Op weg naar een design for all? UNIVERSEEL ONTWERP IN DE KLAS 1

DIVERSITEIT EN VARIATIE ALS NORM 2

“Door van meet af aan rekening te houden met de noden van alle mogelijke gebruikers, zijn er achteraf minder specifieke aanpassingen nodig.” UNIVERSEEL ONTWERP 3

“Wanneer in een klas voor zeer veel leerlingen specifieke aanpassingen nodig lijken naast de reguliere aanpak, is de ‘reguliere aanpak’ dan wel voldoende op maat van alle leerlingen ontworpen?” IETS OM OVER NA TE DENKEN … 4

maximale leer- en ontwikkelingskansen voor alle leerlingen (“benefit for all”) door van bij de start een voldoende flexibele leeromgeving (doelen, methodes, materialen, evaluatiewijze) te creëren zodat extra aanpassingen/faciliteiten voor individuele studenten zo min mogelijk nodig zijn UNIVERSAL DESIGN FOR LEARNING (UDL) 5

Ik ben het meest gemotiveerd om bij te leren als … Ik begrijp info het best als … Ik kan het best tonen wat ik geleerd heb als … Affectief netwerk Waarom? Herkenningsnetwerk Wat? Strategisch netwerk Hoe? UNIVERSAL DESIGN FOR LEARNING: HERSENONDERZOEK ALS BASIS 6

1. Universeel cursus- en examensjabloon, voor elke student vlot en duidelijk leesbaar (verdana 12 - interlinie 1,5 – niets cursiveren, …) 2. Didactisch ontwerpen 3: studenten kiezen of ze het cursusonderdeel over differentiatie studeren (vraag op examen) of hierover een taak maken 3. Brede zorg op school: online testmodule per hoofdstuk (Articulate Storyline) met behulp waarvan studenten kunnen nagaan of ze de theoretische concepten en kaders voldoende beheersen DESIGN FOR ALL: ENKELE VOORBEELDEN UIT DE LERARENOPLEIDING SECUNDAIR ONDERWIJS (1) 7

4. Voor elk vak: studiewijzer met daarin de belangrijkste doelstellingen, deadlines, wijze van evaluatie (deze wordt mondeling toegelicht bij aanvang van het academiejaar en online beschikbaar gesteld via Toledo) 5. Coming soon: alle studenten krijgen 1/3 extra examentijd (met uitzondering van examens waar tijdscomponent een rol speelt) DESIGN FOR ALL: ENKELE VOORBEELDEN UIT DE LERARENOPLEIDING SECUNDAIR ONDERWIJS (2) 8

Voeg zelf voorbeelden uit de eigen school-/onderwijspraktijk toe aan het model. Bespreek deze samen met je buur: − Welke principes/richtlijnen uit het model pas je al toe? − Waar kan de school/ik als leerkracht nog meer op inzetten? AAN DE SLAG! 9

“UDL: niets nieuws onder de zon!” STELLING 1 10

DifferentiatieUDL StartpuntSpecifieke onderwijsbehoeften van individuele leerlingen of groepen leerlingen Alle leerlingen zijn verschillend. Diversiteit en variatie als norm. DoelOnderwijs op maatLeeromgeving (methoden, materiaal, evaluatievormen) toegankelijk maken voor zoveel mogelijk (en liefst alle) leerlingen AanpassingenVeelal ACHTERAFVOORAF (  uitvoering verloopt vlotter en efficiënter) In een universeel ontworpen leeromgeving blijft differentiatie nodig om in te spelen op bepaalde (onderwijs)behoeften van één of meerdere leerlingen die zo specifiek zijn dat ze extra aanpassingen vergen! NIEUW? 11

UDL VS DIFFERENTIATIE 12

“Door faciliteiten die vroeger uitzonderlijk werden toegekend aan een beperkte groep leerlingen (vb. extra tijd bij examens, aanpassing evaluatievorm, …) voor iedereen mogelijk te maken, verlagen we het niveau voor alle leerlingen.” STELLING 2 13

DOELENMETHODEN, MATERIAAL, EVALUATIEVORMEN Vast Voor iedereen gelijk Flexibel Aanpassingen i.f.v. leerstijlen, talenten, behoeftes, belemmeringen van leerlingen mogelijk STAPPENPLAN: 1.Wat is mijn doel? 2.Welke struikelblokken kunnen leerlingen ervaren om deel te nemen, te studeren of aan te tonen wat ze kennen, kunnen, geleerd hebben? 3.Hoe kan ik deze struikelblokken opheffen (zonder aan de kern van het doel te raken)? BELANGRIJK! 14

“UDL in de praktijk brengen zal veel tijd en energie vergen.” STELLING 3 15

(digitale tools) (diagnostische protocollen met voorbeelden van redelijke aanpassingen) Meirsschaut, M., Monsecour, F., & Wilssens, M. (september 2015). Universeel ontwerp in de klas en op school. Op-stap naar redelijke aanpassingen. Geraadpleegd via %20ontwerp%20in%20de%20klas%20en%20op%20school.%20Op- stap%20naar%20redelijke%20aanpassingen.pdf %20ontwerp%20in%20de%20klas%20en%20op%20school.%20Op- stap%20naar%20redelijke%20aanpassingen.pdf Van Boxtel, A., Jansen, J., & Verstichele, M. (december 2012). Universal Design for Learning. Hoe diversiteit van studenten de onderwijsnorm bepaalt. Expertisecentrum Handicap + Studie. INTERESSANTE LINKS 16

17

Els Durt VRAGEN 18