Uit het doolhof Over keuzevraagstukken bij de inrichting van sociale teams Studiemiddag sociale teams Ard Sprinkhuizen, associate lector Maatschappelijk Werk Hogeschool Inholland

Het verhaal De onderzoeken… Uit het doolhof: Een beeld van de complexiteit Buiten het doolhof: Modellen en concepten In het doolhof… observaties, reflecties en basisvragen

De onderzoeken Heel veel onderzoek naar sociale teams, vaak met verschillende focus, o.a.: Divosa, kennisinstituten (Movisie, Nji, Vilans, Vji) Lokale onderzoeken (bv. Zaanstad, Utrecht, Enschede, Groningen, Eindhoven) Sociaal werk in de wijk (maatschappelijke organisaties) Kenniskring sociale teams Noord Holland (gemeenten) Wmo-werkplaatsen (als één van de thema’s) Landelijke en lokale onderzoeken naar ‘effectiviteit’: Bijvoorbeeld mkba’s (BZK) Bijna altijd onderzoek naar ‘work in progress’ of indicatief onderzoek op basis van modellen (mkba’s)

Uit het doolhof: de complexiteit

Een korte karakteristiek uit de Wmo-werkplaatsen I 13 Wmo Werkplaatsen: – Aantal ondersteunde en gevolgde wijkteams: 195 – Aantal gemeenten: 100 Karakteristieken sociale teams: Trede van ondersteuning (0-1-2 de –lijns): – 0-1 e lijn: 74% (145 swts) – 1-2 e lijn: 26% (51 swts)

Een korte karakteristiek II Aandachtsgebied: – Civil society/participatie: 177 – Alle bewoners: 134 – Jeugd: 57 – Multiproblem: 132 Financiering: – Bezuiniging: 46% (89) – Neutraal: 36% (71) – Extra: 18 % (35) Status – Pilot: 48% (94) – Regulier: 52% (101

Een korte karakteristiek III Samenstelling sociale teams Maatschappelijke organisaties: Maatsch. Werk: 100% (195) OW/SCW: 77% (150) MEE: 75% (147) LVB/VG: 7% (14) Wijkverpl: 63% (122) Thuisbegeleiding: 5% (10) GGZ: 66% (128) Maatschappelijke opvang: 3% (10) Verslavingszorg: 6% (13) Schuldhulp: 5% (10) Jeugdzorg: 41% (80) Jongerenwerk: 52% (101) Gemeente: DWI: 45% (87) Wmo-loket: 80% (156) Civil society: Vrijwilligersorganisaties: 18% (35) Ervaringsdeskundigen: 9% (17) Hogescholen: Studenten: 9% (18)

Indicatieve karakteristiek kenniskring sociale teams NH Eigen score op basis van negen gemeenten:

Buiten het doolhof: modellen en concepten

Individu – eigen kracht Direct persoonlijk netwerk Buurtkracht – (Pedagogische) Civil society – Burgerkracht (…?) Basisvoorzieningen (scholen, kinderopvang, politie, huisarts, woningcorporaties, openbare ruimte, winkelvoorzieningen, markt, mobiliteit) Signalering en vraagverheldering (proces) 1e -lijn Sociale (wijk)teams Met generalisten en domeinkennis -soms met enkele specialisten (Specialisten)Schil (voorheen achter indiceringsbarrière) Oproepbaar door sociale wijkteam – Verzorgt toegang 2e lijn Met specialisten en generalisten met domeinkennis 2e -lijn Specialistische voorzieningen lectoraat Maatschappelijk Werk Hogeschool INHolland

Vier basismodellen voor sociale teams Best persons-model Krachtteam-model Generalistisch team-model Netwerk-model Hogeschool INHolland

Best Person Eén generalistische kernprofessional als spil Eerste of tweede lijn Laveert door instituties Hogeschool INHolland

Krachtteam-model Basisconfiguratie met drie functies: hulpverlening, zorg en samenlevingsopbouw Eerste lijn Hogeschool INHolland

Generalistisch team-model Team als geheel is ‘de generalist’ Samenstelling divers, afhankelijk van problematiek of toeleveranciers Tweede of eerste lijn Hogeschool INHolland

Netwerkmodel Geen team, maar bestaande organisaties blijven intact. Eventueel keten- verantwoordelijkheid Casuïstiek-overleg Tweede of eerste lijn Hogeschool INHolland

Een typering van deskundigheid Volgens het additieve model is een specialist een generalist die zich gespecialiseerd heeft en zodoende meer kennis en kunde heeft (onderscheid kwantitatief) Volgens het differentiële model heeft een specialist andere kennis dan een generalist, ze zien andere cliënten en hanteren andere scripts (onderscheid kwalitatief)

De generalist verbindt: T-shaped professional Diepgravende vakkennis binnen het eigen generalistisch domein (hulpverlening, zorg (voorbehouden handelingen), samenlevingsopbouw) Verdiepende kennis / competenties om de samenwerking en verbinding met andere generalistische disciplines goed invulling te geven: participatie, jeugdzorg, opvoedingsondersteuning, psychiatrie, lvg, schuldhulp enzovoort. Generalist naar bewoners en cliënten, ‘specialist’ in het team. Hogeschool INHolland

In het doolhof: observaties en reflecties

Sociale teams bestaan niet Lokaal maatwerk op basis van politieke constellatie, historie, verhoudingen maatschapplijke organisaties-gemeente, bestaande modellen, geografische constellatie. Geen confectie. Veel verschillende modellen: best persons, compacte teams, uitgebreide teams (meer dan 10 professionals), casus-overleggen, netwerken. Positionering teams of netwerken in de 1e of in de 2e lijn. Opmerkelijk: veel teams volgens gemeenten in de 0-1e lijn, maar in de praktijk blijken veel teams in de 1e-2e lijn te functioneren.

Werken aan swt’s is vooral trial and error Het beleid kent een hoog uitprobeer-gehalte en kent een grote toevalscomponent. Tegelijkertijd is er sprake van spierballenbeleid en ‘daadkracht’ (uitrol sociale teams over de hele gemeente; beslissingen niet op basis van checks and balances (parafencultuur), maar over één nacht ijs). Rekensommen (mkba’s) op basis van extrapolaties van economische modellen. Maar ook dan gaan de kosten vaak voor de baat uit. ‘Afrekenen’ op basis van het feit dat er in een ambivalente omgeving wordt gewerkt. Meervoudig, tellen en vertellen, lerende modellen (bijvoorbeeld effectencalculator) Investeren in intervisie, training on the job, reflectieve professionaliteit

Burgerkracht? De ‘geframede burger’: wat hij voorheen deed, doet hij nu ineens in het kader van ‘burgerkracht’ of ‘eigen kracht’… De civil society als arena: mensen leven niet broederlijk naast elkaar Burgers en sociale teams: een paar apart...? Inzet ervaringsdeskundigen of cliëntvertegenwoordigers Aansluiten bij casuïstiekoverleg

Het pekdruppelexperiment Hogeschool INHolland

Weg van de hypes, op zoek naar ambitieuze traagheid Domeinen verbinden: sociale samenhang, zorg, arbeid en inkomen, wonen en leefomgeving, veiligheid, onderwijs, vrije tijd enzovoort. Specialistische en generalistische ondersteuning en zorg in een nieuwe balans Neem tijd om te ‘rellen’: Reflecteren Experimenteren Leren Hogeschool INHolland / Movisie

Meer informatie: Ard Sprinkhuizen: Vincent de Waal: Carla Kolner: Wietske Gercama: