Maatschapppelijk potentieel van sport voor jongeren…in het jeugdhuis Rein Haudenhuyse Expertise platform sport & jeugdhuizen 20 mei 2014.

Presentatie over: "Maatschapppelijk potentieel van sport voor jongeren…in het jeugdhuis Rein Haudenhuyse Expertise platform sport & jeugdhuizen 20 mei 2014."— Transcript van de presentatie:

1 maatschapppelijk potentieel van sport voor jongeren…in het jeugdhuis Rein Haudenhuyse Expertise platform sport & jeugdhuizen 20 mei 2014

2 Opzet van mijn uiteenzetting inspirerende & praktische kaders “Er is niets zo praktisch als een goede theorie” (Kurt Lewin => die het gestolen heeft van Immanuel Kant)

3 Key-note thema: sport als sociale hefboom voor integratie inclusie activering sociale cohesie (gemeenschaps-, wijk- en natievorming) interculturalisatie... = persoonlijke en sociaal maatschappelijke ONTWIKKELING, en dit via het jeugdhuis

4 Waarom om ik…en niet…? Master Lichamelijke Opvoeding & Bewegingswetenschappen (2006) Doctoraat ‘Potentieel van sport voor maatschappelijk kwetsbare jongeren’ (2012) Uit De Marge (2012); Ambrassade vzw (vanaf juni 2012) Voorzitter vzw Jong (anno 2010) Onderzoeker VUB (anno 2014)

5 Moeten we de vraag eigenlijk nog stellen? ‘Sport has the power to change the world…it has the power to inspire. It has the power to unite people in a way that little else does. It speaks to youth in a language they understand. Sport can create hope where once there was only despair.’

6 Moeten we de vraag eigenlijk nog stellen? ‘It provides citizens with opportunities to interact and join social networks; it helps immigrants to develop relations with other member of society; and it constitutes a tool for reaching out to the underprivileged or groups at risk of or facing discrimination. Through its contribution to economic growth and job creation, it can also help to revitalise disadvantaged areas.’

7 “pleintjesvoetbal is de ideale integratiemotor” Artikel in De Standaard 17/02/2014 ‘Een sport beoefenen is cruciaal voor jouw persoonlijke ontwikkeling. Het heeft effect op veel meer dan alleen het sportveld. Het bevordert ook de resultaten op school en de kansen op de arbeidsmarkt’

8 En als we hen nu eens gelijk zouden geven... JA, sport integreert jongeren, activeert en bevordert sociale inclusie Maar wat zijn wij/jullie met dit antwoord? toekomstige leerkracht LO, sportcoach, clubbestuurder, jeugdhuisbegeleider...minister /schepen van sport Beter wat twijfel, boerenverstand, kritische houding…jongeren zullen er alvast beter mee gebaat zijn

9 Dark side van sport sociale uitsluiting genderstereotypering angst stress morele ontwikkeling... = traditioneel & andersgeorganiseerd sportaanbod (!)

10 Sport is niet a priori goed....

11 SPORT?

12

13 Sport = containerbegrip term verbergt meer, dan dat het verduidelijkt zinvol om te vragen of ‘sport’ integreert, activeert...en hoe?

14 Isoleren & oorzakelijkheid isoleren van het sport effect gezin, school, buurt, vriendengroep, andere vormen van vrijetijdsbesteding, ruimere maatschappelijke context…leeftijd causaliteit omdraaien aan sport doen vereist een gunstige maatschappelijke positie en sociale integratie (opleiding, tewerkstelling, inkomen…) en niet omgekeerd (!) bewijs: ‘participatiecijfers’ Vlaanderen en internationaal opleiding en tewerkstelling bepalend voor (non-)participatie inkomen?

15 Sportevangelisme Toch zien we onderzoekers, beleidsmakers en praktijkmensen die problemen mbt ‘causaliteit’ en ‘isoleren’ negeren ‘door te basketten word je groter’-logica; ronkende beleidsverklaringen en –documenten over de kracht van sport; verschuiving ‘sport als integratie’ => ‘sport als participatie’ buikgevoel: iedereen weet toch dat sport goed is...

16 Onderschat de kracht van sport niet… om ons gezond verstand uit te schakelen

17 ‘Pleintjesvoetbal is de ideale integratiemotor’ Artikel in De Standaard 17/02/2014 ‘Een sport beoefenen is cruciaal voor jouw persoonlijke ontwikkeling. Het heeft effect op veel meer dan alleen het sportveld. Het bevordert ook de resultaten op school en de kansen op de arbeidsmarkt’

18 Maar wacht even… Hoe gaat dit dan in zijn werk? zelden heel duidelijk geformuleerd (!) ik schrijf me als ‘slecht geïntegreerde jongere’ in bij mijn lokale sportclub, en automatisch door elke week 2 maal te gaan sporten zie ik mijn schoolresultaten verbeteren…want ik leer op tijd komen, samenwerken, discipline...mijn kwestbare onderwijspositie smelt als sneeuw voor de zon....automatisch verbetert mijn arbeidsmarktperspectief…mijn zwakke arbeidsmarktpositie smelt als sneeuw voor de zon.

19 Maar wacht even… School van de ongelijkheid (Hirtt, Nicaise & De Zutter 2008) sociale lift van de school staat in panne ons onderwijssysteem reproduceert ongelijkheid recent What Do you Think? Unicef “Ons onderwijssysteem is niet fair. In ons land weegt de socio-economische achtergrond van een kind zwaar door op zijn leerprestaties. Meer soms dan zijn inzet of intelligentie. Daardoor bestendigt en versterkt school de sociale ongelijkheden.”

20 Maar wacht even… Waarom zou ik mijn kind (terug-)sturen naar een school die de ongelijkheid en uitsluiting, dat ik als gezin of jongere in (kans-)armoede reeds ervaarde, versterkt?

21 Sport ‘contexten’ antwoorden, oplossingen liggen in het ‘contextualiseren’ van sportervaringen (Jay Coakley, Fred Coalter) sport: sociale context, net zoals bvb. klas ‘door naar een klas te gaan zal je leren’ misschien gaat het helemaal niet over de sport die beoefend wordt, maar eerder de context waarin een bepaalde sport beoefend wordt.

22 Sport als vliegenvanger Rol, unieke meerwaarde sport? het (niet) aantrekken van bepaalden jongeren? (= flypaper) andere…

23 SPORT SPORT plus plus SPORT

24 sport sport als doel strategische doelstelling:  organiseren van sportaanbod zonder meer bvb. competitieresultaten, sporttechnische vaardigheden (deelnemers/coaches) sport plus sport als middel strategische doelstelling  niet sport-gerelateerd individueel (bvb. schoolprestaties, tewerkstelling, criminaliteit) maatschappelijk (sociale cohesie, vrede…); economisch (winst), politiek (city/country branding) plus sport sport als doel&middel strategische doelstellingen:  sportieve  sociaal-maatschappelijk individueel (bvb. schoolprestaties, tewerkstelling, criminaliteit,gezondheid…) maatschappelijk (sociale cohesie, vrede, overlastbestrijding, winst…)

25 Situeer op een continuüm en motiveer Buurtsport Antwerpen Club Brugge Foundation De Rode Antraciet Homeless World Cup Kicking Aids Out Kras Fifa World Cup BX Brussels sport & jeugdhuizen... sportsport plus plus sport

26 sport sport plus BX Brussels plus sport Buurtsport A’pen De Rode Antraciet Homeless World Club Kicking Aids Out Club Brugge Foundation Kras Fifa World Cup

27 Sport plus is niet a priori goed....

28 BUURTSPORT

29 buurtsport Wat? een methodiek (!) waarin volgende elementen vervat zitten (Theeboom, 2008): buurt- en vraaggerichte aanpak rekening houdende met specifieke kenmerken van het doelpubliek structurele samenwerking tussen diverse actoren duidelijke diversiteit in organisatievormen hanteren van een breder sportbegrip creatief gebruik van infrastructurele voorzieningen buurtsport als sociale innovatieve methode voor sportparticipatie

30 Buurtsport is niet a priori goed....

31 sociaal pedagogische sportcontexten...hoe dan rein?

32 Randvoorwaarden: Witt & Crompton 1.geïnteresseerde & zorgzame volwassenen 2.gevoel van aanvaarding & ‘ergens bij horen’ ‘je thuis voelen in een plaats waar je dingen kan doen die je thuis niet kan doen’ 3.(rol-)modellen voor conventioneel gedrag 4.waardering van prestaties (verwezelijkingen) 5.controle tegen deviant gedrag 6.positieve attitudes naar de toekomst 7.vermogen/kans om met anderen samen te werken 8.vermogen/kans om conflicten uit te werken 9.gewaardeerde competenties in ‘sport’

33 Randvoorwaarden: Gambone & Arbreton 1.kansen zodat jongeren een gevoel van veiligheid ontwikkelen 2.uitdagende en interessante (sport-)activiteiten 3.contexten en ervaringen die jongeren helpen om een gevoel van ‘er bij te horen’ te ontwikkelen 4.sociale ondersteuning van volwassenen (+ peers) 5.kansen voor input en beslissingen nemen (‘deelhebben’) 6.kansen voor het ontwikkelen van leiderschapsvaardigheden 7.kansen voor het ondernemen van vrijwilligers- en buurtwerk

34 sociaal-pedagogische vaardigheden leefwereldinzicht, welzijn centraal stellen, veiligheid, leefwereldverbredende en ondersteunende interventies/acticiteiten vaardigheden om jongeren sportief iets bij te leren didactisch, tactisch, leidinggevend, sportverruimend, sterk sportmodel, sportpedagogische visie... Sportcoach OF jeugdwerker

35 jongeren ont-moeten (in een sportcontext) waar ze zijn, niet waar wij willen dat ze uitkomen als je dat niet doet dan: komen ze niet, haken ze toch af of bereik je enkel de ‘sterksten’ (die het eigenlijk niet nodig hebben) inspiratie : trajectbegeleiding vzw Jong Sportcoach en jeugdwerker

36 Coach die het welzijn van jongeren centraal stelt en een begeleiderpraktijk die niet start vanuit abstracte ideeën over positieve ontwikkeling*, maar eerder start vanuit de concrete noden en levenssituaties van jongeren (Haudenhuyse,2013) positieve ontwikkeling*: sport, school, werk, opvoeding...

37 ‘Meer sport in het jeugdwerk, en meer jeugdwerk in de sport’ sport wordt aangeboden en georganiseerd overheen de muurtjes van de beleidssectoren als het over sport gaat slaan jeugdwerkers de bal soms helemaal mis welzijn van jongeren tijdens (!) sporten uit het oog verliesen competitie geen gepaste plaats enge focus sportactiviteiten en competitie sportaanbod los van leefwereldverbredenden en ondersteunende activiteiten Sportcoach EN jeugdwerker

38 That’s it…for now vragen? opmerkingen? bedenkingen? Reinhard.Haudenhuyse@vub.ac.be