Technische briefing auteursrecht Tweede Kamer 13 januari 2011

Verbodsrecht auteur en uitvoerende kunstenaar Berner Conventie (auteurs) Conventie van Rome (Uitvoerende kunstenaars) Richtlijn 2001/29/EG (auteursrecht in de informatiemaatschappij) Art. 1 Auteurswet Art. 2 Wet naburige rechten Openbaar makenVerveelvoudigen (technologieneutrale begrippen) Exploitatierechten & persoonlijkheidsrechten Voorbeelden: Uitgave van boek, cd Muziek in café Publicatie foto op internet Uitvoering toneelstuk Streaming van muziek, films van internet Uploaden van bestanden naar internet Voorbeelden: Kopie van cd naar mp3 speler Fotokopie / scan Namaken Vertaling van een boek Toneelbewerking Downloaden van bestanden van internet Niet naleven = inbreuk

Uitzonderingen op het verbodsrecht Wetgever kan uitzonderingen op het verbodsrecht invoeren. Berner Conventie: uitzondering mag, mits a) het beperkt blijft tot bijzondere gevallen b) geen afbreuk doet aan de normale exploitatie van het werk en c) de belangen van de auteur niet onredelijk worden geschaad. Art. 5 richtlijn 2001/29/EG bevat limitatieve lijst van uitzonderingen op het verbodsrecht, o.a.: -Technische kopie (bijv. tijdelijke opslag t.b.v. streaming van muziek) -Privékopiëren -Reprografisch verveelvoudigen -Gebruik t.b.v. onderwijs of wetenschappelijk onderzoek -Gebruik t.b.v. nieuwsverslaggeving -Parodieën, karikaturen etc. -Uitlening of verhuur Vaak staat tegenover de uitzondering een vergoeding voor de rechthebbenden (bijv. thuiskopieheffingen op dragers, leenrechtvergoeding voor bibliotheken, reprorechtvergoeding bedrijfsleven) Richtlijn 2001/29/EG voorziet niet in een zgn. fair use-uitzondering.

Uitgelicht: Privékopie-uitzondering T.a.v. privékopiëren kan de nationale wetgever op grond van de verdragen/Europese richtlijn kiezen tussen a) een verbodsrecht (privékopiëren is inbreuk) en b) een uitzondering voor privékopiëren met billijke vergoeding voor de auteur (nationale wetgever kan de reikwijdte bepalen). Art. 16c Auteurswet: geen inbreuk op het auteursrecht is een kopie op een voorwerp dat bestemd is om een werk ten gehore te brengen, te vertonen of weer te geven, mits het kopiëren geschiedt zonder commercieel oogmerk en uitsluitend voor eigen oefening, studie of gebruik van de kopieerder. Tegenover de wettelijke privékopie-uitzondering staat een vergoeding in de vorm van heffingen op blanco cd’s en dvd’s. Wetsgeschiedenis: ook downloaden valt onder de privékopie-uitzondering, ongeacht of dat uit legale of illegale bron gebeurt. Voor uploaden (= openbaarmaken) staan de verdragen/Europese richtlijn niet toe dat er wordt voorzien in een privékopie-uitzondering. T.a.v. filesharing geldt dus naar Nederlands recht: privé-downloaden (= verveelvoudiging) zonder toestemming van de auteur is geen inbreuk, uploaden (= openbaarmaking) zonder toestemming van de auteur wel.

Collectief beheer van rechten In de praktijk is het verbodsrecht vaak niet aan de orde omdat de wet voorziet in collectief beheer van rechten. De gebruiker verkrijgt dan tegen betaling toestemming voor gebruik van een collectieve beheersorganisatie (hierna: cbo). De cbo treedt op namens de individuele rechthebbenden. Voorbeelden zijn BUMA (auteursrecht) en SENA (naburige rechten), organisaties die innen voor openbaar gebruik van muziek, en het verplichte collectief beheer bij kabeldoorgifte. Ook de wettelijke vergoedingsrechten (reprorecht, thuiskopie, leenrecht) worden collectief geïnd. Naast de wettelijke cbo’s (BUMA, SENA, Stichting Reprorecht, Stichting Leenrecht en Stichting de Thuiskopie) zijn er organisaties van vrijwillig collectief beheer, zoals Norma (uitvoerende kunstenaars), Videma (vertoningsrechten op filmwerken), Lira (schrijvers en vertalers) en Pictoright (visuele makers, o.a. beeldend kunstenaars en fotografen). Het aanhangige wetsvoorstel toezicht cbo’s versterkt de bevoegdheden van het College van Toezicht auteursrechten en breidt het toepassingsbereik uit tot de organisaties van vrijwillig collectief beheer. Ook bevat het wetsvoorstel een grondslag voor de aanwijzing van een geschillencommissie die zich kan uitspreken over de hoogte en de toepassing van de tarieven die cbo’s in rekening brengen.

Handhaving op internet Het zonder toestemming uploaden van auteursrechtelijk beschermde bestanden vormt een auteursrechtinbreuk. Stichting Brein heeft rechtszaken aangespannen tegen partijen die op internet betrokken zijn bij illegaal aanbod van auteursrechtelijk beschermde werken. De handhaving van Brein heeft zich gericht op commerciële partijen die inbreuken faciliteren en niet op individuele uploaders. Uit die rechtszaken volgt o.a. dat de beheerders van filesharing websites (bijv. Pirate Bay, Mininova) onrechtmatig handelen als zij op grote schaal auteursrechtinbreuken faciliteren. Zij plegen niet zelf een auteursrechtinbreuk, maar handelen volgens de rechter wel onrechtmatig jegens de auteursrechthebbenden. Enkele landen hebben maatregelen ingevoerd ten aanzien van individuele downloaders (Hadopi-wetgeving in Frankrijk en de digital economy act in het Verenigd Koninkrijk).

consument Access provider (ISP) Bijv. Ziggo, KPN Hosting Provider (ISP) Bijv. Leaseweb Content provider Bijv. Pirate Bay Internetomgeving contract