Omdat jou welzijn op het werk voor ons belangrijk is!!!

Wat is welzijn Doel van de wetgeving? Wie zijn de verantwoordelijken? Wat zijn hun taken? Preventieprincipes Welzijnsdomeinen: voorbeelden

Wetgeving BEVORDEREN van het WELZIJN van de WERKNEMERS bij de UITVOERING van hun WERK

KADERWET : Wet op het welzijn – 4/8/1996 Wie is betrokken bij het welzijnsbeleid? Eindverantwoordelijke: Werkgever Uitvoerders van het beleid: Hiërarchische lijn Advies en bijstand bij de uitvoering van het beleid door Preventieadviseur van de intern en de externe dienst PBW Betrokkenheid van de werknemers bij de uitwerking van het beleid. Aansprakelijkheid Vb. welzijnswet ar. 81: … worden gestraft met een gevangenisstraf van 8 dagen tot één jaar en met een geldboete van 500 tot 1000 euro of met één van die straffen alleen: de werkgever, zijn lasthebbende of aangestelden die de bepalingen van deze wet of van de uitvoeringsbesluiten ervan hebben overtreden. Burgerrechtelijk: werkgever is verantwoordelijk voor de schade die zijn werknemers veroorzaken aan derden. Werknemer is enkel persoonlijk aansprakelijk voor schade die hij aanricht bij opzettelijke fout of bedrog, of zeer zware fout (door de rechtbank te beoordelen), of voor herhaaldelijke fout waarvoor hij reeds herhaalde malen terechtgewezen is en duidelijke instructies ontvangen heeft. Objectieve aansprakelijkheid die geldt bij een arbeidsongeval. De werkgever moe de schade tengevolge van een lichamelijk letsel aan zijn werknemer vergoeden bij een arbeidsongeval, indien het ongeval gebeurt zijdens de uitvoering van het werk. Hier moet geen fout bewezen worden.

TAKEN – OPDRACHTEN WERKGEVER Uitwerken van een welzijnsbeleid: GPP, JAP, risicoanalyses, opleidingen, aankoop veilig, gezond en ergonomisch materiaal, werken met derden, tijdelijke en mobiele bouwplaatsen,… De nodige middelen voorzien hiervoor.

Hiërarchische Lijn (HL) = iedereen die verantwoordelijkheid draagt over andere werknemers Voorstellen doen en adviezen geven in het kader van het DRBS (dynamisch risicobeheersysteem) Onderzoek arbeidsongevallen/incidenten Effectieve controle uitvoeren en bijsturen Tijdig advies vragen aan de dienst IDPBW Controleren bekwaamheid werknemer (juiste man/vrouw op de juiste plaats) Waken over naleving instructies: instructies moeten er zijn en moeten toegelicht worden Controleren of medewerkers de instructies wel begrijpen! Onthaal nieuwe medewerkers

Hiërarchische Lijn Zorgen dat de instructies begrepen en gevolgd worden.

IDPBW - Preventieadviseur Adviseren, bijstand verlenen bij de uitvoering van het welzijnsbeleid, organisatie EHBO, keuringen,… Wettelijke taken: opmaken maandverslagen, onderzoeken arbeidsongevallen, indienststelling van arbeidsmiddelen, wetgeving opvolgen, rondgang op werkplekken,… Contactpersoon met de Externe dienst (IDEWE) en de arbeidsgeneesheer: dr. Griet Sierens Onderzoeken ongevallen, incidenten: Per ernstig ongeval gaan er 600 incidenten vooraf. Ongevallenpiramide. Als we het aantal incidenten beperken, dan verkleinen we de kans op een ongeval met werkverlet of ernstige letsels

WERKNEMERS De werknemers moeten actief meewerken aan veiligheid en gezondheid door onder andere: Zorg te dragen voor de eigen veiligheid en gezondheid en die van de andere betrokken personen Juist gebruik maken van arbeidsmiddelen, gevaarlijke producten Juist gebruik maken van persoonlijke beschermingsmiddelen Veiligheidsvoorziening juist gebruiken en niet uitschakelen Link met de waarden: respect, zorgzaam zijn,;…

Taken werknemers Werkgever, preventieadviseur en arbeidsgeneesheer onmiddellijk op de hoogte stellen van een gevaar of gebrek in veiligheidssystemen Bijstand verlenen aan de werkgever en de preventiedienst bij het opstellen en maken van de risicoanalyses en het JAP Op positieve wijze bijdragen tot het preventiebeleid in het kader van de bescherming van de werknemers tegen geweld, pesterijen en OSGW

Conclusie VEILIGHEID EN WELZIJN IS DUS NIET AUTOMATISCH IETS VOOR DE PREVENTIEADVISEUR EN DE LEIDINGGEVENDEN MAAR VOOR IEDEREEN !!!!! = waarde verantwoordelijkheid: het goed willen doen

Preventieprincipes Risico’s voorkomen; Risico-evaluatie van de risico’s die niet voorkomen kunnen worden; Bestrijding aan de bron; Vervangen van wat gevaarlijk is door minder gevaarlijk; Collectieve bescherming Persoonlijke bescherming Waarschuwing, instructies HOE gaan we dit nu doen? Waar zullen we oog voor hebben waar werken we aan?

7 Welzijnsdomeinen Arbeidsveiligheid Psychosociale aspecten Verfraaiing van de werkplaats Ergonomie Arbeidsgezondheid Arbeidshygiëne Milieu Er zijn 7 welzijnsdomeinen Aan welke denken jullie Welke heb je veel mee te maken

ONGEVALLENPIRAMIDE

1. Arbeidsveiligheid Brand Arbeidsmiddelen (aankoopprocedure – instructiekaarten – risicoanalyse) Dragen PBM’S (welke) Orde en netheid Producten met gevaarlijke eigenschappen Middelenbeleid Brand: gebruik blusmiddelen, evacuatie, kent iedereen de evacuatieprocedure van het gebouw waar je werkt? Heb je de nodige uitleg gekregen? Arbeidsmiddelen: het gebruik kennen, advies vragen voor de aankoop, defecte toestellen laten herstellen of verwijderen, keuringen Dragen PBM’s: wat dragen jullie? Handschoenen, veiligheidsschoenen, signalisatiekledij,… Orde en netheid: belangrijk dat je respect hebt voor propere refter, omgeving,materiaal (zorg ervoor dat een machine die stuk is niet in de handen van college terecht komt, maar laat die herstellen,… Orde en netheid zijn onontbeerlijk voor de veiligheid. Struikelgevaar, wanorde,..; kunnen o.a. leiden tot ongevallen en tot stress en of wrevel onder collega’s, tijdsverlies Gevaarlijke producten: wie maakt er gebruik van, kent iedereen de symbolen,… symbolen zie brochure Middelenbeleid= alcohol en drugsbeleid: drugs en alcohol gebruik op het werk en onder invloed op het werk verschijnen kan NIET. Daar zijn afspraken en procedures voor. Kent iedereen de procedure? Hebben jullie ze ontvangen?

Middelenbeleid Alcohol- en drugs op het werk kan NIET Preventief beleid: VROEGTIJDIG INGRIJPEN Procedures voor wie zich er niet aan houdt ROOKVERBOD op de werkplek

3. Verfraaiing van de werkplaats 2. Psychosociale aspecten Stress OSGW, geweld en pesten 3. Verfraaiing van de werkplaats OSGW en pesten de laatste tijd in de media: vertrouwenspersoon: ik Ook IDEWE voor de verdere afhandeling van met reden omklede klachten. Feiten zijn belangrijk. Ook interne procedure voor bemiddelen bestaat. Belangrijk de ‘pester’ er zelf op aan te spreken of je leidinggevende. Als leidinggevende en collega is het belangrijk dergelijke situaties niet te tolereren. Plagen wordt al vlug pesten met alle gevolgen aandien. Wat is pesten? Omgeving aangenaam maken om in te werken: likje verf aan de muur, raam, planten,….

4. Ergonomie Beeldschermwerkpost: in rechte lijn voor je scherm zitten: Bureaustoel: instelbaar: voeten plat op de grond, boven- en onderbeen hoek van 90° Bureau: werken met armen in rechte hoek Klavier: plat leggen, zo veel mogelijk ondersteuning voor de polsen Beeldscherm: bovenste menubalk op ooghoogte, loodrecht op venster (voorkomen weerkaatsing) en afstand tussen ogen en scherm minstens 50 cm. Voeten plat op de grond 2. Zithoogte: open hoek 3. Zitdiepte: vuist ruimte in kniekuil 4. Steun lage rug: boven broeksriem 5. Tafel op ellebooghoogte 6. Bovenrand scherm max. op ooghoogte 7. Scherm: kijkafstand op armlengte 8. Toetsenbord: 15 cm van tafelrand 9. Documenthouder 10. Haaks op venster en 2m afstand   1.   Voeten plat op de grond De wetgeving verplicht voor beeldschermwerk een hoogte verstelbare bureaustoel. Zo kunnen (bijna) alle werknemers met de voeten plat op de grond rusten. Een voetensteun is in principe niet nodig. Wanneer echter de tafel niet mee in hoogte regelbaar is, zal de beeldschermwerker zijn zithoogte aanpassen zodat hij op een goede typhoogte ten opzichte van zijn tafel zit. De standaard vaste hoogte van een computertafel is 72 cm, een gemiddelde waarde. Dit betekent dat kleinere werknemers niet meer met de voeten op de grond kunnen steunen. Een voetensteun kan dan als hulpmiddel gebruikt worden. Vanuit het standpunt van ergonomie heeft elke werknemer naast een hoogte verstelbare bureaustoel ook een hoogte verstelbare tafel nodig. Zo zal de werknemer steeds met de voeten plat op de grond kunnen zitten. Zithoogte: open hoek Een klassieke bureaustoel heeft een vaste horizontale zitting. De hoogte wordt dan zo ingesteld dat de bovenbenen horizontaal komen of dat er geen onaangename druk aan de achterkant van de bovenbenen is. Vermits de stoel niet meebeweegt zal de werknemer steeds vanuit de rug bewegen. Men blijft namelijk niet steeds in één houding zitten, maar wisselt verschillende taken en zitposities af. Dynamische bureaustoelen spelen hierop in. Dit heeft wel invloed op de zithoogte. Actieve taken zoals schrijven, typen, muizen en lezen op het scherm gebeuren vaak zonder rugsteun in een voorwaartse zithouding. Om dan een goede rugpositie te behouden moeten de bovenben licht kunnen afhellen zodat de hoek tussen rug en bovenbenen voldoende groot blijft. De zitting van de dynamische bureaustoel kantelt mee naar voor. Daarvoor moet de zithoogte wel iets hoger dan kniehoogte ingesteld worden. Meer passieve taken zoals telefoneren, denken en communiceren gebeuren meer achterwaarts. Veelal kan de rugleuning mee naar achter kantelen wat een ontspannen zithouding geeft. Opdat de voeten nog steeds de grond zouden kunnen raken mag de stoel niet te hoog zijn. De zitting bevindt zich best op knieholtehoogte. Vermits actieve en passieve, voorwaartse en achterwaartse activiteiten elkaar afwisselen gedurende een werkdag, zal er compromis nodig zijn voor een optimale afstelling van de zithoogte. Dit gebeurt op basis van de meest uitgevoerde taken. Wanneer er vooral actief voorwaarts gewerkt wordt tijdens de dag is een iets hogere instelling van de zithoogte aanbevolen. Wanneer vooral de rugleuning gebruikt wordt is de regel van bovenbenen horizontaal aangewezen. Zitdiepte: vuist ruimte in kniekuil Volgens het KB Beeldschermen is een bureaustoel met een niet verstelbare zitdiepte toegelaten. Deze is dan best gebaseerd op de kleinste gebruiker zodat iedereen voldoende ruimte heeft in de kniekuil en onaangename druk wordt vermeden. Heel oppervlakkig lopen daar bloedvaten en zenuwen. Langdurige druk kan aanleiding geven tot bijvoorbeeld tintelingen of een slapend been. Daarom is de zitting ook afgerond aan de voorkant. De Europese Norm schrijft wel een aanpasbare diepte voor. Hoe meer de benen ondersteund worden, hoe lager de zitdruk zal zijn. Als regel kan gebruikt worden dat men een vuist moet kunnen plaatsen tussen de rand van de zitting en de benen. Steun lage rug: boven broeksriem De hoogte van de rugleuning dient zo ingesteld te worden dat de steun in de lage rug optimaal is. Een goede richtlijn is dat het meest uitstekende of bolle deel van de rugleuning vlak boven de broeksriem ondersteunt. Hier bevindt zich de holle kromming van de lage rug, die tijdens het zitten zoveel mogelijk bewaard dient te blijven. Bij de dynamische bureaustoelen kan de rugleuning naar achter inclineren. Dit verlaagt de belasting op de rug nog meer. Bedoeling is om dit bewegingsmechanisme steeds los te laten staan, zodat houdingsafwisseling door de stoel gestimuleerd wordt. De weerstand van het mechanisme dient wel geregeld te worden in functie van het lichaamsgewicht, zodat men niet naar achter valt of naar voor wordt geduwd door de stoel. Tafel op ellebooghoogte Een juiste werkhoogte is afhankelijk van de taken die uitgevoerd worden. Wanneer er vooral administratief werk wordt uitgevoerd, komt de tafel best 3 tot 5 cm boven de ellebogen zodat de armen goed ondersteund zijn. Bij éénzijdige typen is een opstelling 2 cm lager dan de ellebooghoogte aanbevolen in zit omdat de armen dan ontspannen langs het lichaam kunnen hangen. Meestal wordt typen en administratief werk gecombineerd zodat een compromishoogte aangewezen is. De bureautafel op ellebooghoogte is dan een goede richtlijn. Dit veronderstelt een hoogte verstelbare tafel om alle mensen op een gepaste hoogte te laten werken. Met een vaste standaardhoogte van 72 cm is dit enkel voor "gemiddelde" mensen het geval. De kleine werknemer zal zijn stoel hoger instellen om goed ten opzichte van de tafel te zitten. Hierdoor komen de voeten los van de grond, wat kan opgevangen worden met een voetensteun. De grotere mensen echter zetten hun stoel lager om niet steeds te moeten vooroverbuigen. Hierdoor echter zal de afvlakking van de lage rug toenemen. De enige oplossing is blokjes onder de poten te plaatsen zodat de tafel hoger komt. Bovenrand scherm maximaal op ooghoogte of lager Voor een goede positie van de nek bevindt de bovenrand van het beeldscherm zich best op ooghoogte of tot 10cm eronder. De rustpositie van de ogen is 15° naar beneden gericht en zo valt de bliklijn in het midden van het scherm. Beeldschermen kunnen op een eenvoudige manier op een gepaste hoogte gebracht worden door er iets onder te plaatsen. Bij de grote schermen is dat tegenwoordig soms niet meer nodig. Wel een recent aandachtspunt zijn laptops. Doordat het scherm vast hangt aan het klavier, staat dit bijna altijd te laag. Daarom bestaan er laptop steunen die in hoogte regelbaar zijn en een goede hoogte verzekeren. Er zijn dan wel een apart toetsenbord en muis nodig. Zo kan men ook van een reglementaire werkplek spreken omdat toetsenbord en scherm los van elkaar moeten staan. Een andere opvatting baseert zich op de vermoeidheid van de ogen. Wanneer men recht voor zich uitkijkt zullen de ogen reflexmatig focussen in de verte. Vermits het beeldscherm nu in de weg staat, zullen de ogen steeds moeten scherpstellen. Door het toetsenbord lager te plaatsen en 60° achterwaarts gekanteld, zullen de ogen steeds neerwaarts kijken. Het blootgestelde oogoppervlak neemt hierdoor af en er wordt een groter oogbeschermend traanvolume afgescheiden. Deze positie is echter meer belastend voor de nekspieren en verhoogt de kans op hinderlijke reflectie. Scherm: kijkafstand op armlengte Een algemene regel om een goede kijkafstand in te schatten is dat het scherm zich op een armlengte van de beeldschermwerker moet bevinden. De exacte kijkafstand is afhankelijk van de grootte van het scherm en de lettergrootte. Grootte schermKijkafstandLettergrootte14 inch50 - 70 cm3 mm17 inch60 - 85 cm4 - 5 mm19 inch70 - 95 cm4 - 6 mm21 inch75 - 105 cm4,5 - 7 mm De kijkafstand mag groter zijn, naarmate het scherm groter is. Een te klein lettertype echter zal een voorovergebogen houding uitlokken om de tekst goed te kunnen lezen. Het is daarom raadzaam om tijdens het bewerken van een document in te zoomen tot bijvoorbeeld 120%. Zo is een goede leesbaarheid verzekerd. Men kan ook de lettergrootte standaard op 12pt te zetten in plaats van 10pt. Websites hebben vaak moeilijk leesbare teksten door kleine letters of slechte contrasten. Dit heeft de beeldschermwerker natuurlijk niet zelf in de hand.   Toetsenbord: 15 cm van tafelrand Tussen de rand van de tafel en het toetsenbord is best een ruimte voorzien van 15 cm. Zo kunnen de voorarmen op de tafel steunen. Met de opkomst van de flatscreens mag dit geen probleem meer vormen. Met de vroegere computerscherm was de bureautafel niet altijd diep genoeg. In deze gevallen zijn armsteunen aan de bureaustoel onontbeerlijk om het gewicht van de armen te ondersteunen. Zo is er minder spierwerk nodig waardoor de schouders en nek ontlast worden. Het gewicht van de armen is één tiende van het lichaamsgewicht, dat inwerkt op de wervelkolom. Documenthouder Bij het bepalen van de tafelhoogte werd er reeds vanuit gegaan dat typen en papierwerk elkaar afwisselen. Soms worden beide ook gecombineerd of moet er tekst overgetypt worden van papieren. Veelal wordt het toetsenbord dan ver naar voor geschoven. De papieren hebben dan juist genoeg plaats. Dit betekent echter dat tijdens het lezen van de documenten de nek sterk gebogen moet worden en tijdens het typen de armen ver naar voor worden gestrekt. Een documenthouder kan hiervoor een oplossing bieden. Met een opstelling tussen toetsenbord en scherm, moet het hoofd veel minder gebogen worden om de tekst te kunnen lezen. Het toetsenbord kan dichter bij de tafelrand blijven staan zodat de armen ontspannen langs het lichaam hangen. Een voordeel van deze opstelling dat men ook nog notities kan aanbrengen op de papieren. Wanneer men enkel schrijfwerk verricht kan het toetsenbord op de documenthouder geplaatst worden zodat er genoeg werkruimte is. Een andere goede opstelling van de documenthouder is vlak langs het scherm. Bij het overtypen van de tekst zal het hoofd steeds rechtop gehouden kunnen worden. Haaks op venster en 2 meter afstand Met een bureauopstelling loodrecht op het venster zal het daglicht zijwaarts invallen zodat reflecties of contrasten vermeden worden. Wanneer het scherm naar het venster gekeerd staat, zal het buitenlicht of de zon invallen op de scherm. Dit geeft een hinderlijke reflectie en vaak passen de mensen hun houding aan om de tekst toch te kunnen lezen. Andersom, met het aangezicht naar het venster zal het verschil in helderheid tussen het buitenlicht en de binnenruimte te groot zijn. Vooral op een heldere zomerdag is dit het geval. De zon zal ook steeds in de ogen schijnen. Wanneer geen andere opstelling mogelijk is, is zonnewering noodzakelijk. Hetzelfde geldt wanneer het scherm ook dicht bij het venster staat, op minder dan 2 meter. Zelfs met een haakse opstelling zal de invloed van het daglicht reëel zijn. Er dient dan ook een mogelijkheid te zijn om dit af te schermen, indien nodig. Kunstlicht moet voldoende afgeschermd worden. Wanneer TL buizen parallel met de computertafel hangen, plaatst men het scherm vlak onder de verlichting. Met de lampenrijen loodrecht op de bureau is een opstelling tussen de armaturen aangewezen.

Heffen en tillen  we zijn het correcte tillen afgeleerd. Denk aan kinderen, ze gaan spontaan door de knieën wanneer ze iets oprapen, later zien ze van ons dat we dit niet doen, en leren ze de goede manier van tillen af. Hou je rug zo recht mogelijk Ga zo dicht mogelijk bij de last staan Buig door je knieën zodat het bovenbeen een hoek maakt van ongeveer 90° met het onderbeen Plaats de handen aan weerszijden van de last en til het voorwerp langzaam op door je benen te strekken en kom met rechte rug overeind Hou het voorwerp zo dicht mogelijk bij het lichaam Voer GEEN draaibeweging uit. Verplaats je voeten en hou je rug recht

5. Gezondheid 6. Arbeidshygiëne 7. Milieu Voorkomen van afval Gezondheidstoezicht Arbeidsgeneesheer: dr. Griet Sierens 6. Arbeidshygiëne Wassen van handen Dragen handschoenen Reftergebruik 7. Milieu Nagaan of het werk invloed kan hebben op je gezondheid: Bvb. werken met asbest, Hepatitis, Tetanus Longinhoud Schildersziekte,…. Voorkomen van afval Verwijderen afval

Wat bij een arbeidsongeval? Verzorging door: EHBO-verantwoordelijke Jezelf: EHBO-koffer Huisarts of spoeddienst indien het ernstiger is. Ken je de EHBO-verantwoordelijke van je dienst? Weet je waar de EHBO-koffer ligt?

Hoe een ongeval aangeven? Steeds melden aan je leidinggevende en preventieadviseur Documenten afhalen bij dienst IDPBW Laten invullen door dokter Ongevallenverslag samen met preventieadviseur invullen. Bij briefwisseling met ethias, preventieadviseur contacteren

Bij vragen of meldingen i.v.m. welzijn op het werk: PREVENTIEADVISEUR? Gemeentelijk depot: ‘t Walletje 50 050/630 230 Tijdelijk: Ivan Verbouw