Raming van de behoefte aan bedrijventerreinen in het Vlaams Gewest Toelichting methodiek aan Resoc Brugge 1 juli 2014

Inhoud Methodologie op hoofdlijnen Inputgegevens voor de raming Resultaten Vlaanderen Specificiteiten RESOC Brugge Hoe de studie te gebruiken ?

Methode is ontwikkeld op basis van ruimtelijk-economische analyse van Vlaanderen, een literatuurscreening en een analyse van diverse studies/methodes en in functie van beschikbaarheid van data Opbouw van de ruimtebehoefteraming

Methodologie op hoofdlijnen 1. Economisch gedreven vraag (focus) 2. Vervangingsvraag verhuisbewegingen o.w.v. niet langer geschikt zijn van huidige locatie (onafh van groei van bedrijf): transacties (zowel vraag als aanbod)

3 determinanten economisch gedreven vraag % van de bedrijven op bedrijventerreinen (niet-verweefbaarheid) Dynamiek bij de bedrijfsvestigingen (bruto en netto groei) Ruimtegebruik van bedrijven op bedrijventerrein

Ruimtebehoefteraming: economisch gedreven vraag  Groei van het aantal vestigingen  MLT-Prognoses FPB ( ) Vlaanderen: +0,9%/jr (+ verschillen per sector)  Correcties per regio: sector- en regio-effect -> Resoc Brugge: +0,84% ( )  Jobcreatie en –destructie: Vla: +5,3% - 4,4%  Omvang vestigingen:  VLA: 13,60 werknemers per vestiging (gedifferentieerd per sector en subregio), evoluerend in de tijd (+0,6% per jaar)  RESOC Brugge: 11,81 werknemers per vestiging (stijgend 0,7% per jaar)

Ruimtebehoefteraming: economisch gedreven vraag  % vestigingen op bedrijventerrein (niet-verweefbaarheid)  Huidige situatie (zie GIS Bedrijventerreinen):  Vestigingen op BT = 25% van totaal aantal RSZ vestigingen (verschilt per sector/regio/dimensie)  RESOC Brugge: 21% van de vestigingen op bedrijventerrein  Case studies: aanwezigheid op BT houdt niet noodzakelijk verband met hinder  Factoren die de mate van verweefbaarheid beïnvloeden: Bedrijven kiezen zelf voor BT omwille van  beschikbaarheid van ruime en rechthoekige kavels  uitbreidingsmogelijkheden  gunstige prijs Noot: ook steeds meer van tel voor KMO’s Bedrijven worden naar BT gepusht door  hun omgeving (toenemende intolerantie van omwonenden, vooral voor activiteiten die verkeer genereren of grote gebouwen)  Regelgeving (bijv. showrooms met spuitinstallatie) Noot: Hinder speelt steeds minder een rol door technologische vernieuwingen

Ruimtebehoefteraming: economisch gedreven vraag  Ruimtegebruik per vestiging  Huidig situatie  GIS Bedrijventerreinen: Gemiddeld m² kaveloppervlak per bestaande vestiging op BT (geen historische data beschikbaar, geen zicht op snelheid van evolutie)  RESOC Brugge: m² (o.w.v. haven Zeebrugge, vervoer/energie)  Evolutie: dalend ruimtegebruik per vestiging  Gemiddelde vloeropp per (nieuwe) vergunning: m² (evolutie kleinere percelen)  kavels van m²  GIS Bedrijventerreinen: selectie van jonge ondernemingen (opgericht sinds 2007): gemiddeld m² per vestiging  Input voor het model: 2 scenario’s:  Basisscenario: huidige ruimtegebruik  Alternatief scenario: daling van het gemiddeld ruimtegebruik per vestiging tot m² (in 2030)

Ruimtebehoefteraming: economisch gedreven vraag  Zelfstandigen op bedrijventerrein  Vlaanderen: 3% van de ruimte op bedrijventerrein  RESOC Brugge: 5%  (economisch) hergebruik van ruimte die vrijkomt op BT  Assumpties voor Vlaanderen (o.b.v. literatuurstudie en workshop met stakeholders):  Echte BT (86% van de perceelsopp): 85% economisch hergebruik (hypothese)  ‘Paarse vlekjes” (14% van de perceelsopp): 20% economisch hergebruik (hypothese)  Gewogen gemiddelde: 76% economisch hergebruik (Vlaanderen)  RESOC Brugge: 80% (lager % paarse vlekjes) Verder onderzoek aangewezen om dit cijfer verder te staven of bij te sturen

Vervangingsvraag  Hoe frequent verhuizen bedrijven zonder dat er tewerkstellingsevoluties mee gepaard gaan ?  Geen recente analyses van verhuisbewegingen in Vlaanderen, wel een aantal Nederlandse studies  Input in model:  Een vervangingsvraag van 2%  Genereert vraag én aanbod  Hergebruik van dit vrijkomend aanbod is beperkt (locatie voldoet niet langer voor bedrijvigheid) (assumptie: 61%)  Verder onderzoek aangewezen om dit cijfer verder te onderbouwen of bij te sturen

Resultaten

Vlaanderen: economisch gedreven vraag

Vlaanderen: vervangingsvraag Vervangingsvraag (in ha) Bruto vraag Aanbod dat beschikbaar komt voor economie Netto vraag vanuit economie

Subregio’s  Ruimtevraag afhankelijk van sectorsamenstelling, omvang bedrijven in de regio  Maar ook van: verweving, hergebruik vrijkomend aanbod, ruimtegebruik per vestiging (grote regionale verschillen)  RESOC Brugge: iets kleinere vestigingen, lager % aanwezig op bedrijventerrein (owv sectorsamenstelling en dimensie bedrijven), maar wel licht hoger ruimtegebruik + meer zelfstandigen op bedrijventerrein  Zelfde tendensen als voor Vlaanderen  Bij gelijkblijvende verweving en ruimtegebruik: extra behoefte aan BT  Maar verweving en ruimtegebruik: belangrijke impact (ook sturende knoppen)

Geografische zones

 “Cluster” 0: laag economisch profiel: Voornamelijk landelijke gemeentes in Westhoek, Meetjesland, Hageland, Haspengouw, Pajottenland en Kempen  Cluster 1: diensteneconomie: Economisch groeiende gemeentes met vooral een economie rond diensten, onderwijs en zorg. Weinig industrie of groothandel, en beperkte oppervlakte aan bedrijventerreinen  Cluster 2: lokale economie: Relatief kleine gemeentes met gemiddelde verdeling werkgelegenheid over de sectoren, relatief sterk aandeel (kleine) industrie, gemiddeld gezien kleine vestigingen en kleine bedrijventerreinen  Cluster 3: stedelijke economie: Gemiddelde waardes voor verdeling werkgelegenheid over de sectoren, met extra aanwezigheid van zorg en onderwijs. Ook industriële tewerkstelling, en dit bij relatief grote vestigingen.

Geografische zones  Cluster 4: industriële economie: Voornamelijk in industriële gebieden (Noord-Limburg, Zuid-West- Vlaanderen, langs Albertkanaal, as langs N16). Groot oppervlakte- aandeel bedrijventerreinen, groot aandeel industriële tewerkstelling en grote gemiddelde oppervlaktes per bedrijventerrein.  Cluster 5: regionale poorten: Groot belang van grote bedrijventerreinen, sterke vertegenwoordiging van jobs in groothandel en logistiek.  Cluster 6: havensteden: grote bedrijventerreinen, sterke toename van m² voor opslag en industrie, gemiddeld grotere vestigingen. Tewerkstelling verspreid over diverse sectoren. Relatief laag aandeel industrie, door grote tewerkstelling in sectoren als diensten, onderwijs en zorg

Clusters

Conclusies

Hoe de studie te gebruiken ?  Eindproduct = methodiek, dynamisch instrument met handvaten voor het beleid i.p.v. 1 cijfer als taakstelling  Inputcijfers aan te passen i.f.v. economische evoluties of nieuwe inzichten  Drivers:  Economische groei, verweefbaarheid, ruimtegebruik  Ruimtebehoefte is het resultaat van vraag én aanbod: vereist het op de markt brengen van vrijkomende of onderbenutte ruimte (randvoorwaarde)  Beleidskeuzes beïnvloeden de parameters in het model  Welke activiteiten beleidsmatig gewenst op bedrijventerrein ? En waar/hoe ruimte voorzien voor de andere economische activiteiten?  Kwantiteit versus kwaliteit: Hoe omgaan met verschillen in vestigingsmilieus

Informatie  Documenten en nota’s:  Studie “Raming van de behoefte aan bedrijventerreinen in het Vlaams Gewest”:  Deel 1 Analyserapport  Deel 2 Eindrapport ruimtebehoefteraming Beschikbaar via  Excel bestanden en technische handleiding (AO) (op aanvraag) (in voorbereiding)  Leeswijzer AO: hoe wordt de studie gehanteerd door AO

Nog vragen ?