1 februari 2007 Dosis-respons relaties KRW - Hydromorfologie & MEP/GEP Rob Portielje (RWS RIZA)

Presentatie over: "1 februari 2007 Dosis-respons relaties KRW - Hydromorfologie & MEP/GEP Rob Portielje (RWS RIZA)"— Transcript van de presentatie:

1 1 februari 2007 Dosis-respons relaties KRW - Hydromorfologie & MEP/GEP Rob Portielje (RWS RIZA)

2 1 februari 2007 2 Hydromorfologie Stuurvariabelen Hydrologie Stroomsnelheid Debiet Peil(variatie) Getijdewerking (R8) Morfologie Substraat Diepte(verdeling) Kunstwerken Oeverconstructies

3 1 februari 2007 3 Praagse methode B

4 1 februari 2007 4 Rekenregels A.Dosis-respons relaties 1.MEP  Alle beheer- en inrichtingmaatregelen 2.GEP  Afzien van maatregelen met gering effect  maatregelen voor realiseren GEP 3.Beleidsdoelstelling 2015  effecten van haalbare en betaalbare maatregelen B.Invloed van huidige situatie

5 1 februari 2007 5 Invloed uitgangssituatie Systeemspecifieke respons versus algemene relaties  Afhankelijkheid systeemkenmerken  Succes- en faalfactoren Voorbeelden: vis in meren (studie Witteveen en Bos, 2006) vis in stromende wateren (studie VisAdvies BV, 2007) Toepassing Praagse methode

6 1 februari 2007 6 Voorbeeld: vis in meren Methodiek: Statistische analyse meetgegevens: multivariate regressie  empirische relaties tussen stuurvariabelen en maatlatindicatoren  sleutelfactoren kunnen ook andere kwaliteitselementen zijn (water- en oeverplanten)  maar ook systeemkenmerken

7 1 februari 2007 7 peilbeheer waterflora oevervegetatieondergedoken vismacrofauna fytoplankton via helderheid habitat structuur, habitat bodem fytobenthos hydromorfologische pressures in blauw, eutrofiëring in rood eutrofiëring waterflora oevervegetatieondergedoken vismacrofauna fytoplankton habitat oever- inrichting structuur, habitat bodem fytobenthos droogval oeverzone meren belangrijke interacties

8 1 februari 2007 8 Relatie peilbeheer - KRW maatlatten maatlatafhankelijkheid van peilbeheervia macrofytendirect- waterplanten: lichtbeschikbaarheid - oeverplanten: droogval nodig voor kieming fytoplanktonindirect - waterplanten: competitie om nutriënten visindirect - waterplanten en oevervegetatie als habitat macrofaunaindirect - waterplanten en oevervegetatie als habitat

9 1 februari 2007 9 Maatlatindicator, stuurvariabelen, systeemkenmerken, aandeel brasem: submerse vegetatie + zicht (+ oppervlakte). systematische afwijking van bepaalde meren & regio’s; robuust aandeel baars en blankvoorn in % van alle eurytopen: aandeel submerse vegetatie + zicht (+ oppervlakte); systematische afwijking van bepaalde meren & regio’s; robuust aandeel plantminnende vis: areaal oevervegetatie, zicht/diepte. geringe respons op verklarende variabelen; minder robuuste relatie, niet relevant voor meren met vast peil Voorbeeld: vis in meren

10 1 februari 2007 10 Maatlatindicator, stuurvariabelen, systeemkenmerken, aandeel zuurstoftoleranten: areaal oevervegetatie, samen met zicht en submerse vegetatie. slechts geringe relatie met de verklarende variabelen. niet robuust aantal soorten: oppervlakte en zicht. Wel erg watersysteemspecifieke indicator, zowel de helling als de hoogte van de lijn verschillen sterk tussen wateren. robuust Voorbeeld: vis in meren (vervolg)

11 1 februari 2007 11 GET totaal P and totaal N concentration als startpunt Effecten dammen en dijken en gereguleerd peil Compensatie voor visserij and migratiebarrieres door dammen Met ´nieuwe´ morfologie en helderheid  vegetatie  habitat beschikbaarheid voor vis  samenstelling visgemeenschap Toepassen rekenregels MEP/GEP IJsselmeergebied

12 1 februari 2007 12

13 1 februari 2007 13 stromende wateren belangrijkste interacties inrichting structuur, habitat, bodem hydrologie diepte stroomsnelheid getijde (R8) migratie eutrofiëring vismacrofauna waterflora oevervegetatieondergedokenfytobenthos waterflora oevervegetatieondergedokenfytobenthos waterflora oevervegetatie ondergedokenfytobenthos connectiviteit “areaal geschikt ecotoop” hydromorfologische pressures in blauw, eutrofiëring in rood

14 1 februari 2007 14 Areaal geschikt habitat: Welk deel van het waterlichaam voldoet aan gewenste combinaties van stuurvariabelen?  per soort ranges van stuurvariabelen Habitatcorrectiefactoren (HCF)  beheer  connectiviteit (migratiebarrieres) Ecologische netwerken  voldoende bereikbaar habitat voor alle levensstadia Voorbeeld: vis in stromende wateren

15 1 februari 2007 15  Vergroting areaal geschikt habitat  Verbetering connectiviteit = HCF

16 1 februari 2007 16

17 1 februari 2007 17 Wat kun je met generieke rekenregels onder systeemspecifieke omstandigheden? Bij voldoende robuuste relaties vallen afwijkingen van individuele wateren veelal binnen foutmarge van bemonstering.  minder noodzaak verschillen tussen wateren te beschouwen. Vaak sprake van van “gemiddelde” afwijkende systemen:  is reden van afwijking bekend? Ja: op basis van expert judgement inschatting maken van afwijking ten opzichte van “gemiddelde”. Nee: watersysteemspecifiek afwijken van “gemiddelde” indien bekend is of het een systematische afwijking (bv. overal 10% lager) of afwijkende respons (andere helling van de lijn) is.  Voldoende waarnemingen nodig.

18 1 februari 2007 18 Wat is er verder nodig? Vastleggen uitgangssituatie Goede monitoring en evaluatie van genomen maatregelen  verbetering robuustheid relaties Sturen op habitatdiversiteit (voorkomen van combinaties van stuurvariabelen