Click to edit Master text styles Second level Third level Fourth level Fifth level 1 Regelgeving & Risico’s: Ordening of Overkill?! NINTES, 22 april 2009

Click to edit Master text styles Second level Third level Fourth level Fifth level 2 INHOUD Inleiding Prof dr Herman van Gunsteren Inleiding drs Pieter van Geel Discussie

Click to edit Master text styles Second level Third level Fourth level Fifth level 3 Prof dr Herman van Gunsteren Herman van Gunsteren is rapporteur Nieuwpoort 2009 over de verhouding van politiek en media. Hij was hoogleraar politieke theorieën en rechtsfilosofie aan de universiteit Leiden. Auteur van The Quest for Control (1976), Culturen van besturen (1994), A theory of citizenship (1998), Stoppen: U kunt het, U wilt het, U doet het niet (2002), Woordenschat voor verwarde politici (2003), Gevaarlijk veilig: terreurbestrijding in de democratie (2004), Vertrouwen in democratie (2006), Bouwen op burgers (2008). Hij was lid van de Wetenschappelijke Raad voor Het Regeringsbeleid, waarvoor hij de publicatie Eigentijds burgerschap (1992) verzorgde. Met Rudy Andeweg schreef hij Het grote ongenoegen: over de kloof tussen burgers en politiek (1994), met Grahame Lock Politieke theorieën (1977) en Sterke posities in de politieke filosofie (1989), met Martin Kohli, Martin Rein en Anne- Marie Guillemard Time for retirement (1991) en met Cox Habbema Oud fout (2006). Als pianist trad hij op met diverse orkesten en won hij de eerste prijs in het concours Leopold Bellan (1959) in Parijs.

Click to edit Master text styles Second level Third level Fourth level Fifth level 4 Inleiding Herman van Gunsteren Regels - veel geklaag Preventie - over onmogelijkheden Veerkracht - de ongekende toekomst Regels Bedrijfsleven heeft veel last van regels - ervaart administratieve druk Last hebben van de overheid - bijvoorbeeld als gevolg van geweld Willekeur (toepassing van regels) Wat zijn de voordelen van regelgeving?  Persoonlijk en onpersoonlijk vertrouwen: vb. Rechtspraak en zorg - een rechter of arts hanteren het principe ‘zonder aanziens des persoons’ Regels in het verkeer  legitieme verwachtingen, vb. Hernan de Soto (Mystery of Capital) over het belang voor bedrijven van eigendom en contracten om efficiënte markten te faciliteren

Click to edit Master text styles Second level Third level Fourth level Fifth level 5 Inleiding Herman van Gunsteren (2) Veelheid aan regels (vb. 45 verkeersborden bij een kruispunt)  Coherent geheel  Minder regels niet zomaar de oplossing  Niet zichtbare regelgeving Meer vertrouwen, leidt tot minder regels?  Regels die niet passen  vb wetenschap en promovendi, niet zelden leiden strikte regels tot vertrek van promovendi die vervolgens elders hun onderzoek succesvol afronden en promoveerden  Politieke besluitvorming en transparantie  Moeilijk zegbaar - cultuur bepalend voor communicatie, vb Korean Air heeft een aantal opeenvolgende jaren relatief veel ongelukken gehad, het niet durven communiceren naar meerderen bleek de oorzaak (zie o.a. Malcom Gladwell)

Click to edit Master text styles Second level Third level Fourth level Fifth level 6 Inleiding herman van Gunsteren (3) Preventie Anti terrorisme wetgeving - effectief? Terugkeer van de staat - alles regelen van bovenaf Ouder - kinder dossier - verantwoordelijkheid voor het opvoeden va kinderen bij ouders, verkeerde classificaties (persoonsverwisseling) NB Schade voorkomen is soms groter dan de schade als gevolg van het gevaar zelf Voorzorgprincipe is niet coherent - maatregelen worden namelijk niet genomen als het gevaar voorkomen kan worden (we hebben geen statistieken over uitblijven van gevaar) Preventie veronderstelt maakbaarheid van de samenleving - niemand heeft een glazen bol  DOS = De Ongekende Samenleving  Dingen die gebeuren - beste reactie is niet goed genoeg Files en illegalen zijn al 20 jaar een verrassing! Risico’s moeten worden ingeschat - helaas onmogelijk bij ongekende gebeurtenissen (zie onder andere Schwab, The Black Swan)

Click to edit Master text styles Second level Third level Fourth level Fifth level 7 Inleiding Herman van Gunsteren (4) Veerkracht Eenheid | Samenleving Manier voor conflicthantering - antagonisten  Concurrentie in de economie  Hoor en wederhoor in het publieke debat  Voor en tegen in de politiek  Waarheid en onwaarheid in wetenschap Voorwaarden  Diversiteit  Multipele representatie (kamer, regering, hoge raad0  Waarde betrokken selectie  Leiderschap - indirecte controle (o.a. The Wisdom of Crowds: Why the Many Are Smarter Than the Few and How Collective Wisdom Shapes Business, Economies, Societies and Nations, James Surowiecki)  Corporate governance - Cees Cools (Controle is goed, vertrouwen nog beter, Over bestuurders en corporate governance)

Click to edit Master text styles Second level Third level Fourth level Fifth level 8 Drs Pieter van Geel Pieter van Geel (1951) is vanaf 21 februari 2007 fractievoorzitter van het CDA in de Tweede Kamer en maakt sinds 30 november 2006 deel uit van de Tweede Kamerfractie van het CDA. Hij was van 22 juli 2002 tot 22 februari 2007 staatssecretaris van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer belast met milieu. In 2002 en 2003 was dat eveneens gedurende korte tijd. De heer Van Geel was eerder gemeentesecretaris van Helmond en lid van Gedeputeerde Staten van Noord- Brabant. Voor zijn loopbaan als volksvertegenwoordiger was de heer Van Geel van 1974 tot 1980 planoloog van de gemeente Helmond, van 1974 tot 1980 en van 1980 tot 1988 hoofd afdeling onderzoek, statistiek en beleidsontwikkeling, van diezelfde gemeente. Naast zijn kamerlidmaatschap is Pieter van Geel sinds juni 2007 ambassadeur van BizWorld (project om kinderen op een speelse wijze kennis te laten maken met ondernemerschap)

Click to edit Master text styles Second level Third level Fourth level Fifth level 9 Inleiding Pieter van Geel Praktijkervaringen Vuurwerk - ramp Enschede Politiek reageert met extra regels - dermate strikte interpretatie dat opslag van professioneel voorwerk uiteindelijk in Duitsland plaatsvindt. Gevolg is dat bij gebruik het vuurwerk over de weg vervoerd wordt en mogelijk een nacht op een parkeerplaats in een geparkeerde vrachtwagen staat, met alle gevaren van dien Hoogspanningskabels - mogelijke statistisch verband met leukemie Preventie - voorzorgsbeginsel, geen scholen in nabijheid hoogspanningsleiding. Heeft direct precedentwerking naar bestaande bouw. Kosten en risico’s niet in balans - immers alle 380Kv leidingen zouden ondergronds moeten UMTS - masten: er zou een relatie zijn met gezondheidsproblemen met mensen die woonden in panden met masten op het dak. Voorzorgprincipe zou hier vragen om spoken te bestrijden die niet bestaan

Click to edit Master text styles Second level Third level Fourth level Fifth level 10 Inleiding Pieter van Geel (2) Conclusies Spanningsveld tussen beleid en resultaten (dwang vs. eigen keuzes)  Natuurlijk ontstaan  Zelf keuzes maken, geen dwang om in situaties terecht te komen Meer regels bieden geen zekerheid op resultaat MVO - inefficiënte manier vs. Regelgeving Niets doen is geen oplossing Kosten effectiviteit is geen argument in publieke discussies (de prijs van een mensenleven is een onbespreekbaar argument in de afweging een maatregel wel of niet te treffen)

Click to edit Master text styles Second level Third level Fourth level Fifth level 11 Inleiding Pieter van Geel (3) Lessons Learned Blijven uitdragen - samenleving zonder risico’s bestaat niet Overheid faciliteert andermans vertrouwen Verschil feiten en perceptie Keuzemogelijkheden bieden - risico’s zelf kiezen Voorzorg blijft belangrijk Verantwoordelijkheid bedrijfsleven - aansprakelijkheden worden groter, eigen dynamiek Regels ja - bevorderen economische groei (meer-minder discussie is niet interessant, anders regelen wel, vb. Stoplicht vs. Rotonde) Cultuur van afrekenen - regels niet toegepast of risico’s die zijn ontstaan  Ramp - politiek verantwoordelijken / hulpverleners  Ambtenaren leggen alles vast | risico’s vermijden / afdekken Hoe kunnen we aan deze impasse ontsnappen?

Click to edit Master text styles Second level Third level Fourth level Fifth level 12 Discussie Vertrouwen blijkt niet altijd de oplossing - gezond wantrouwen wel? (vg. Het vertrouwen dat vele sovjetburgers hadden in Stalin)  Verschil in vertrouwen - privé - natuurlijk  Betutteling - voorschrijven wat wel of niet mag - minder betutteling door de overheid leidt tot meer acceptatie  Ontstane regels zijn er voor overheid en burgers  En vooral voor de buren  Zoeken naar bescherming (vg pag 3 van de Telegraaf)  Verzorgingsstaat - duivelse samenwerking van bureaucratie en burgers  Europa - implementatie regelgeving in Nederland vs. Greenfielding in nieuwe lidstaten Invloed van de media  Glazen stolp - transparantie  Druk “ u moet er iets aan doen’ groot (vb weggelopen TBSer)

Click to edit Master text styles Second level Third level Fourth level Fifth level 13 Discussie (2) Keuzes zichtbaar maken - kosten vs. alternatieve bestedingen?  Zou kunnen op enkele dossiers  Gerelateerd aan kinderen is alles onbespreekbaar  Idem voor ziektes in relatie tot ouderen Toezichtsrol?  Regels verzorgen voor zorgplicht?  Vooral focus op uitvoering - dan vooral detailniveau nodig  Tempo van verandering van regelgeving?  Vb zorg - een na de andere regel wordt over beroepsgroep uitgestort  Ander vb is kinderopvang - ideologisch gedomineerde discussie in kabinet. Na uitwerking van het compromis blijkt een onderdeel van ditzelfde compromis (op en oma regeling) te duur. Nog voor de bespreking van het wetsontwerp wordt deze regeling alsnog afgeschaft