DIENSTVERLENING VERSUS HULPVERLENING welke plaats krijgt hulpverlening in de nieuwe gemeente? 1

dienstverlening versus hulpverlening inleiding “OCMW – raadsleden weten niet wat de maatschappelijk werkers doen!” 2

dienstverlening versus hulpverlening inleiding “De eigenheid van het OCMW – maatschappelijk werk gaat verloren in de inkanteling!” 3

dienstverlening versus hulpverlening sector in beweging vaststellingen ◦veranderende wetgeving & reglementering ◦veranderende cliëntprofielen ◦veranderende verwachtingen ◦rationalisering OCMW – werking ◦actievere POD-MI ◦inkanteling van gemeente en OCMW daarbij: ◦vraag aan 100 mensen wat OCMW doet - zou moeten doen ◦van gemeente tot gemeente andere invulling & uitbouw ◦“softe sector”? 4

dienstverlening versus hulpverlening sector in beweging gevolgen: ◦onduidelijkheid over wat OCMW doet, heel veel meningen over hoe, wat wel en wat niet ◦maatschappelijk werkers gevoel krijgen dat hulpverlening, maatschappelijk werk, verloren gaat ◦toenemende focus op het (digitaal-)administratieve luik, plichten en voorwaarden… ◦blijvend gevoel van leiding geen vat te krijgen op maatschappelijk werk ◦communicatieproblemen maatschappelijk werkers / leiding / secretaris / voorzitter / raad / andere interne diensten… ◦toenemende kloof tussen maatschappelijk werkers die zich aan de ene of de andere kant positioneren van het evenwicht ambtenaar – maatschappelijk werker ◦schrik voor de inkanteling: hoe leggen we het uit? 5

dienstverlening versus hulpverlening doelstellingen voorbereiding van inkanteling: ◦sterk concept voor sociale dienst als uitgangspunt voor overleg met gemeente ◦zorgen voor structuur & taal die dit overleg faciliteren ◦dus 3 stappen:  concept ontwikkelen  beknopt, overzichtelijk, begrijpelijk  communicatie aangaan dienstverlening in kaart brengen: ◦hoe ziet onze financiële steunverlening eruit ◦hoe ziet onze zorgverlening eruit ◦welke diensten bieden wij aan ◦ligt meestal vast in handboeken, procedures, dienstbeschrijvingen, raadsbeslissingen… 6

dienstverlening versus hulpverlening doelstellingen hulpverlening in kaart brengen ◦ligt veel minder vast ◦richting geven ◦waaraan willen we werken, wat zijn de doelstellingen, wat willen we bereiken… ◦leidraad, houvast om vat te krijgen en te houden op de hulpverlening, hulpverlening inhoud geven en ontwikkelen ◦integraal (levensdomeinen), bepalen van visie, doelgroep, acties… ◦verdiepen van bepaalde hulpverleningsvormen, netwerken, specialisatie …. ◦maatschappelijk werker beschermen tegen ‘redderssyndroom’ ◦opvolgen ◦evaluaties met cliënt: wat is gelukt, wat heb je geleerd, wat kan beter… ◦evaluaties met team: ondersteuning en nieuwe handvatten ◦cliënt betrekken ◦krachtengericht, cliënt als partner, die mee richting bepaalt ◦cliënt weet en bepaalt mee waaraan gewerkt wordt 7

dienstverlening versus hulpverlening doelstellingen te ontwikkelen samen met het volledige team ◦gedragenheid is belangrijk ◦verankeren van gedeelde visie en know-how optimaliseren van communicatie over maatschappelijk werk met: ◦cliënten, diensthoofd, Raad / Bijzonder comité sociale dienst, secretaris, voorzitter, gemeente… 8

dienstverlening versus hulpverlening aan de slag uitwerken missie – visie voor sociale dienst ◦wat is missie en visie ◦positief verhaal: wij willen / wij zullen ◦beknopt, to the point 9

dienstverlening versus hulpverlening aan de slag inventariseren van de hulpverlening ◦wat doen we allemaal – wat bieden we aan? ◦hoe is dit momenteel onderverdeeld ◦individuele hulpverlening – (deel-)projecten ◦voorstel inventarisatie op basis van finale doelstelling – beschrijving soorten hulpverlening op basis hiervan  verschillende trajecten op verschillende domeinen  overzichtelijk, begrensd, zinvol, omvattend trajectdesign ◦trajectdesign: opbouw van een hulpverleningstraject ◦doelstelling – doelgroep – visie – werkwijze – instrumenten – timing – opvolging - … 10

dienstverlening versus hulpverlening aan de slag voorbeeld trajectengids sociale dienst OCMW Bierbeek 11 domein sociale integratie - traject administratie - traject welzijn - traject LOI - traject medische zorg illegalen - traject betalingsverbintenis domein arbeidsintegratie - traject korte termijn - traject lange termijn - traject studenten - traject tewerkstelling art.60§7 domein schuldhulpverlening - traject schuldbemiddeling - traject budgetbegeleiding - traject budgetbeheer - traject collectieve schuldenregeling met budgetbeheer domein zorg - traject thuiszorg

dienstverlening versus hulpverlening aan de slag trajectmatig werken ◦traject in de praktijk ◦intake > steunverlening > opzet hulpverleningsplan (sociale balans) > uitvoer hulpverleningsplan > opvolgen & bijsturen hulpverleningsplan > stop ◦integraal: werken met levensdomeinen ◦selectie van hoofddoelen en acties ◦cliënt als betrokken partner ◦opmaak van een concreet trajectplan opvolging: ◦regelmatige evaluatie door maatschappelijk werker & cliënt ◦bespreking trajectoverleg / in team / met leidinggevende / … ◦actuele stavaza van elk dossier: doelstellingen, realisaties, to do’s 12

dienstverlening versus hulpverlening aan de slag andere toepassingen: ◦workload ◦mogelijkheid tot meten workload a.d.h.v. weging van de verschillende trajecten ◦vermelding van soort traject in sociale verslagen ◦nu sociaal verslag meestal sociaal onderzoek + voorstel steunverlening ◦trajectoverleg ◦inhoudelijk dossierbespreking a.d.h.v. het trajectplan ◦integrale intake met levensdomeinen ◦ dienststructuur op basis van trajecten ◦vb. dienst arbeidsactivering, dienst sociale activering, dienst budget- en schuldhulpverlening, dienst zorg, … ◦link met handboeken en steunverlening ◦aan trajectbeschrijving kunnen interne afspraken of handboeknota’s gekoppeld worden 13

dienstverlening versus hulpverlening aan de slag valkuilen ◦maatschappelijk werkers niet voldoende betrekken ◦te snel, stappen overslaan / te traag ◦te vaag, te algemeen, te beknopt / te gedetailleerd, te uitgebreid ◦trajectdesign is extra belasting i.p.v. extra ondersteuning van de hulpverlening ◦administratieve overkill ◦niet gedragen door het team / niet gedragen door de Raad ◦hulpverleningsplan wordt ‘controle’ of ‘voorwaarde: positieve en krachtengerichte insteek bewaken! ◦verandering vraagt tijd en energie! 14

dienstverlening versus hulpverlening … en nu naar de gemeente hoe pak ik dit aan? ◦belang beleidsplan ◦welke informatie geef ik door ◦cijfers versus trajecten ◦wat wil / kan de gemeente horen? ◦belangrijke actoren: Raad – Voorzitter – Secretaris - … ◦uitdagingen en kansen 15

dienstverlening versus hulpverlening ondersteuning VVSG aanbod vorming ◦voorjaar 2016 ◦2-daagse vorming: hoe kan ik dit proces zelf aanpakken aanbod supervisie ◦aantal sessies voor diensthoofden, verantwoordelijken… die dit proces in hun dienst willen uitrollen aanbod externe procesbegeleiding ◦proces doorlopen met ondersteuning van externe begeleider 16

dienstverlening versus hulpverlening vragen - opmerkingen ◦Bart Vandaele stafmedewerker OCMW – Sociaal Huis Oostende freelance procesbegeleider in opdracht van VVSG ◦Katty Creytens diensthoofd Welzijnshuis Kortenberg 17