LESSTOF AWW. HEEZEN, 5 DE DRUK VOOR TOETSSTOF: ZIE STUDIEWIJZER OWE “Inleiding BE/BA” Per

College 2.1: Hfd. 4 §1 t/m 7  Opzet college:  Terugblik bedrijfsfoto / periode 1  Opzet periode 2 (studiewijzer op Scholar)  Bespreking theorie: Herhaling via opdr. 4.5 § 4.3 Kosten van een product § 4.4kostenindelingen § 4.5kosten grond- en hulpstoffen § 4.6-7kosten lonen Theorie in combinatie met kleinere opgaven

terugblik / vooruitblik  Terugblik bedrijfsfoto / periode 1  Bedrijfsfoto resultaat voldoende Reparatie = hertentamen: nog niet ingeleverd / repareren  Periode 2 Studiewijzer bespreken Studiewijzer

Herhaling via opgaven  Voorbeeld van onderhoudskosten, verschil kosten uitgaven opbrengsten ontvangsten Telkens: wat is V&W, wat naar balans?  Opgave 4.5 (5 de druk)

4.3 Kosten van een product Welke prijs moeten we hanteren?  Historische uitgaafprijs? (ooit betaald)  Vervangingswaarde? (nu moeten betalen)  Opbrengstwaarde? ( zou ontvangen) Minimumwaarderingsregel toepassen! Is laagste van bovenstaand (Opg. 4.12)

4.4 Kostenbegrip  Voorbeeld kostprijs = “kosten per product”kostprijs  Eng kostenbegrip alleen onvermijdbare kosten  Ruim kostenbegrip inclusief verspilling HAN, docent economie, Hans Beenen

4.4 Kostenindelingen 1. Wijze waarop kosten reageren op verandering (vaste- en variabele kosten) 2. Relatie ontstaan van kosten en product (directe- en indirecte kosten) 3. Verdeling naar functies binnen organisatie (functionele kostenindeling) 4. Doelmatigheid opgeofferde waarde. (toegestane- en werkelijke kosten) 4. Aard van productiemiddelen (kostensoorten)

4.4 Kostensoorten a) Kosten van grond- en hulpstoffen; b) Kosten van arbeid; c) Kosten van duurzame productiemiddelen; d) Kosten van grond; e) Kosten van diensten van derden; f) Kostprijsverhogende belastingen; g) Kosten van vermogen.

Kosten van grondstoffen  Grondstoffen en hulpstoffen  Afval en uitval  Voorraadkosten  Optimale bestelgrootte  Economische en technische voorraad

4.5Kosten van grond- en hulpstoffen (1) Grondstoffen zijn terug te vinden in het eindproduct. Hulpstoffen zijn nodig, maar worden niet in het product zelf opgenomen. Bijv olie, water

4.5Kosten van grond- en hulpstoffen (2) Afval ontstaat tijdens het productieproces. zonder en met hergebruik: Bruto verbruik en netto verbruik Uitval ontstaat na het productieproces wanneer het product of halffabrikaat niet aan de kwaliteitseisen voldoet. zonder en met hergebruik Goedgekeurd, afgekeurd al dan niet met waarde (4.18 en 4.21)

4.5Kosten van grond- en hulpstoffen (3) Voorraadkosten kunnen onderverdeeld worden in: 3R’s 1. Ruimte 2. Rente 3. Risico

4.5Kosten van grond- en hulpstoffen (4) Optimale bestelgrootte: Bestelgrootte waarbij totale kosten van bestellen en aanhouden van de voorraden zo laag mogelijk zijn Berekening optimale bestelgrootte: Formule van Camp Student kan optimale bestelgrootte berekenen, incl. onderliggende variabelen (opg. 4.31)

Formule van Camp HAN, docent economie, Hans Beenen De elementen in de Formule van Camp zijn: Q = seriegrootte (Quantity) D = de jaarvraag van het product (Demand) F = bestel-/omstelkosten (Fixed Costs) h = kosten van voorraadhouden als percentage van de prijs (ook wel α genoemd) P = prijs van het product (Price)(ook wel K genoemd)

4.5Kosten van grond- en hulpstoffen (5) Technische voorraad Voorinkopen+ Voorverkopen- Student kan technische en economische voorraad berekenen. (opg. 4.29) Economische voorraad

4.6 Kosten van arbeid (1) Beloningssystemen: 1. Stukloon; 2. Tijdloon; 3. Premieloonstelsel; 4. Winstdelingsregeling (profit sharing); 5. Bonusregeling.

4.6 Kosten van arbeid (2)  Flexibele werktijden  Human Resource Management  Arbo-wetten

4.7Berekening van loonkosten (1)  Productieve uren  Niet productieve uren i.v.m.:  vakantie, ATV, feestdagen en overig verlof  ziekte  WC en pauzes  inwerktijd  overleg  studies, congres en lezen vakliteratuur  algemeen beheer

4.7Berekening van loonkosten (2)  Brutoloon  Premies sociale verzekeringen  Kosten i.v.m. secundaire arbeidsvoorwaarden

4.7Berekening van loonkosten (3) Loonkosten Uurtarief:Productieve uren Student kan loonkosten per eenheid berekenen, incl. onderliggende variabelen bepalen (indien tijd opg in les 2.1.)

4.7Berekening van loonkosten (4) Factoren, die de loonkosten beïnvloeden:  Ziekteverzuim  Personeelsverloop  Arbeidsmotivatie  Collectieve arbeidsvoorwaarden  Verantwoordelijkheden en taakstelling

College 2.2.  Opgaven  Hfd. 4 § 8 – 14 (m.n. duurzame productiemiddelen)  Jans Hfd. 1, introductie Administratieve Organisatie