Naar een Vlaams privaat huurrecht na de zesde staatshervorming?

SITUERING Het federale regeerakkoord van 1 december 2011 voorzag in een zesde staatshervorming Voor het woonbeleid werd de bevoegdheidsoverdracht van de woninghuur, de prijzencontrole en fiscale bevoegdheden bevoegdheden in het vooruitzicht gesteld. >> Vlaamse overheid 1. Maatregelen om de nemen om bevoegdheidsoverdracht voor te bereiden 2. Medewerking verlenen aan de concrete overdracht met het oog op een efficiënt verloop

SITUERING De Belgische staatshervormingen - Bevoegdheidsoverdrachten van centrifugale aard, ingegeven door het bereiken van ‘beter bestuur’ - De regio’s verkrijgen een grotere autonomie met het oog op het leggen van eigen klemtonen en het oplossen van eigen problemen - Aandacht voor federale loyauteit en het vermijden beleidsinertie Huisvesting: sinds 1980 een gewestelijke bevoegdheid krachtens art. 6, §1, IV BWHI

SITUERING Art. 6, §1, IV BWHI -De gewesten zijn bevoegd voor ‘de huisvesting en de politie van de woongelegenheden die gevaar opleveren voor de openbare reinheid en gezondheid’ -Grondwettelijk Hof: een volledige bevoegdheidsoverdracht -De contractuele verhouding tussen verhuurder en huurder behoort tot de residuaire bevoegdheid van de federale wetgever De bevoegdheidsverdeling was inefficiënt en leidde tot conflicten, rechtsonzekerheid (bv. kwaliteitsnormering)

SITUERING De antecedenten: het politieke akkoord van maart 2008  Eerste parlementaire aanknopingspunt: ‘Voorstel van bijzondere wet houdende institutionele maatregelen’, (de ‘Borrelnootjes’).  De regionalisering van de woninghuur en de pacht wordt opgenomen binnen het eerste pakket van de voorziene staatshervorming De basisnota van formateur Elio Di Rupo van 4 juli 2011, het zogenaamde ‘Vlinderakkoord’ van 11 oktober 2011 en het Regeerakkoord van de federale regering van 1 december 2011  De ‘woninghuur, de pacht en de handelshuur’

SITUERING Hubeau, B. en Vermeir, D., Regionalisering van de federale huurwetgeving, Steunpunt Wonen, Leuven, Centrale vraag: hoe kan de bevoegdheidsoverdracht best tot stand worden gebracht? Concrete onderzoeksvragen: - Hoe komt de bevoegdheidsoverdracht en de inbedding ervan binnen de Vlaamse regelgeving tot stand? - Welke zijn de randvoorwaarden voor de integratie van het federale huurrecht in de Vlaamse regelgeving rond wonen en huisvesting? - Waarmee moet de Vlaamse regelgever rekening houden wanneer hij tot invulling overgaat?

INHOUD VAN DE BEVOEGDHEIDSOVERDRACHT “Bijzondere wet met betrekking tot de zesde staatshervorming” (artikel 15) Krachtens art 6, §1, IV B.W.H.I. zijn de gewesten voortaan bevoegd voor: 1° De huisvesting en de politie van woongelegenheden die gevaar opleveren voor de openbare reinheid en de gezondheid; 2° De specifieke regels betreffende de huur van voor bewoning bestemde goederen of delen ervan. (woninghuur) Verder worden onder andere de prijzencontrole en de belastingverminderingen of -kredieten voor het verwerven of behouden van de eigen woning (de “woonbonus”) overgedragen naar gewesten

INHOUD VAN DE BEVOEGDHEIDSOVERDRACHT “De specifieke regels betreffende de huur van voor bewoning bestemde goederen of delen ervan” Toepassingsgebied: Woning-hoofdverblijfplaats Studentenwoningen en –kamers; Tijdelijke woonvormen (vakantiewoningen en tweede woningen) Roerende goederen (woonboten, caravans, woonwagens) Woningen gehuurd door een rechtspersoon Tijdelijke opvanginitiatieven (doorgangs- en transitwoningen) Gemengde woonvormen (voorwaarde: hoofdbestemming = wonen) Bijzondere woonvormen? …

INHOUD VAN DE BEVOEGDHEIDSOVERDRACHT “De specifieke regels betreffende de huur van voor bewoning bestemde goederen of delen ervan” Het algemeen verbintenissenrecht blijft federaal en vult lacunes in het specifieke stelsel van de woninghuur aan De bevoegdheid over de “specifieke” regels werd in haar totaliteit overgedragen naar de gewesten. Het gaat om de regels van het algemeen huurrecht en de Woninghuurwet, maar ook voor aspecten die momenteel tot het algemeen verbintenissenrecht behoren zal de decreetgever een afzonderlijke regeling kunnen aannemen die van toepassing is op de huur van voor bewoning bestemde goederen (bv. bewijs, interpretatie van de overeenkomst).  De burgerrechtelijke registratie  Specifieke procedurele regels?

NAAR EEN VLAAMS HUURRECHT? Na de bevoegdheidsoverdracht: het geldende federale woninghuurrecht blijft van toepassing totdat de decreetgever wijzigingen invoert Woninghuurwet van 1991: niet meer grondig geëvalueerd sinds de wijziging van de Woninghuurwet van 13 april 1997 ‘verslag van de Bijzondere Commissie voor de evaluatie van de gevolgen van de Wet van 20 februari 1991 houdende wijziging en aanvulling van de bepalingen van het Burgerlijk Wetboek inzake huishuur’ Hubeau, B. en Vermeir, D., Een evaluatie van het federale woninghuurrecht. Tussentijds rapport inzake duur en opzegging, waarborg en woningkwaliteit, Steunpunt Wonen, Leuven, 2014.

EEN EVALUATIE VAN HET FEDERALE HUURRECHT Centrale doelstelling: het uitvoeren van een grondige evaluatie van het bestaande woninghuurrecht met het oog op de uitwerking van een Vlaamse huurreglementering. Concrete vragen: Welke beleidsmatige en juridisch-technische knelpunten zijn er in het geheel van de huidige federale wetgeving vanuit het perspectief van de problemen van de private huurmarkt? Welke opportuniteiten biedt de regionalisering van de bevoegdheid inzake private huurwetgeving? Welke beleidsaanbevelingen kunnen worden geformuleerd rekening houdend met huidige en voorziene problemen op de private huurmarkt, een inschatting van effecten en aandachtspunten aangereikt door de actoren in het Beleidsveld wonen.

EEN EVALUATIE VAN HET FEDERALE HUURRECHT Methodiek en timing 1 ste fase Studie van rapporten, beleidsnota’s, literatuur SWOT-analyses vanuit het werkveld Startnota en selectie van prioritaire thema’s 2 de fase Uitdiepen prioritaire thema’s in werkgroepen RIA-methodiek Tussentijds rapport 3 de fase Uitdiepen onbehandelde thema’s (vanaf augustus 2014) Tussentijds rapport 4 de fase Expertencommissie Eindrapport (juni 2015)

EEN EVALUATIE VAN HET FEDERALE HUURRECHT Werkgroep Financiële aspecten  Voorzitter: Sien Winters (Steunpunt Wonen)  Thema: de huurwaarborg Werkgroep Contractuele aspecten  Voorzitter: Maarten Dambre (Ugent)  Thema: duur en opzegging Werkgroep Woningkwaliteit  Voorzitter: Maarten Dambre (Ugent)  Thema’s:  Herstellingen aan het gehuurde goed  Renovatiehuur  Afstemming op de Vlaamse Wooncode  De plaatsbeschrijving

EEN EVALUATIE VAN HET FEDERALE HUURRECHT Deelnemers: Vlaams Huurdersplatform (VHP) HUURpunt Verenigde Eigenaars (VE) Confederatie Immobiliënberoepen Vlaanderen (CIB) Beroepsinstituut van Vastgoedmakelaars (BIV) Kenniscentrum Vlaamse Steden (KVS) Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG) OCMW Gent Koninklijke Federatie van het Belgisch notariaat Netwerk tegen Armoede Belgische Federatie van de Financiële sector (Febelfin) Administratie Wonen-Vlaanderen Vlaamse Wooninspectie Koninklijk verbond van Vrede- en Politierechters (bilateraal)

NAAR EEN VLAAMS HUURRECHT Programma studiedag ‘Naar een Vlaams privaat huurrecht na de zesde staatshervorming?’ 9u30: Verwelkoming  door Helmer Rooze – administrateur-generaal Wonen Vlaanderen 9u40: De regionalisering van de federale huurwetgeving en de evaluatie van de Woninghuurwetgeving: toelichting bij de stand van zaken en de rapporten van het Steunpunt.  door Bernard Hubeau – Universiteit Antwerpen 10u10: De financiële aspecten van de huurovereenkomst (de huurwaarborg): analyse en aanbevelingen  door Sien Winters – Steunpunt Wonen 11u00: De contractuele aspecten van de huurovereenkomst (duur en opzegging): analyse en aanbevelingen  door: Maarten Dambre – Ugent

NAAR EEN VLAAMS HUURRECHT 11u20: De woningkwaliteit (herstellingen, renovatiehuur en afstemming Vlaamse Wooncode): analyse en aanbevelingen  door Maarten Dambre – Ugent 11u40: De eerste resultaten van het Grote Woononderzoek inzake private verhuring  door Kristof Heylen – KU Leuven 12u10: Toelichting door de minister Freya Van den Bossche 13u30: De relatie tussen de huurwetgeving en andere beleidsinstrumenten belicht vanuit andere landen  door Marja Elsinga – OTB : TU Delft 14u10: Debat  Moderator: Guy Tegenbos