© M. Tison- Handelsrecht - Ac. 2001-20021 HANDELSCONTRACTEN 1. Handelsdistributie 1. Handelsdistributie  Juridische omkadering van distributie in handelsverkeer.

Presentatie over: "© M. Tison- Handelsrecht - Ac. 2001-20021 HANDELSCONTRACTEN 1. Handelsdistributie 1. Handelsdistributie  Juridische omkadering van distributie in handelsverkeer."— Transcript van de presentatie:

1 © M. Tison- Handelsrecht - Ac. 2001-20021 HANDELSCONTRACTEN 1. Handelsdistributie 1. Handelsdistributie  Juridische omkadering van distributie in handelsverkeer ? (technieken, actoren,...)  Handelstussenpersonen (agent, commissionair, makelaar)  Distributietechnieken (concessie, alleenverkoop, franchising) 2. Financieringscontracten 2. Financieringscontracten  Lening op interest - Krediet  Bijzondere financieringstechnieken: leasing, factoring,... 1. Handelsdistributie 1. Handelsdistributie  Juridische omkadering van distributie in handelsverkeer ? (technieken, actoren,...)  Handelstussenpersonen (agent, commissionair, makelaar)  Distributietechnieken (concessie, alleenverkoop, franchising) 2. Financieringscontracten 2. Financieringscontracten  Lening op interest - Krediet  Bijzondere financieringstechnieken: leasing, factoring,...

2 © M. Tison- Handelsrecht - Ac. 2001-20022 Deel I. - HANDELSDISTRIBUTIE Probleemstelling: hoe geproduceerde goederen/diensten bij gebruiker brengen ? Probleemstelling: hoe geproduceerde goederen/diensten bij gebruiker brengen ?  Klassiek: uitbouw distributienetwerk (geografisch)  Fundamentele keuze: eigen / ander netwerk  Eigen netwerk: Interne organisatie: handelsvertegenwoordigersInterne organisatie: handelsvertegenwoordigers Externe organisatie: handelstussenpersonenExterne organisatie: handelstussenpersonen  Ander netwerk: WederverkoopWederverkoop VerkoopconcessieVerkoopconcessie FranchisingFranchising Probleemstelling: hoe geproduceerde goederen/diensten bij gebruiker brengen ? Probleemstelling: hoe geproduceerde goederen/diensten bij gebruiker brengen ?  Klassiek: uitbouw distributienetwerk (geografisch)  Fundamentele keuze: eigen / ander netwerk  Eigen netwerk: Interne organisatie: handelsvertegenwoordigersInterne organisatie: handelsvertegenwoordigers Externe organisatie: handelstussenpersonenExterne organisatie: handelstussenpersonen  Ander netwerk: WederverkoopWederverkoop VerkoopconcessieVerkoopconcessie FranchisingFranchising

3 © M. Tison- Handelsrecht - Ac. 2001-20023 Handelsdistributie - inleiding … Juridische omkadering handelsdistributie Juridische omkadering handelsdistributie  Privaatrechtelijke rechtsverhoudingen  Handelen voor rekening/vertegenwoordiging (bijv. Lastgeving)  Interne verhouding opdrachtgever-tussenpersoon O..m. bescherming zwakkere partij (tussenpersoon)O..m. bescherming zwakkere partij (tussenpersoon)  Regulering van statuut van tussenpersoon Bijv. VerzekeringstussenpersonenBijv. Verzekeringstussenpersonen  Economische regulering -> bescherming mededinging Juridische omkadering handelsdistributie Juridische omkadering handelsdistributie  Privaatrechtelijke rechtsverhoudingen  Handelen voor rekening/vertegenwoordiging (bijv. Lastgeving)  Interne verhouding opdrachtgever-tussenpersoon O..m. bescherming zwakkere partij (tussenpersoon)O..m. bescherming zwakkere partij (tussenpersoon)  Regulering van statuut van tussenpersoon Bijv. VerzekeringstussenpersonenBijv. Verzekeringstussenpersonen  Economische regulering -> bescherming mededinging

4 © M. Tison- Handelsrecht - Ac. 2001-20024 Hoofdstuk I. Handelsagentuur Juridisch kader handelsagentuur Juridisch kader handelsagentuur  B.W.: regelen inzake lastgeving  Wet 13 april 1995 betreffende de handelsagentuurovereenkomst  Uitvoering van Europese richtlijn 86/653  Beperkende werking op regelen inzake lastgeving (bijv. Ad nutum herroepbaarheid lastgeving) Juridisch kader handelsagentuur Juridisch kader handelsagentuur  B.W.: regelen inzake lastgeving  Wet 13 april 1995 betreffende de handelsagentuurovereenkomst  Uitvoering van Europese richtlijn 86/653  Beperkende werking op regelen inzake lastgeving (bijv. Ad nutum herroepbaarheid lastgeving)

5 © M. Tison- Handelsrecht - Ac. 2001-20025 Hoofdstuk I. Handelsagentuur 1. Notie: 1. Notie:  Overeenkomst waarbij de agent door de principaal belast wordt met het bemiddelen en eventueel afsluiten van zaken in naam en voor rekening van de principaal, zonder dat de agent onder het gezag staat van de principaal (art. 1 W. 13 apr. 1995)  Handelsagentuur = objectieve daad van koophandel (art. 2 W. Kh.) 1. Notie: 1. Notie:  Overeenkomst waarbij de agent door de principaal belast wordt met het bemiddelen en eventueel afsluiten van zaken in naam en voor rekening van de principaal, zonder dat de agent onder het gezag staat van de principaal (art. 1 W. 13 apr. 1995)  Handelsagentuur = objectieve daad van koophandel (art. 2 W. Kh.)

6 © M. Tison- Handelsrecht - Ac. 2001-20026 Handelsagentuur - notie … 2. Constitutieve elementen: 2. Constitutieve elementen:  Optreden in naam en voor rekening van principaal  Agent staat niet onder gezag van de principaal  Bemiddelen en eventueel afsluiten van zaken  Permanentie  Tegen vergoeding 2. Constitutieve elementen: 2. Constitutieve elementen:  Optreden in naam en voor rekening van principaal  Agent staat niet onder gezag van de principaal  Bemiddelen en eventueel afsluiten van zaken  Permanentie  Tegen vergoeding

7 © M. Tison- Handelsrecht - Ac. 2001-20027 2. Constitutieve elementen: 2. Constitutieve elementen:  Optreden in naam en voor rekening van principaal  Principe: regelen lastgeving (mandaat) toepasselijk  Gevolg: agent is niet persoonlijk verbonden, maar verbindt principaal (als binnen mandaat) Bijv. Insolvabiliteit van klant: principaal draagt risicoBijv. Insolvabiliteit van klant: principaal draagt risico  Uitz.: delcrederebeding: agent verklaart in te staan voor de ‘gegoedheid’ van de klant-tegenpartij Wet 1995 (art. 25): aansprakelijkheid in beginsel beperkt tot overeengekomen commissieWet 1995 (art. 25): aansprakelijkheid in beginsel beperkt tot overeengekomen commissie  Onderscheid met commissionair; makelaar, concessiehouder 2. Constitutieve elementen: 2. Constitutieve elementen:  Optreden in naam en voor rekening van principaal  Principe: regelen lastgeving (mandaat) toepasselijk  Gevolg: agent is niet persoonlijk verbonden, maar verbindt principaal (als binnen mandaat) Bijv. Insolvabiliteit van klant: principaal draagt risicoBijv. Insolvabiliteit van klant: principaal draagt risico  Uitz.: delcrederebeding: agent verklaart in te staan voor de ‘gegoedheid’ van de klant-tegenpartij Wet 1995 (art. 25): aansprakelijkheid in beginsel beperkt tot overeengekomen commissieWet 1995 (art. 25): aansprakelijkheid in beginsel beperkt tot overeengekomen commissie  Onderscheid met commissionair; makelaar, concessiehouder Handelsagentuur - notie …

8 © M. Tison- Handelsrecht - Ac. 2001-20028 Handelsagentuur - notie …  Agent staat niet onder gezag van de principaal  Onderscheid met handelsvertegenwoordiger: bediende, onder gezag van werkgever Gevolg: principaal kan agent geen bevelen geven over organisatie van diens werkGevolg: principaal kan agent geen bevelen geven over organisatie van diens werk Vermoeden van ondergeschiktheid: art. 4 WAOVermoeden van ondergeschiktheid: art. 4 WAO –Weerlegging: bewijslast bij principaal –Feitelijke beoordeling door rechter Criteria van onderscheid ?Criteria van onderscheid ? –Keuze van methode van uitoefening activiteit –Vrije beschikbaarheid over tijd => handelsagent = sociaalrechtelijk zelfstandige  Agent staat niet onder gezag van de principaal  Onderscheid met handelsvertegenwoordiger: bediende, onder gezag van werkgever Gevolg: principaal kan agent geen bevelen geven over organisatie van diens werkGevolg: principaal kan agent geen bevelen geven over organisatie van diens werk Vermoeden van ondergeschiktheid: art. 4 WAOVermoeden van ondergeschiktheid: art. 4 WAO –Weerlegging: bewijslast bij principaal –Feitelijke beoordeling door rechter Criteria van onderscheid ?Criteria van onderscheid ? –Keuze van methode van uitoefening activiteit –Vrije beschikbaarheid over tijd => handelsagent = sociaalrechtelijk zelfstandige

9 © M. Tison- Handelsrecht - Ac. 2001-20029 Handelsagentuur - notie …  Bemiddelen en eventueel afsluiten van zaken  “zaken” = goederen en diensten  Aard van transactie is irrelevant: verkoop, aankoop, verhuur, aanneming, …  Bemiddelen = voldoende (-> huur van diensten) Veronderstelt onderhandeling/doorgeven van ordersVeronderstelt onderhandeling/doorgeven van orders –Niet: loutere prospectie van klanten Ook: aanbrengen cliënteel voor welbepaalde opdrachtgever (mits permanentie)Ook: aanbrengen cliënteel voor welbepaalde opdrachtgever (mits permanentie)  Afsluiten van zaken: Agent sluit overeenkomst: eigenlijke lastgevingAgent sluit overeenkomst: eigenlijke lastgeving  Bemiddelen en eventueel afsluiten van zaken  “zaken” = goederen en diensten  Aard van transactie is irrelevant: verkoop, aankoop, verhuur, aanneming, …  Bemiddelen = voldoende (-> huur van diensten) Veronderstelt onderhandeling/doorgeven van ordersVeronderstelt onderhandeling/doorgeven van orders –Niet: loutere prospectie van klanten Ook: aanbrengen cliënteel voor welbepaalde opdrachtgever (mits permanentie)Ook: aanbrengen cliënteel voor welbepaalde opdrachtgever (mits permanentie)  Afsluiten van zaken: Agent sluit overeenkomst: eigenlijke lastgevingAgent sluit overeenkomst: eigenlijke lastgeving

10 © M. Tison- Handelsrecht - Ac. 2001-200210 Handelsagentuur - notie …  Permanentie  Cf. art. 3, 1° Wet 1995: geen toepassing als ‘niet met regelmaat’  = bestendige contractuele samenwerking Als hoofd- of bijberoepAls hoofd- of bijberoep Gevolg: makelarij valt meestal buiten Wet 1995Gevolg: makelarij valt meestal buiten Wet 1995 Indicatoren ? Bijv. regelmatige facturatie van commissiesIndicatoren ? Bijv. regelmatige facturatie van commissies Þ=>Agent maakt deel uit van distributiestructuur van principaal  Permanentie ≠ exclusiviteit  Permanentie  Cf. art. 3, 1° Wet 1995: geen toepassing als ‘niet met regelmaat’  = bestendige contractuele samenwerking Als hoofd- of bijberoepAls hoofd- of bijberoep Gevolg: makelarij valt meestal buiten Wet 1995Gevolg: makelarij valt meestal buiten Wet 1995 Indicatoren ? Bijv. regelmatige facturatie van commissiesIndicatoren ? Bijv. regelmatige facturatie van commissies Þ=>Agent maakt deel uit van distributiestructuur van principaal  Permanentie ≠ exclusiviteit

11 © M. Tison- Handelsrecht - Ac. 2001-200211 Handelsagentuur - notie …  Tegen vergoeding  Cf. Handelsagentuur = daad van koophandel Dus: winstoogmerk = essentieelDus: winstoogmerk = essentieel  Art. 9, lid 1 Wet 1995: ofwel: Vast bedrag (zelden)-> geen loonVast bedrag (zelden)-> geen loon Commissies -> variabel in functie van aantal of waarde van de zakenCommissies -> variabel in functie van aantal of waarde van de zaken Combinatie van beidenCombinatie van beiden  Tegen vergoeding  Cf. Handelsagentuur = daad van koophandel Dus: winstoogmerk = essentieelDus: winstoogmerk = essentieel  Art. 9, lid 1 Wet 1995: ofwel: Vast bedrag (zelden)-> geen loonVast bedrag (zelden)-> geen loon Commissies -> variabel in functie van aantal of waarde van de zakenCommissies -> variabel in functie van aantal of waarde van de zaken Combinatie van beidenCombinatie van beiden

12 © M. Tison- Handelsrecht - Ac. 2001-200212 Handelsagentuur - notie … 3. Overige kenmerken 3. Overige kenmerken  Overeenkomst intuitu personae  In hoofde van principaal: keuze agent = essentieel  In hoofde van agent ?  Gevolgen: Einde bij overlijden/faillissement van agentEinde bij overlijden/faillissement van agent Beroep op subagenten ?Beroep op subagenten ? –Art. 7 Wet 1995: toegelaten (cf. zelfstandigheid van agent)  Overeenkomst sui generis 3. Overige kenmerken 3. Overige kenmerken  Overeenkomst intuitu personae  In hoofde van principaal: keuze agent = essentieel  In hoofde van agent ?  Gevolgen: Einde bij overlijden/faillissement van agentEinde bij overlijden/faillissement van agent Beroep op subagenten ?Beroep op subagenten ? –Art. 7 Wet 1995: toegelaten (cf. zelfstandigheid van agent)  Overeenkomst sui generis

13 © M. Tison- Handelsrecht - Ac. 2001-200213  Exclusiviteit van de opdracht is niet essentieel  Agent kan voor verschillende principalen optreden  Mogelijke vormen van exclusiviteit: TerritoriaalTerritoriaal Product-exclusiviteitProduct-exclusiviteit CliënteelCliënteel -> Vragen van mededingingsrecht !  Exclusiviteit van de opdracht is niet essentieel  Agent kan voor verschillende principalen optreden  Mogelijke vormen van exclusiviteit: TerritoriaalTerritoriaal Product-exclusiviteitProduct-exclusiviteit CliënteelCliënteel -> Vragen van mededingingsrecht ! Handelsagentuur - notie …

14 © M. Tison- Handelsrecht - Ac. 2001-200214 Handelsagentuur/ De overeenkomst … 3. De overeenkomst 3. De overeenkomst  Principe: solo consensu + vrije bewijsvoering (handelsdaad)  Voor bepaalde of onbepaalde duur (art. 4)  Onbepaalde duur als niet op schrift gesteld (art. 4, lid 2) => Bij bepaalde duur: geschrift vereist  Voortzettig overeenk. na bepaalde duur -> onbepaalde duur (maar: weerlegbaar)  Concurrentiebeding/delcrederebeding: geschrift  Geschrift = geldigheidsvereiste van beding  Partij kan ondertekend geschrift van tegenpartij eisen (art. 5) -> eenzijdig bewijsmiddel 3. De overeenkomst 3. De overeenkomst  Principe: solo consensu + vrije bewijsvoering (handelsdaad)  Voor bepaalde of onbepaalde duur (art. 4)  Onbepaalde duur als niet op schrift gesteld (art. 4, lid 2) => Bij bepaalde duur: geschrift vereist  Voortzettig overeenk. na bepaalde duur -> onbepaalde duur (maar: weerlegbaar)  Concurrentiebeding/delcrederebeding: geschrift  Geschrift = geldigheidsvereiste van beding  Partij kan ondertekend geschrift van tegenpartij eisen (art. 5) -> eenzijdig bewijsmiddel

15 © M. Tison- Handelsrecht - Ac. 2001-200215 4. Verbintenissen van de agent 4. Verbintenissen van de agent  Belangen principaal behartigen/loyaal en te goeder trouw handelen (art. 6)  Middelenverbinstenis (tenzij anders bedongen)  Herneming van algemene plicht goede trouw (1134 BW) Bijv. Principaal geen concurrentie aandoen/ontvangen gelden doorstorten …Bijv. Principaal geen concurrentie aandoen/ontvangen gelden doorstorten …  Verdere verfijning (art. 6, lid 2) Naar behoren onderhandelen/afsluiten zakenNaar behoren onderhandelen/afsluiten zaken Nodige inlichtingen aan principaal gevenNodige inlichtingen aan principaal geven Redelijke richtlijnen van principaal opvolgenRedelijke richtlijnen van principaal opvolgen 4. Verbintenissen van de agent 4. Verbintenissen van de agent  Belangen principaal behartigen/loyaal en te goeder trouw handelen (art. 6)  Middelenverbinstenis (tenzij anders bedongen)  Herneming van algemene plicht goede trouw (1134 BW) Bijv. Principaal geen concurrentie aandoen/ontvangen gelden doorstorten …Bijv. Principaal geen concurrentie aandoen/ontvangen gelden doorstorten …  Verdere verfijning (art. 6, lid 2) Naar behoren onderhandelen/afsluiten zakenNaar behoren onderhandelen/afsluiten zaken Nodige inlichtingen aan principaal gevenNodige inlichtingen aan principaal geven Redelijke richtlijnen van principaal opvolgenRedelijke richtlijnen van principaal opvolgen Handelsagentuur/ De uitvoering van de overeenkomst …

16 © M. Tison- Handelsrecht - Ac. 2001-200216  Bijzonder geval: delcrederebeding (art. 25)  Notie: agent neemt aansprakelijkheid op voor verplichtingen van klant uit bemiddelde zaken ( gemeen recht)  Art. 25: slechts toegelaten onder strikte voorwaarden SchriftelijkSchriftelijk Enkel m.b.t. effectief bemiddelde zakenEnkel m.b.t. effectief bemiddelde zaken Betreft in principe enkel insolvabiliteit van klantBetreft in principe enkel insolvabiliteit van klant Beperking aansprakelijkheid tot bedrag van commissie,Beperking aansprakelijkheid tot bedrag van commissie, –uitz.: bepaalde zaken/ afsluiten voor rekening van principaal –> Maar: rechter heeft matigingsrecht  Bijzonder geval: delcrederebeding (art. 25)  Notie: agent neemt aansprakelijkheid op voor verplichtingen van klant uit bemiddelde zaken ( gemeen recht)  Art. 25: slechts toegelaten onder strikte voorwaarden SchriftelijkSchriftelijk Enkel m.b.t. effectief bemiddelde zakenEnkel m.b.t. effectief bemiddelde zaken Betreft in principe enkel insolvabiliteit van klantBetreft in principe enkel insolvabiliteit van klant Beperking aansprakelijkheid tot bedrag van commissie,Beperking aansprakelijkheid tot bedrag van commissie, –uitz.: bepaalde zaken/ afsluiten voor rekening van principaal –> Maar: rechter heeft matigingsrecht Handelsagentuur/ De uitvoering van de overeenkomst …

17 © M. Tison- Handelsrecht - Ac. 2001-200217  Andere verbintenissen ?  Bijv. Aanhouden van voorraden, Aanhouden van voorraden, dienst na verkoop,dienst na verkoop, inning schuldvorderingen,inning schuldvorderingen, voeren publiciteit, …voeren publiciteit, … -> doorgaans in naam en voor rekening van principaal  Andere verbintenissen ?  Bijv. Aanhouden van voorraden, Aanhouden van voorraden, dienst na verkoop,dienst na verkoop, inning schuldvorderingen,inning schuldvorderingen, voeren publiciteit, …voeren publiciteit, … -> doorgaans in naam en voor rekening van principaal Handelsagentuur/ De uitvoering van de overeenkomst …

18 © M. Tison- Handelsrecht - Ac. 2001-200218 5. Verbintenissen van de principaal 5. Verbintenissen van de principaal  loyaal en te goeder trouw handelen (art. 8)  Verfijning (art. 8, lid 2) Nodige documentatie ter beschikking stellenNodige documentatie ter beschikking stellen Nodige inlichtingen verschaffen over zaken (bijv. inkrimping voorraden, …)Nodige inlichtingen verschaffen over zaken (bijv. inkrimping voorraden, …) Informatie over gevolg van aangebracht orderInformatie over gevolg van aangebracht order  Vergoeding van de agent: (infra)  Bijkomende verbintenissen ?  Bijv. Exclusiviteit agent eerbiedigen  Vergoeding kosten ? 5. Verbintenissen van de principaal 5. Verbintenissen van de principaal  loyaal en te goeder trouw handelen (art. 8)  Verfijning (art. 8, lid 2) Nodige documentatie ter beschikking stellenNodige documentatie ter beschikking stellen Nodige inlichtingen verschaffen over zaken (bijv. inkrimping voorraden, …)Nodige inlichtingen verschaffen over zaken (bijv. inkrimping voorraden, …) Informatie over gevolg van aangebracht orderInformatie over gevolg van aangebracht order  Vergoeding van de agent: (infra)  Bijkomende verbintenissen ?  Bijv. Exclusiviteit agent eerbiedigen  Vergoeding kosten ? Handelsagentuur/ De uitvoering van de overeenkomst …

19 © M. Tison- Handelsrecht - Ac. 2001-200219 Handelsagentuur/ De uitvoering van de overeenkomst … 6. Vergoeding van de agent (art. 9-17) 6. Vergoeding van de agent (art. 9-17)  Modaliteiten (art. 9)  Vast,commissie of combinatie  Andere elementen: winstdeling, in natura, …: toegestaan  A. Vaste vergoeding  Geen loon => geen loonbescherming toepasselijk  Art. 17: maandelijkse betaling, tenzij anders overeengekomen  Praktijk: zelden (nieuwe markt, grote projecten, …) 6. Vergoeding van de agent (art. 9-17) 6. Vergoeding van de agent (art. 9-17)  Modaliteiten (art. 9)  Vast,commissie of combinatie  Andere elementen: winstdeling, in natura, …: toegestaan  A. Vaste vergoeding  Geen loon => geen loonbescherming toepasselijk  Art. 17: maandelijkse betaling, tenzij anders overeengekomen  Praktijk: zelden (nieuwe markt, grote projecten, …)

20 © M. Tison- Handelsrecht - Ac. 2001-200220 Handelsagentuur/ De uitvoering van de overeenkomst …  B. Variabele vergoeding: commissie In functie van aantal of waarde van de zakenIn functie van aantal of waarde van de zaken  1. Grondslag van de vergoeding (art. 15): –Vrij bepaald in overeenkomst; Criteria: o.m. categorie van klanten, aard van de zaak, rol vand e agent bij bemiddeling, … –Zoniet: gebruik in economische sector –Zoniet: billijke vergoeding  B. Variabele vergoeding: commissie In functie van aantal of waarde van de zakenIn functie van aantal of waarde van de zaken  1. Grondslag van de vergoeding (art. 15): –Vrij bepaald in overeenkomst; Criteria: o.m. categorie van klanten, aard van de zaak, rol vand e agent bij bemiddeling, … –Zoniet: gebruik in economische sector –Zoniet: billijke vergoeding

21 © M. Tison- Handelsrecht - Ac. 2001-200221  2. Ontstaan recht op vergoeding Art. 10: bij afsluiten van de zaakArt. 10: bij afsluiten van de zaak Onderscheid afsluiten/bemiddelen door agentOnderscheid afsluiten/bemiddelen door agent –Agent sluit zaak af: ontstaan recht op vergoeding –Agent is enkel bemiddelaar => slechts commissie na aanvaarding bestelling door principaal Onderscheid zaken afgesloten gedurende en na overeenkomst met agentOnderscheid zaken afgesloten gedurende en na overeenkomst met agent  2. Ontstaan recht op vergoeding Art. 10: bij afsluiten van de zaakArt. 10: bij afsluiten van de zaak Onderscheid afsluiten/bemiddelen door agentOnderscheid afsluiten/bemiddelen door agent –Agent sluit zaak af: ontstaan recht op vergoeding –Agent is enkel bemiddelaar => slechts commissie na aanvaarding bestelling door principaal Onderscheid zaken afgesloten gedurende en na overeenkomst met agentOnderscheid zaken afgesloten gedurende en na overeenkomst met agent Handelsagentuur/ De uitvoering van de overeenkomst …

22 © M. Tison- Handelsrecht - Ac. 2001-200222  a. Zaken afgesloten gedurende overeenkomst met agent Rechtstreekse commissie (art. 10, 1°): t.g.v. tussenkomst van agentRechtstreekse commissie (art. 10, 1°): t.g.v. tussenkomst van agent Onrechtstreekse commissie (art. 10, 2°): klant werd vroeger aangebracht door agentOnrechtstreekse commissie (art. 10, 2°): klant werd vroeger aangebracht door agent –> veronderstelt geslaagde bemiddeling –> m.b.t. ‘gelijkaardige’ zaak Onrechtstreekse commissie bij exclusiviteit agent (art. 10, 3°)Onrechtstreekse commissie bij exclusiviteit agent (art. 10, 3°) –> ook vergoeding voor niet aangebrahte klanten –> ook indien principaal zich recht voorbehoudt om zelf zaken binnen exclusief gebied te sluiten Regelen zijn van dwingend rechtRegelen zijn van dwingend recht  a. Zaken afgesloten gedurende overeenkomst met agent Rechtstreekse commissie (art. 10, 1°): t.g.v. tussenkomst van agentRechtstreekse commissie (art. 10, 1°): t.g.v. tussenkomst van agent Onrechtstreekse commissie (art. 10, 2°): klant werd vroeger aangebracht door agentOnrechtstreekse commissie (art. 10, 2°): klant werd vroeger aangebracht door agent –> veronderstelt geslaagde bemiddeling –> m.b.t. ‘gelijkaardige’ zaak Onrechtstreekse commissie bij exclusiviteit agent (art. 10, 3°)Onrechtstreekse commissie bij exclusiviteit agent (art. 10, 3°) –> ook vergoeding voor niet aangebrahte klanten –> ook indien principaal zich recht voorbehoudt om zelf zaken binnen exclusief gebied te sluiten Regelen zijn van dwingend rechtRegelen zijn van dwingend recht Handelsagentuur/ De uitvoering van de overeenkomst …

23 © M. Tison- Handelsrecht - Ac. 2001-200223  b. Zaken afgesloten na einde overeenkomst met agent (art. 11) Bestelling ontvangen voor einde overeenkomstBestelling ontvangen voor einde overeenkomst –> recht op (on)rechtstreekse commissie Zaak hoofdzakelijk te danken aan activiteit agent tijdens overeenkomstZaak hoofdzakelijk te danken aan activiteit agent tijdens overeenkomst –> geen zaak zonder actieve bemiddeling agent –> zaak gesloten binnen 6 maanden na einde overeenkomst Gevolg: ‘nieuwe’ agent heeft geen recht op commissie, tenzij verdeling billijk is (art. 12)Gevolg: ‘nieuwe’ agent heeft geen recht op commissie, tenzij verdeling billijk is (art. 12) –> moet blijken uit omstandigheden  b. Zaken afgesloten na einde overeenkomst met agent (art. 11) Bestelling ontvangen voor einde overeenkomstBestelling ontvangen voor einde overeenkomst –> recht op (on)rechtstreekse commissie Zaak hoofdzakelijk te danken aan activiteit agent tijdens overeenkomstZaak hoofdzakelijk te danken aan activiteit agent tijdens overeenkomst –> geen zaak zonder actieve bemiddeling agent –> zaak gesloten binnen 6 maanden na einde overeenkomst Gevolg: ‘nieuwe’ agent heeft geen recht op commissie, tenzij verdeling billijk is (art. 12)Gevolg: ‘nieuwe’ agent heeft geen recht op commissie, tenzij verdeling billijk is (art. 12) –> moet blijken uit omstandigheden Handelsagentuur/ De uitvoering van de overeenkomst …

24 © M. Tison- Handelsrecht - Ac. 2001-200224  3. Opeisbaarheid van de commissie (art. 13) ( ontstaan) Principaal heeft overeenkomst uitgevoerdPrincipaal heeft overeenkomst uitgevoerd Principaal moest overeenkomst uitvoerenPrincipaal moest overeenkomst uitvoeren Tegenpartij is overeenkomst(gedeeltelijk) nagekomenTegenpartij is overeenkomst(gedeeltelijk) nagekomen -> Verbintenis onder tijdsbepaling Afwijkingen toegestaan inzake opeisbaarheid ?Afwijkingen toegestaan inzake opeisbaarheid ? –In voordeel van agent: ja –Commissie bij ‘goede afloop’: betwist Tijdstip betaling ? Uiterlijk 1 maand na einde kwartaal van opeisbaarheid (art. 13, lid 3)Tijdstip betaling ? Uiterlijk 1 maand na einde kwartaal van opeisbaarheid (art. 13, lid 3)  3. Opeisbaarheid van de commissie (art. 13) ( ontstaan) Principaal heeft overeenkomst uitgevoerdPrincipaal heeft overeenkomst uitgevoerd Principaal moest overeenkomst uitvoerenPrincipaal moest overeenkomst uitvoeren Tegenpartij is overeenkomst(gedeeltelijk) nagekomenTegenpartij is overeenkomst(gedeeltelijk) nagekomen -> Verbintenis onder tijdsbepaling Afwijkingen toegestaan inzake opeisbaarheid ?Afwijkingen toegestaan inzake opeisbaarheid ? –In voordeel van agent: ja –Commissie bij ‘goede afloop’: betwist Tijdstip betaling ? Uiterlijk 1 maand na einde kwartaal van opeisbaarheid (art. 13, lid 3)Tijdstip betaling ? Uiterlijk 1 maand na einde kwartaal van opeisbaarheid (art. 13, lid 3) Handelsagentuur/ De uitvoering van de overeenkomst …

25 © M. Tison- Handelsrecht - Ac. 2001-200225  4. Verval van recht op commissie (art. 14) Enkel indien overeengekomenEnkel indien overeengekomen 3 limitatieve gevallen:3 limitatieve gevallen: –Derde voert verbintenissen niet uit, tenzij oorzaak te wijten aan principaal (bijv. tegenpartij insolvabel, fout agent, …) –Uitvoerig onmogelijk, tenzij oorzaak bij principaal (-> overmacht) –Gewichtige redenen voor niet-uitvoering door principaal (-> imprevisieleer)  4. Verval van recht op commissie (art. 14) Enkel indien overeengekomenEnkel indien overeengekomen 3 limitatieve gevallen:3 limitatieve gevallen: –Derde voert verbintenissen niet uit, tenzij oorzaak te wijten aan principaal (bijv. tegenpartij insolvabel, fout agent, …) –Uitvoerig onmogelijk, tenzij oorzaak bij principaal (-> overmacht) –Gewichtige redenen voor niet-uitvoering door principaal (-> imprevisieleer) Handelsagentuur/ De uitvoering van de overeenkomst …

26 © M. Tison- Handelsrecht - Ac. 2001-200226  5. Controlerecht van handelsagent (art. 16) Principaal verstrekt opgave van verschuldigde commissiesPrincipaal verstrekt opgave van verschuldigde commissies Agent mag nodige gegevens opvragen i.v.m. commissies (bijv. uittreksel boekhouding, bestelbons, …)Agent mag nodige gegevens opvragen i.v.m. commissies (bijv. uittreksel boekhouding, bestelbons, …) -> Dwingende regelen t.v.v. handelsagent  5. Controlerecht van handelsagent (art. 16) Principaal verstrekt opgave van verschuldigde commissiesPrincipaal verstrekt opgave van verschuldigde commissies Agent mag nodige gegevens opvragen i.v.m. commissies (bijv. uittreksel boekhouding, bestelbons, …)Agent mag nodige gegevens opvragen i.v.m. commissies (bijv. uittreksel boekhouding, bestelbons, …) -> Dwingende regelen t.v.v. handelsagent Handelsagentuur/ De uitvoering van de overeenkomst …

27 © M. Tison- Handelsrecht - Ac. 2001-200227 Handelsagentuur: beëindiging overeenkomst Gemeenrechtelijke gronden Gemeenrechtelijke gronden  Onderlinge toestemming  Verstrijken van de (bepaalde) duur  Ontbindend beding (stilzwijgend of uitdrukkelijk)  Overlijden/faillissement handelsagent  Overmacht Specifieke gronden in Handelsagentuurwet Specifieke gronden in Handelsagentuurwet  Beëindiging door opzegging  Beëindiging zonder opzegging Uitzonderlijke omstandighedenUitzonderlijke omstandigheden Ernstige tekortkomingErnstige tekortkoming Gemeenrechtelijke gronden Gemeenrechtelijke gronden  Onderlinge toestemming  Verstrijken van de (bepaalde) duur  Ontbindend beding (stilzwijgend of uitdrukkelijk)  Overlijden/faillissement handelsagent  Overmacht Specifieke gronden in Handelsagentuurwet Specifieke gronden in Handelsagentuurwet  Beëindiging door opzegging  Beëindiging zonder opzegging Uitzonderlijke omstandighedenUitzonderlijke omstandigheden Ernstige tekortkomingErnstige tekortkoming

28 © M. Tison- Handelsrecht - Ac. 2001-200228  1. Opzegging (art. 18)  bepaale duur (mits bedongen) of onbepaalde duur  Recht voor beide partijen  Opzeggingstermijn (dwingend minimum), in functie van anciënniteit agent  Bij onmiddellijke beëindiging of te korte opzeggingstermijn: vergoeding verschuldigd = ‘gebruikelijke vergoeding’= ‘gebruikelijke vergoeding’  1. Opzegging (art. 18)  bepaale duur (mits bedongen) of onbepaalde duur  Recht voor beide partijen  Opzeggingstermijn (dwingend minimum), in functie van anciënniteit agent  Bij onmiddellijke beëindiging of te korte opzeggingstermijn: vergoeding verschuldigd = ‘gebruikelijke vergoeding’= ‘gebruikelijke vergoeding’ Handelsagentuur: beëindiging overeenkomst …

29 © M. Tison- Handelsrecht - Ac. 2001-200229  2. Beëindiging wegens uitzonderlijke omstandigheden  V.W.: verdere professionele samenwerking is onmogelijk  Geen ‘fout’ vereist  Bijv. Wijziging marktomstandigheden, duurzame en ernstige onenigheid tussen partijen  Indien ten onrechte ingeroepen: opzeggingsvergoeding verschuldigd  2. Beëindiging wegens uitzonderlijke omstandigheden  V.W.: verdere professionele samenwerking is onmogelijk  Geen ‘fout’ vereist  Bijv. Wijziging marktomstandigheden, duurzame en ernstige onenigheid tussen partijen  Indien ten onrechte ingeroepen: opzeggingsvergoeding verschuldigd Handelsagentuur: beëindiging overeenkomst …