Maatschappelijke Participatie door Rehabilitatie Lies Korevaar Werkveldconferentie Participatie Groningen, 16 april 2013

Overzicht Maatschappelijke ontwikkelingen (Wmo) Introductie rehabilitatie (IRB) De IRB in de Wmo Interdisciplinaire samenwerking A B C van rehabilitatie 2

Ontwikkelingen Participatiewet (WWNV) Decentralisatie jeugdzorg Passend onderwijs Ambulantisering (30% bedden afbouw) Transitie en Transformatie AWBZ naar Wmo

Doelstelling van de Wmo Het doel van de wet is MEEDOEN: Jong, oud, gehandicapt, niet gehandicapt; de samenleving is van iedereen. Wmo is participatiewet en geen zorgwet 4

Uitgangspunten Wmo Uitgaan en ondersteunen van eigen kracht, eigen regie van burgers (met beperkingen) Benutten en ondersteunen van sociaal netwerk/mantelzorgers Benutten en ondersteunen van vrijwilligers Professionele ondersteuning 5

De Kanteling Niét meer zórgen voor mensen, maar uitgaan van eigen kracht Niet meer de overheid verantwoordelijk, maar de burger zelf! Compensatieplicht: gemeenten moeten beperkingen compenseren zodat burgers kunnen participeren 6

Dit houdt in: Meer tijd voor een eerste gesprek (‘keukentafelgesprek’) Vraagverheldering: wat wil de burger en waarom? Verkennen van mogelijke oplossingen Gericht op eigen regie en zelfredzaamheid Inzet sociaal netwerk en vrijwilligers 7

Casus: een oudere mevrouw, moeilijk ter been, komt bij het zorgloket om een scootmobiel (is haar expliciete vraag) Wat gebeurt er: in de huidige/oude situatie bij het zorgloket? in de nieuwe situatie in de Wmo?

Wmo gaat uit van zelfredzaamheid Zelfredzaamheid vs Zelfstandigheid 9

Zelfstandigheid / autonomie betekent dat je woont in het huis van je keuze, dat je zelf bepaalt wie je vrienden zijn en wanneer je ze wilt zien, dat je kiest hoe je, binnen beschikbare mogelijkheden, je dag doorbrengt Zelfredzaamheid betekent dat je je eigen huishouden kunt doen, dat je je vrienden zonder hulp kunt opzoeken en dat je de activiteiten die je op de dag wilt ondernemen zelf kunt uitvoeren 10

Vermindering van zelfredzaamheid betekent niet dat er ook verlies van zelfstandigheid / autonomie plaatsvindt 11

Cliënten van de AWBZ naar de Wmo Totaal ongeveer mensen Naar grondslag: somatische aandoening psychogeriatrische problematiek psychiatrische stoornis verstandelijke handicap lichamelijke handicap zintuiglijke handicap

Participatie van mensen met beperkingen in de wijk Participeren doe je in rollen

Participatie als wijkbewoner of dorpsgenoot Om te kunnen vaststellen wat mensen zelf kunnen en wat men aan ondersteuning nodig heeft in een bepaalde rol en omgeving, is het nodig dat de burger zelf zijn/haar participatiedoelen formuleert 14

Introductie in de IRB

DOELGROEP IRB MENSEN MET LANGDURIGE EN ERNSTIGE BEPERKINGEN DIE HEN BELEMMEREN IN HET VERVULLEN VAN MAATSCHAPPELIJKE / SOCIALE ROLLEN

Lectoraat Rehabilitatie / St. Rehabilitatie '92 Rehabilitatiekubus

HELPEN VAN MENSEN MET BEPERKINGEN BIJ HET BETER FUNCTIONEREN, ZODAT ZE MET SUCCES EN TEVREDENHEID KUNNEN WONEN, WERKEN, LEREN EN SOCIALISEREN IN DE OMGEVING VAN EIGEN KEUZE MET ZO MIN MOGELIJK PROFESSIONELE HULP Missie rehabilitatie

Lectoraat Rehabilitatie DRIE ASPECTEN VAN DE HULPVERLENING / ZORG Probleem- gericht Ontwikkelings- gericht Milieu- gericht Behandeling (Cure) Begeleiding (Care) Rehabilitatie Wonen, Werken, Leren, Sociale contacten Veiligheid, Gezondheid & Stabiliteit

Wmo-werkplaats Groningen-Drenthe Als je alleen een hamer hebt, lijkt elk probleem op een spijker

Rehabilitatie als brug tussen gezondheidszorg en maatschappij Gezondheidszorg (AWBZ) Patiënt Cliënt Rehabilitatie Maatschappij (WMO) Wonen Werken Leren Socialiseren Cursist Burger Wijkbewoner Vrijwilliger Buurthuis- bezoeker

Participatiedoelen Ik wil in het najaar van 2013 vrijwilligerswerk gaan doen in buurthuis X (koffie rondbrengen) Ik wil de komende tijd met plezier blijven wonen in mijn 2-kamer flat in Paddepoel te Groningen Ik wil het komend halfjaar eens per maand mijn ouders opzoeken 22

Werkwijze Rehabilitatie Burgerrol + omgeving (van eigen voorkeur/keuze) Vaardigheden + Hulpbronnen Eigen kracht Mantelz./soc. netwerk Vrijwilligers Professionele ondersteuning Succes + Tevredenheid Lectoraat Rehabilitatie

Veel hulpverleners praten met cliënten en luisteren naar zichzelf 24

Uitgangspunt IRB: Bondgenootschap In de eerste plaats uitgaan van wat de burger/cliënt met ons en anderen verbindt, en niet van datgene wat hem van ons en anderen onderscheidt

Toepassing van de IRB in de Wmo

Uitwerking IRB in de praktijk Wens burger (wat wilt u zelf doen?; wat wilt u zelf bijdragen?) Levensterrein en rol? Wonen Werken Leren Soc. Contacten Verkennen Kiezen Verkrijgen Behouden

Casus: een jongeman van 23 jaar oud, licht verstandelijke beperking, woont in de wijk en komt bij het zorgloket van de gemeente voor woonbegeleiding en dagbesteding Dit wordt in de nabije toekomst niet meer vergoed vanuit de AWBZ, maar via de Wmo Wat gebeurt er: in de oude situatie? Hoe kun je de IRB gebruiken in deze situatie? Lectoraat Rehabilitatie

Participatiedoelen Ik wil in het najaar van 2013 vrijwilligerswerk gaan doen in buurthuis X (koffie rondbrengen) Ik wil de komende tijd met plezier blijven wonen in mijn 2-kamer flat in Paddepoel te Groningen Ik wil het komend halfjaar eens per maand mijn ouders in Bedum opzoeken 29

Uitwerking casuïstiek-1 Koffie rondbrengen in buurthuis (van eigen voorkeur/keuze) Vaardigheden + Hulpbronnen Eigen kracht Mantelz./soc. netwerk Vrijwilligers Professionele ondersteuning Succes + Tevredenheid Lectoraat Rehabilitatie

Uitwerking casuïstiek-2 Bewoner 2-kamer flat Paddepoel (van eigen voorkeur/keuze) Vaardigheden + Hulpbronnen Eigen kracht Mantelz./soc. netwerk Vrijwilligers Professionele ondersteuning Succes + Tevredenheid

Uitwerking casus-3 1x per maand ouders bezoeken (van eigen voorkeur/keuze) Vaardigheden + Hulpbronnen Eigen kracht Mantelz./soc. netwerk Vrijwilligers Professionele ondersteuning Succes + Tevredenheid 32

Onderwijsmateriaal Combinatie van: Handboek Rehabilitatie IRB-onderzoek, incl. RCT -> effectieve interventie Multidisciplinaire richtlijnen schizofrenie Databank effectieve interventies (Movisie) Master RC Implementatietoolkit IRB

Afsluiting A B C van Rehabilitatie

Lectoraat Rehabilitatie / St. Rehabilitatie '92 Van van Patiënt

Lectoraat Rehabilitatie / St. Rehabilitatie '92 Naar A B C van Wijkbewoner

Relevante websites (Kennisinstituut voor welzijn en zorg) fectieve_sociale_interventies_stand_van_zaken/ (IRB als effectieve sociale interventie) (website Wmo Werkplaatsen) (lectoraat Rehabilitatie) (St. Rehabilitatie ‘92) Lectoraat Rehabilitatie / St. Rehabilitatie '92

Hartelijk dank voor uw aandacht en participatie Lies Korevaar