ECONOMISCHE FOTO EN SWOT HEEMSTEDE Presentatie commissie middelen gemeente Heemstede 11 november 2015

INLEIDING Economische foto en SWOT ● 11 november 2015 Wat vooraf ging  Economische foto KvK (2009)  Notitie Economische Beleid ‘Heemstede, bedrijvig dorp in het groen’ (2010)  Actieprogramma (2011)  Startnotitie Economisch Programma (2015)  een gezond ondernemersklimaat  intensivering en structurering relatie gemeente en bedrijfsleven/ondernemers  behoud van een aantrekkelijk winkelbestand  actiegericht programma / faciliterende rol Traject  Nieuwe economische foto Heemstede  SWOT economie Heemstede  Aanzet actielijnen  Discussie met BREO en ZZP’ers overleg  Economisch actieprogramma

ECONOMISCHE FOTO Economische foto en SWOT ● 11 november 2015 Kernthema’s: Bevolking Inkomen en sociale zekerheid Beroepsbevolking Werkgelegenheid Enige verdieping (zorgsector, detailhandel, zzp en werkgelegenheid op bedrijventerreinen) Vergelijking met agglomeratie Haarlem, Nederland en met referentiegemeenten (Blaricum, Ermelo, Heiloo, Renkum, Vught) In context van landelijke en regionale economische ontwikkeling

BEVOLKINGSONTWIKKELING Economische foto en SWOT ● 11 november 2015 Inwonertal Heemstede groeit nog steeds (bescheiden) Ontwikkeling : Heemstede: +4% ( nu) Agglomeratie Haarlem: +4% Nederland: +2% Ontwikkeling : Migratiesaldo +220 p/j Natuurlijke aanwas -90 p/j Prognose: Vrij vlakke lijn tot 2040

HUISHOUDENS EN LEEFTIJDEN Economische foto en SWOT ● 11 november 2015 Huishoudens begin 2014 (500 erbij sinds 2009) 35% eenpersoons, 31% zonder kinderen, 34% met kinderen +10% tot 2040 (woningbouw en verdunning)

HUIZEN EN WOZ-WAARDE Economische foto en SWOT ● 11 november % particuliere woningen, 22% corporaties, 15% particuliere huur Gemiddelde WOZ anno 2014 € (-14% t.o.v. 2009) ONTW. Heemstede % Bloemendaal % Haarlem % Haarlemmerliede en Spaarnwoude % Zandvoort % Agglomeratie Haarlem % Blaricum % Ermelo % Heiloo % Renkum % Vught % Nederland %

INKOMEN EN SOC. ZEKERHEID Economische foto en SWOT ● 11 november 2015 Gemiddeld besteedbaar huishoudensinkomen in Heemstede boevengemiddeld X €1.000 Uitkeringsontvangers per inw.: Heemstede: 15,7 Aggl. Haarlem: 27,6 Nederland: 36,1

BEROEPSBEVOLKING Economische foto en SWOT ● 11 november 2015 Netto participatie: hoeveel procent van de potentiële beroepsbevolking een (betaalde) baan heeft Bruto participatie: geeft aan hoeveel procent van de potentiële beroepsbevolking (15-74 jaar) een betaalde baan heeft of ambieert Beroepsbevolking Heemstede: De beroepsbevolking omvat zo’n personen. Hiervan is de helft hoog opgeleid. De beroepsbevolking is in afgelopen 5 jaar ouder geworden: in 2009 was 50% jaar, in 2014 is dat 54%

PENDEL EN EXPATS Economische foto en SWOT ● 11 november % uitgaande pendel (8.200 van ) (2013) (toename  Amsterdam, afname  Haarlem) 74% inkomende pendel (5.000 van 6.800) (2013) (‘afname’ uit Haarlem) Negatief pendelsaldo van Expats:1,21% inwoners in Heemstede is een expat (buitenland geboren, hoog loon)

Economische foto en SWOT ● 11 november 2015 Geïndexeerde ontwikkeling aantal bedrijven, Heemstede vergeleken Ontwikkeling : Heemstede: +6% Agglomeratie Haarlem: +6% Nederland: +15% Aantal bedrijven in Heemstede: In 2009 waren er bedrijven; in 2014 zijn dat er In 95% van de bedrijven is minder dan 10 wp werkzaam (65% ZZP) BEDRIJVEN

BANEN Economische foto en SWOT ● 11 november 2015 Geïndexeerde ontwikkeling aantal banen, Heemstede vergeleken Ontwikkeling : Heemstede: -7% Agglomeratie Haarlem: -7% Nederland: -3% Aantal banen in Heemstede: In 2009 waren er banen; in 2014 zijn dat er De bedrijven met max. 9 werkzame personen (95 procent van het totaal) zijn goed voor 47 procent van de werkgelegenheid.

BEDRIJVEN NAAR SECTOREN Economische foto en SWOT ● 11 november 2015 Zakelijke dienstverlening: 40 procent van totale aantal vestigingen in Heemstede Ontwikkeling : Zakelijke dienstverlening wat gegroeid Detail- en groothandel wat gedaald

BANEN NAAR SECTOREN Economische foto en SWOT ● 11 november 2015 Zorg en handel: samen goed voor helft van de werkgelegenheid in Heemstede Ontwikkeling : Veel krimp, met name bij de grote sectoren; zorg (-300 w.p.) en handel (-156 w.p.) Enige groei bij zakelijke dienstverlening, informatie & communicatie en cultuur, sport & recreatie

GEZONDHEIDS- & WELZIJNSZORG Economische foto en SWOT ● 11 november 2015 BEDRIJVENBANEN aantal% % Gezondheidszorg14570%62229% Ziekenhuizen10%1819% Medische en tandheelkundige praktijken7938%24912% Paramedische praktijken en overige gezondheidszorg6531%1929% Verpleging105% % Verpleeghuizen10%1296% Huizen en dagverblijven voor verstandelijk gehandicapten63%90243% Huizen, dagverblijven voor niet-verstandelijk gehandicapten21%1507% Jeugdzorg en maatschappelijke opvang met overnachting10%211% Maatschappelijke dienstverlening5325%29714% Maatschap. dienstverlening. zonder overnachting (ouderen/gehand.)63%703% Maatschap. dienstverlening. zonder overnachting (overige)4723%22711% TOTAAL GEZONDHEIDS- EN WELZIJNSZORG208100% % Omvang & samenstelling van de zorgsector (2014): Ontwikkeling : Minder werk in gezondheidszorg en verpleging

DETAILHANDEL Economische foto en SWOT ● 11 november 2015 Verkenning winkelstructuur Heemstede (DTNP, 2015) Kwantitatief en kwalitatief boevengemiddeld aanbod aan publieksgerichte bedrijven Dagelijkse sector ook groot buiten de supermarkten Relatief groot ‘modisch’ aanbod Beperkte leegstand Koopstromenonderzoek 2011: 85 miljoen euro omzet in centrum Heemstede (62% dagelijkse, 38% niet dagelijks) Centrum Heemstede bond toen 61% bestedingen inwoners in de dagelijkse sector en 29% van hun bestedingen in de niet-dagelijkse sector Omzet Heemstede centrum komt voor 20% (dagelijks) en 40% (niet dagelijks) uit de regio

ZZP EN BEDRIJVENTERREINEN Economische foto en SWOT ● 11 november % actief in de zakelijke dienstverlening (o.a. advisering & onderzoek) 12% groot- en detailhandel 8% bouwnijverheid 7% gezondheids- en welzijnszorg Redelijk veel ZZP-ers in Heemstede: BEDRIJVENBANEN Heemstede65%17% Bloemendaal73%23% Haarlem63%12% Haarlemmerliede en Spaarnwoude62%15% Zandvoort65%17% Agglomeratie Haarlem65%14% Blaricum68%15% Ermelo61%9% Heiloo67%18% Renkum71%18% Vught65%10% Nederland61%10% Bedrijventerreinen: Aandeel werkgelegenheid op bedrijventerrein Haven e.o. is 7,5% (MRA 21,7%) Alle bedrijventerreinen samen goed voor zo’n 9% van de werkgelegenheid Beide dalen licht sinds 2009

AANLOOP SWOT Economische foto en SWOT ● 11 november 2015 Wat gebeurt er ondertussen? Algemene economische ontwikkeling NL en (vooral) MRA weer meer rooskleurig Kansrijk voor Heemstede: (detail)-handel, horeca, recreatie en zakelijk dienstverlening (en zorg?) Herstel regionaal komt deels wat later op gang door ontbreken exportgerichte sectoren (agglomeratie Haarlem) Zorg en overheid vooralsnog onder druk, maar zorg biedt wel kansen voor concentratie van kennisintensieve zorg en innovatie Detailhandel sterk afhankelijk van onderscheidend vermogen en adaptatie aan vraaggroei en krimp Dienstverlening (vooral ook ZZP) en bouw groeien (duurzaamheidsopgave) Kansen in de vrijetijdseconomie?

SWOT-ANALYSE Economische foto en SWOT ● 11 november 2015 SterkerZwakker Ligging, o.a. t.o.v. main- en brainports(afname van) Werkgelegenheid Aangenaam woon- en leefklimaat Afhankelijkheid van banen elders (groeiend negatief pendelsaldo) Kwaliteit en kwantiteit detailhandelStuwende sectoren Gespecialiseerde zorg (b.v. epilepsie)Uitbreidingsruimte/ vestigingsklimaat Hoog opgeleide bevolking(gesloten) Woningmarkt Veel zelfredzaamheid (veel ZZP, weinig uitkeringsafhankelijkheid) Samenstelling beroepsbevolking Bovengemiddeld inkomensniveauBereikbaarheid per auto Bereikbaarheid per OVAfhankelijkheid van samenwerkingsverbanden

SWOT-ANALYSE Economische foto en SWOT ● 11 november 2015 KansenBedreigingen Groei zakelijke dienstverlening en hoogwaardige (kleinschalige) zorg Groeiende woonaantrekkelijkheid grote steden Meer bestedingen in horeca en recreatieve sector, vrije tijd Centralisatie voorzieningen Investeringen in regionale bereikbaarheidPositie binnen de metropoolregio Duurzaamheidsinitiatieven woningvoorraad Onvoorziene veranderingen op de arbeidsmarkt ParticipatiemaatschappijBezuinigingen zorg Groei van vrijetijdseconomieKrimpende detailhandel Groei aantrekkingskracht regio Amsterdam (incl. toename expats) Behoefte aan authentiek winkelgebieden

CONCLUSIE EN ACTIELIJNEN Economische foto en SWOT ● 11 november 2015 Goede uitgangspositie, beperkte manoeuvreerruimte (ook door rol gemeente) Kleine aanpassingen en stimuleren gewenste beweging Woonklimaat sleutel (huizen verduurzamen, ruimte op de woningmarkt) Voorzieningen primair verbeteren en secundair uitbreiden (onderzoek onder ouderen, gezondheidszorg & sport, internationale school?) Aantrekkelijkheid verblijfsklimaat voor omliggende gemeenten en toerisme (daghoreca, museum, conferentieoord, hotel?) Gezond ondernemersklimaat  behoud van werkgelegenheid (bereikbaarheid, specialistische zorg, bedrijventerreinen, behoeften ZZP’ers in kaart) (nog) Intensiever contact met bedrijfsleven (gezamenlijk optrekken)