De verbindende eenzijdige wilsuiting

Presentatie over: "De verbindende eenzijdige wilsuiting"— Transcript van de presentatie:

1 De verbindende eenzijdige wilsuiting
Twin-lezing Leuven 23 januari 2015

2 Code of conduct Een gedragscode gepubliceerd op de website van een grote kledingketen vermeldt: Wij werken uitsluitend met onderaannemers die de mensenrechten respecteren evenals de lokale regels van het arbeidsrecht. In geen geval tolereren wij kinderarbeid, werktijden van meer dan 12 uur per dag of 6 dagen per week, discriminatie op grond van geslacht, geloof of ras. Wij voeren regelmatig controles uit teneinde de naleving van deze regels zeker te stellen.

3 De verloren kat

4 Promotionele beloften van prijzen

5 Aanbod

6 Dons of geen dons? De website van een producent van outdoorkleding vermeldt: “al onze gewatteerde jassen zijn gevuld met Primaloft, een zeer warm en licht synthetisch materiaal”

7 Eenzijdige wilsuitingen
Verbindende kracht? Be, Ne, Fr, De, Eng: geen algemene wettelijke grondslag De: §311 (1) BGB: Zur Begründung eines Schuldverhältnisses durch Rechtsgeschäft sowie zur Änderung des Inhalts eines Schuldverhältnisses ist ein Vertrag zwischen den Beteiligten erforderlich, soweit nicht das Gesetz ein anderes vorschreibt.

8 Soms: specifieke wettelijke toepassingen
Art. 219 (1) NBW en §145 BGB: (Onherroepelijk) aanbod Art. 220 NBW en §657 BGB : uitloving §661a BGB: beloften van prijzen Art. 2(2)(d) Rl consumentenkoop: bij de beoordeling van de conformiteit is rekening te houden met publiekelijk gedane mededelingen over de bijzondere kenmerken van het goed (+ Deed , see s.1 Law of Property (Miscellaneous provions) Act 1989 )

9 Erkenning buiten de wet
Eng: promissory estoppel: enkel schild, geen zwaard BE en Frankrijk: verbindende kracht van de eenzijdige belofte erkend door het Hof van Cassatie (verbintenisscheppende eenzijdige wilsuiting, engagement par déclaration unilatéral de volonté, soms engagement unilatéral) als zelfstandige bron van verbintenissen

10 Erkenning buiten de wet
Zonder wettelijke grondslag nieuwe bron van verbintenissen gecreëerd: eenzijdige wilsuiting Welke regels zijn erop van toepassing? Mutatis mutandis de regels van het contractenrecht Geldigheid: bekwaamheid, wil (vertrouwen op de aanwezigheid van een wil), voorwerp, oorzaak Andere: aansluiten bij bestaande instelling?/ sociaal nut?

11 Sancties? Sancties ingeval van niet-nakoming?
In het contractenrecht: nakoming, ontbinding, enac, schadevergoeding (positief contractsbelang) Eenzijdige wilsuiting: nakoming, schadevergoeding Ontbinding en enac? Vereisen in beginsel wederkerige verbintenissen. Uitzonderlijk: verbintenissen uit eenzijdige wilsuiting en verbintenissen uit een contract deel van eenzelfde rechtsverhouding

12 Bijzondere positie van het aanbod Aanbod:
verplichting om de overeenkomst uit te voeren in geval van aanvaarding + (soms) verplichting om het aanbod open te houden Fr: herroepbaar tenzij (expliciet of impliciet) bepaalde termijn BE: onherroepbaar gedurende de bepaalde of een redelijke termijn

13 Aanbod Quid indien toch herroepen binnen de bepaalde/redelijke termijn? Frankrijk: herroeping is onrechtmatige daad: verplichting tot schadevergoeding ten belope van negatief belang verschilt van de sanctie bij niet-nakoming van een contract: principieel nakoming of vergoeding van het positief belang Nakoming kan natuurlijk moeilijk zijn: procedure zal veelal niet tot een uitspraak leiden tijdens de geldingsduur van het aanbod; bij verkoop zal het goed vaak al aan een ander zijn verkocht

14 Aanbod België: Herroeping heeft geen uitwerking, ingeval van aanvaarding komt de overeenkomst toch tot stand. Wordt zij dan niet uitgevoerd => contractuele remedies Deze sanctie kent men ook in NL en DE ingeval het aanbod onherroepelijk is.

15 Aanbod Rechtsleer: deze “gebondenheid” om de gevolgen van de uitoefening van een bevoegdheid door een ander (aanvaarding) te ondergaan is geen verbintenis. Het aanbod leidt niet tot het ontstaan van een verbintenis maar van een wilsrecht: het recht van de WP om een overeenkomst tot stand te brengen. Lost dit alles op?

16 Aanbod Quid indien het aanbod wordt ingetrokken tijdens de periode dat het onherroepelijk is en de wederpartij daardoor – ten onrechte – denkt dat aanvaarding geen zin heeft? Geen sanctie: iedereen wordt geacht de wet te kennen? Toch sanctie? Onrechtmatige daad?

17 Aanbod Hoewel het aanbod door het Belgische Hof van Cassatie uitdrukkelijk erkend is als een toepassing van de verbintenisscheppende eenzijdige wilsuiting is zij “anders” dan andere verbintenisscheppende eenzijdige wilsuitingen Niet alle eenzijdige wilsuitingen leiden tot eenzelfde soort verbintenis

18 Onderscheid tussen de eenzijdige wilsuiting
Eenzijdige wilsuiting als empirisch fenomeen - als bron van verbintenissen Onderscheid tussen de eenzijdige wilsuiting - als empirisch fenomeen (zie voorbeelden bij aanvang) en - als zelfstandige bron van verbintenissen, zoals de onrechtmatige daad en het contract

19 Eenzijdige wilsuiting als empirisch fenomeen
Eenzijdige wilsuiting als empirisch fenomeen kan aanleiding geven tot het ontstaan van verbintenissen op grond van verschillende bronnen van verbintenissen (tot gebondenheid op grond van verschillende grondslagen) Bijv. de verklaringen ivm de eigenschappen van gekochte goederen bij consumentenkoop (de jas) => contractuele aansprakelijkheid Niet-nakoming van eenzijdige wilsuiting, zoals het aanbod, kan zeker in Frankrijk en mogelijk ook in België aanleiding geven tot aansprakelijkheid uit onrechtmatige daad In rechtsstelsels die de eenzijdige wilsuiting niet erkennen als bron van verbintenissen zie je dat vaak toch aansprakelijkheid wordt aangenomen op grond van de onrechtmatige daad, bijv. in Nederland bij beloften van prijzen in de reclame, of het contract, vaak kan een stilzwijgende (fictieve) aanvaarding worden gevonden In Eng. zal voor het aannemen van een contract naast een aanvaarding, wel nog consideration gevonden moeten worden, zie bv Carbolic Smoke Ball

20 Nood aan erkenning van de eenzijdige wilsuiting als zelfstandige bron van verbintenissen?
Hebben wij dan in België en Frankrijk iets gewonnen met de erkenning van de eenzijdige wilsuiting als bron van verbintenissen? Hebben de andere rechtsstelsels ook nood aan een verbindende eenzijdige belofte? Opstellers van de PECL en DCFR dachten van wel

21 Nood aan erkenning van de eenzijdige wilsuiting als zelfstandige bron van verbintenissen?
Vaak inderdaad gekunsteld om een “aanvaarding” te construeren en onzeker wat nu precies als aanvaarding moet worden beschouwd, bijv. uitloving (unilateral contract) in Engeland: hoe lang mag je de belofte van de beloning intrekken: tot iemand aan de zoektocht begint, tot hij de kat effectief aan mij overhandigt? Gebruik van OD leidt slechts tot vergoeding van het negatief belang hetgeen, bijv. bij beloften van prijzen, ontoereikend kan zijn in vergelijking met de gecreëerde verwachtingen