & critical friends (member check, proefinterview, controle data door collega onderzoeksdocent, doel: verbetering praktijk Zwijsen College)

BEDANKT VOOR UW AANDACHT