SLO ● nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling Een nieuw programma biologie! Ange Taminiau Malmberg nascholingsbijeenkomsten Den Bosch, 23 januari 2014

Wat gebeurde er op 1 augustus 2013? De partij van de Zimbabwaanse president Mugabe wint de parlementsverkiezingen. Berlusconi definitief veroordeeld wegens belastingfraude. Witte Huis ‘diep teleurgesteld’ over verblijfsvergunning Snowden. Bouwer Fyra in hoger beroep. Britse regering had in 1983 toespraak kernoorlog al klaarliggen.

Nieuwe biologie Waarom? Hoe zie ik dat? Wat merk ik ervan? Hoe pas ik het toe? Hoe kom ik daarachter? Welke vragen zijn er?

Nieuwe biologie Waarom?

5 Oplossen van deze algemene knelpunten overladenheid van het programma geen directe aansluiting op vervolgonderwijs ontbreken van samenhang tussen de bètavakken tekort aan relevantie en actualiteit maakt het bèta-onderwijs (HO en VO) minder aantrekkelijk Aanleiding vakvernieuwing:

Pijlers vakvernieuwing Aandacht voor de actuele biologie Het moet relevant zijn voor leerlingen Aansluiting op vervolgonderwijs Meer samenhang, binnen en tussen de bètavakken

Nieuwe biologie Hoe zie ik dat? Wat merk ik ervan?

Actueel en relevant Nieuwe onderwerpen Gebruik van context

Nieuw! Nieuwe onderwerpen – Epigenetica – Bio-informatica – Biosynthese – Verdieping van de evolutie Meer en minder – Meer aandacht voor moleculair en cellulair – Meer aandacht voor plant en systeembiologie – Meer aandacht voor gedragsbiologie ook op populatieniveau – Minder aandacht voor de humane biologie Nieuwe technieken – Nanotechnologie – Snelle methoden in DNA sequensen

Aansluiting vervolgonderwijs Aandacht voor vaardigheden Vaardigheden zijn voor alle bètavakken eensluidend beschreven Gebruik van wetenschappelijke en beroepscontexten Aandacht voor onderzoeken, modelleren

Aansluiting VO-HO:

Biologische vaardigheden Waarderen en oordelen – Argumenten kunnen afwegen en combineren Vorm-functie-denken – Waarvoor dient… – Hoe wordt gezorgd dat… – Hoe leidt de vorm naar de functie Ecologisch denken en oordelen – Werken met modellen in ecosystemen Evolutionair denken – Hoe zou dit zijn ontstaan? 12

Biologische vaardigheden Systeemdenken – Heen-en-weer denken – Emergente eigenschappen 13

Systeemdenken Biologische eenheden molecuul, cel, orgaan, organisme, populatie, ecosysteem, aarde Systeemconcepten Zelfregulatie Zelforganisatie Interactie Reproductie Evolutie Heen en weer schakelen tussen

Systeem- concept B Zelfregulatie C Zelforganisatie D Interactie E Reproductie F Evolutie Organisatie- niveau Biologische eenheid MolecuulDNAEiwitsyntheseGenexpressie Genregulatie Interactie met (a-)biotische factoren DNA-replicatie Mutatie Recombinatie Variatie Cel Cel Homeostase Transport Assimilatie Dissimilatie Celdifferentiatie Celcylus Orgaan Ademhaling Vertering Uitscheiding Transport Organisme Prokaryoot Eukaryoot Virus Homeostase Fotosynthese Ademhaling Vertering Uitscheiding Transport Afweer Beweging Hormonale regulatie Neurale regulatie Waarneming Levenscyclus Gedrag Interactie met (a-)biotische factoren Seksualiteit Voortplanting Erfelijke eigenschap Populatie Gedrag Interactie met (a-) biotische factoren Variatie Selectie Soortvorming Ecosysteem Energiestroom Kringloop Dynamiek Evenwicht Dynamiek Evenwicht Voedselrelatie Interactie met (a-)biotische factoren Systeem Aarde Systeem Aarde Kringloop Biodiversiteit

Examenprogramma Domein A vaardigheden – Algemene vaardigheden – Natuurwetenschappelijke vaardigheden – Biologische vakvaardigheden Vakinhoudelijke domeinen B, C, D, E, F. Met subdomeinen Per subdomein is de inhoud in een eindterm beschreven. 16

Nieuwe eindtermen biologie

Verschil eindterm biologie havo vwo De kandidaat kan met behulp van de concepten genexpressie en celdifferentiatie ten minste in contexten op het gebied van energie en gezondheid benoemen op welke wijze de ontwikkeling van cellen verloopt. Vwo Subdomein C1: Zelforganisatie van cellen De kandidaat kan met behulp van de concepten genexpressie en celdifferentiatie ten minste in contexten op het gebied van gezondheid en voedselproductie benoemen op welke wijze de ontwikkeling van cellen verloopt en beargumenteren op welke wijze stoornissen in de ontwikkeling kunnen ontstaan en worden aangepakt. Havo Subdomein C1: Zelforganisatie van cellen

Handelingswerkwoorden Beheersingsniveaubijbehorende handelingswerkwoorden BenoemenBenoemen; beschrijven/omschrijven wat; herkennen; weergeven VerklarenVerklaren; beschrijven/omschrijven hoe; toelichten; uitleggen; verschillen (be)noemen; verbanden beschrijven; onderscheiden; afleiden; relaties beschrijven Beargumenteren(Be)argumenteren; keuze maken; relaties leggen; redeneringen hanteren; hypothese opstellen; conclusies trekken.

Contexten Communicatie Duurzaamheid Energie Gezondheid en Gezonheidszorg Sport Veiligheid Voeding Voedselproductie Wereldbeeld

Nieuwe biologie Hoe pas je dat toe?

De kaders voor het schoolvak Documenten bètavernieuwing Syllabi Handreiking Voorbeeldexamens ce CVBO-modules Methodes

Syllabus Eindtermen verdeeld over CE –SE 60% van de stof wordt getoetst in CE Uitwerking van de CE eindtermen Met daaraan toegevoegd – Specificaties Concepten den deelconcepten

Handreiking 40% in SE Uitwerking SE-eindtermen Volgens vaste opbouw: – Mogelijke contexten – Mogelijke uitwerking van de eindterm – Mogelijke deelconcepten – Relaties met andere subdomeinen – Suggesties voor lesmateriaal en achtergrondinformatie

Nieuwe biologie Welke vragen zijn er?

talige vragen? Wat is de kern van de vraag? Onderstreep de signaalwoorden Formuleer het antwoord waarin de kernelementen van de vraag zijn opgenomen Oefen met oude pilot-examenprogramma's

verdeling lesuren 4H 5H? Het havo vak beslaat 320 slu's. Dat is niet anders dan in het oude programma Is aan de school hoe te verdelen Kijk naar voorbeeldpta's in de handreiking

concrete veranderingen? Nieuwe onderwerpen – Epigenetica – Bio-informatica – Biosynthese – Verdieping van de evolutie Meer en minder – Meer aandacht voor moleculeir en cellulair – Meer aandacht voor plant en systeembiologie – Meer aandacht voor gedragsbiologie ook op populatieniveau – Minder aandacht voor de humane biologie Nieuwe technieken – Nanotechnologie – Snelle methoden in DNA sequensen

Nog meer vragen?

Reacties? Ange Taminiau