‘t Zitemzo… ‘t Zitemzo… met het beroepsgeheim: met het beroepsgeheim: Wanneer het beroepsgeheim doorbreken? Wat kan? Wat moet? Beroepsgeheim - KRW - 23/05/'16.

Presentatie over: "‘t Zitemzo… ‘t Zitemzo… met het beroepsgeheim: met het beroepsgeheim: Wanneer het beroepsgeheim doorbreken? Wat kan? Wat moet? Beroepsgeheim - KRW - 23/05/'16."— Transcript van de presentatie:

1 ‘t Zitemzo… ‘t Zitemzo… met het beroepsgeheim: met het beroepsgeheim: Wanneer het beroepsgeheim doorbreken? Wat kan? Wat moet? Beroepsgeheim - KRW - 23/05/'16

2 Beroepsgeheim Opgenomen in 1867 Opgenomen in 1867 in het Strafwetboek in het Strafwetboek Omwille van maatschappelijk belang Omwille van maatschappelijk belang => Problemen : soms onaangepast Huidige evolutie : vnl. openheid voor aanpassing WG ifv. justitie/politie... Huidige evolutie : vnl. openheid voor aanpassing WG ifv. justitie/politie... Waken over individueel belang betrokkene Waken over individueel belang betrokkene Beroepsgeheim dekt een 2-persoonsrelatie Beroepsgeheim dekt een 2-persoonsrelatie Uitzonderingen beperkt interpreteren Uitzonderingen beperkt interpreteren Beroepsgeheim - KRW - 23/05/'16

3 Geneesheren, heelkundigen, officieren van gezondheid, apothekers, vroedvrouwen en alle andere personen die uit hoofde van hun staat of beroep kennis dragen van geheimen die hun zijn toevertrouwd en deze bekendmaken buiten het geval dat ze worden geroepen om in rechte of voor een parlementaire onderzoekscommissie getuigenis af te leggen en buiten het geval dat de wet hen verplicht die geheimen bekend te maken, worden gestraft met een gevangenisstraf van acht dagen tot zes maanden en een geldboete van honderd tot vijfhonderd euro. Beroepsgeheim – Art. 458 Sw. Beroepsgeheim - KRW - 23/05/'16

4 Beroepsgeheim Op wie van toepassing? principe: tekst art. 458 Sw. + rechtspraak: beroepsgeheim voor iedereen die uit hoofde van staat of beroep vertrouwensfunctie uitoefent => ook vrijwilligers : als hulpverlenende taak + in georganiseerd verband => criterium: ‘noodzakelijke vertrouwensfiguur’   ‘vrijwillige confidenten’ Beroepsgeheim - KRW - 23/05/'16

5 Beroepsgeheim Op wie van toepassing? Knelpunten noodzakelijke vertrouwensfiguur Hulpverleners met “dubbel mandaat” –naast eigenlijke hulpverlening, mandaat vanwege een gerechtelijke of administratieve overheid of privé- instelling?  probleem: inschakeling externe hulpverleners in justitiële circuit (bv. hulpverlening in BJB na tussenkomst CBJ, JR, drugshulpverleners, leerprojecten, herstelbemiddelaars)  beroepsgeheim geldt niet t.a.v. opdrachtgever –strikte afbakening van mandaat (opdracht) en van de rapporteringsplicht –bv. bij autopsie verkeersslachtoffer: vaststelling van abortus  belang van duidelijkheid en openheid vanaf het begin Beroepsgeheim - KRW - 23/05/'16

6 Beroepsgeheim Wat is geheim? alles wat uitdrukkelijk of stilzwijgend aan de hulpverlener werd toevertrouwd door de cliënt ook wat wordt vastgesteld en ook informatie over derden geheim karakter zolang cliënt belang heeft dat het niet wordt bekendgemaakt (zelfs na overlijden)! eventueel ook louter feit dat betrokkene ‘cliënt’ of gekend is niet louter materiële feiten zonder geheim karakter niet geanonimiseerde informatie Beroepsgeheim - KRW - 23/05/'16

7 Beroepsgeheim Schending Schending beroepsgeheim = misdrijf Bestanddelen van het misdrijf –Opzet = bewust (dus niet als onopzettelijk!!) –bekendmaking van geheimen aan derden  Iedere andere dan hulpverlener en cliënt  Ook bevestiging van gekend feit Beroepsgeheim - KRW - 23/05/'16

8 Beroepsgeheim – Schending Gevolgen! vertrouwensrelatie met cliënt! Strafvervolging (uiterst zelden) – –Gevangenisstraf 8 dagen tot 6 maanden + geldboete ontoelaatbaar bewijs – –vervolging gebaseerd op informatie verkregen met inbreuk op het beroepsgeheim – –strafzaken (bv. vervolging wegens seksueel misbruik) – –burgerlijke zaken (bv. echtscheiding) Tuchtrechtelijk – –Orde van Geneesheren – Orde van Advocaten -… – –Ambtenaren tuchtsancties / ontslag door werkgever Beroepsgeheim - KRW - 23/05/'16

9   Minderjarigen t.a.v. ouders?   Getuigenis in rechte   Wettelijke uitzonderingen – –meldingsplicht, – –schuldig hulpverzuim   Noodtoestand - Art. 458bis Sw. - VOS IJH   Gedeeld beroepsgeheim - IJH   Instemming cliënt   Justitie - Politie Beroepsgeheim - KRW - 23/05/'16 Beroepsgeheim – Uitzonderingen

10   OUDERS moeten vanuit hun ouderlijk gezag belangrijke opvoedingsbeslissingen nemen over hun mj kinderen, en hebben hiervoor informatie nodig. Uitzondering : bekwame minderjarigen beslissen zelf over hulpverlening in IJH, en gezondheidszorg   Beroepsgeheim tegenover onbekwame mj kinderen maar bepaalde noodzakelijke informatie kan doorgaan naar ouders in het kader van het nemen van beslissingen m.b.t. opvoeding, hulpverlening, gezondheidszorg,…   Beroepsgeheim tegenover ouders van bekwame minderjarigen (slechts deels wanneer jeugdhulp zich ook tot ouders richt!) Beroepsgeheim - KRW - 23/05/'16 Beroepsgeheim – Uitzonderingen

11 Beroepsgeheim - Uitzonderingen getuigenis in rechte   onderzoeksrechter, rechtbank of parlementaire onderzoekscommissie   niet politie of parket   spreekrecht én zwijgrecht (geen spreekplicht)   dus: zekere appreciatie, in het belang van de cliënt, onder rechterlijke controle op misbruik van zwijgrecht Beroepsgeheim - KRW - 23/05/'16

12 Beroepsgeheim - Uitzonderingen Wettelijke verplichting Art. 29 en 30 Sv : MELDINGSPLICHT?   art. 29 Wetboek van Strafvordering? – –aangifte van misdaden & wanbedrijven, waarvan men kennis krijgt in de uitoefening van zijn ambt – –ambtenaren en contractuelen, niet gemandateerden – –enkel tuchtrechtelijk sanctioneerbaar   art. 30 Wetboek van Strafvordering? – –aangifteplicht van bepaalde misdrijven (vnl. tegen personen en eigendom) waarvan men getuige is – –staan geen strafsancties op   schuldig hulpverzuim art.422bis Sw.? Beroepsgeheim - KRW - 23/05/'16

13 Beroepsgeheim - Uitzonderingen Noodtoestand – –= rechtvaardigingsgrond: strafbaar karakter van het feit verdwijnt – –doorbreken van beroepsgeheim is noodzakelijk, en enige mogelijkheid, omwille van dreigend en ernstig gevaar voor een hoger te beschermen belang (bv. leven) – –bescherming fysieke of seksuele integriteit: hoger dan bescherming beroepsgeheim – –Geen toestemming nodig – –bv. informatie aan partner van seropositieve patiënt Beroepsgeheim - KRW - 23/05/'16

14 Beroepsgeheim - Uitzonderingen artikel 458bis Strafwetboek – –~ noodtoestand – –aangifterecht (bij pdK) van bepaalde misdrijven t.o.v. minderjarigen & kwetsbare personen   mishandeling, misbruik, verwaarlozing… – –zelf vastgesteld of vernomen van het slachtoffer – –onmogelijkheid adequate hulp te verlenen   zelf of met hulp van anderen – –geen aangifteplicht → andere mogelijkheden   bv. verwittiging Vertrouwenscentrum Kindermishandeling Beroepsgeheim - KRW - 23/05/'16

15 Art.76 decreet IJH : VOS IJH Art.76 decreet IJH : VOS IJH GV kan persoonsgegevens verwerken zonder toestemming betrokken en zonder dat deze op de onmiddellijk op de hoogte worden gebracht. GV kan persoonsgegevens verwerken zonder toestemming betrokken en zonder dat deze op de onmiddellijk op de hoogte worden gebracht. –De gegevensverwerking moet noodzakelijk zijn om een verontrustende situatie te onderzoeken, is beperkt en wordt zo snel mogelijk meegedeeld aan betrokkenen. Personen mét geheimhoudingsplicht kunnen vertrouwelijke informatie doorgeven aan GV zonder instemming betrokkenen in het geval van een (aanmelding en/of onderzoek naar een) VOS Personen mét geheimhoudingsplicht kunnen vertrouwelijke informatie doorgeven aan GV zonder instemming betrokkenen in het geval van een (aanmelding en/of onderzoek naar een) VOS Beroepsgeheim - KRW - 23/05/'16 Beroepsgeheim - Uitzonderingen

16 Gedeeld beroepsgeheim : constructie van de rechtsleer, doorgesijpeld in bepaalde wetgeving, rechtspraak en deontologische codes – –bv. Nationale raad Orde der geneesheren aanvaardt gedeeld beroepsgeheim indien voortzetting medische diagnose of behandeling; of binnen multidisciplinair team – –bv. art. 74 Decreet Integrale Jeugdhulp Beroepsgeheim - KRW - 23/05/'16 Beroepsgeheim – Uitzonderingen

17 Beroepsgeheim – Uitzonderingen? Gedeeld BG strikte voorwaarden – –aan een door het beroepsgeheim gebonden persoon – –binnen dezelfde hulpverleningscontext – –noodzakelijke gegevens – –in het belang van de cliënt/hulpverlening – –geïnformeerde cliënt Beroepsgeheim - KRW - 23/05/'16

18 Beroepsgeheim – Uitzonderingen Art. 74 decreet IJH : gedeeld BG binnen IJH Art. 74 decreet IJH : gedeeld BG binnen IJH De ITP, de GV, de sociale diensten, de jeugdhulpaanbieders, en andere personen die jeugdhulpverlening aanbieden wisselen onderling persoonsgegevens uit met het oog op de uitvoering van de bevoegdheden en taken geregeld bij decreet IJH. Onderworpen aan volgende voorwaarden : Onderworpen aan volgende voorwaarden : –Alleen gegevens die noodzakelijk zijn voor jeugdhulp –in belang van de personen tot wie jeugdhulp zich richt –actoren proberen zo veel mogelijk de instemming met de gegevensuitwisseling te verkrijgen. Beroepsgeheim - KRW - 23/05/'16

19 Recht op privacy Art.75 decreet IJH : gegevensoverdracht tssn gemandateerde vz magistraten belast met jeugdzaken en sociale diensten : Art.75 decreet IJH : gegevensoverdracht tssn gemandateerde vz magistraten belast met jeugdzaken en sociale diensten : in principe verboden Géén verbod : 1. bekwame mj + ouders/opvoedingsverantw. stemmen in (geïnformeerd + schriftelijk) 2. basisgegevens mbt identificatie van partijen + jeugdhulp die reeds verleend is Beroepsgeheim - KRW - 23/05/'16

20 Recht op privacy Art. 73 decreet IJH : gezamenlijk BG : Art. 73 decreet IJH : gezamenlijk BG : Als verschillende personeelsleden van ITP, Als verschillende personeelsleden van GV Als verschillende personeelsleden van sociale dienst betrokken zijn bij een dossier wisselen ze onderling de persoonsgegevens uit die nuttig zijn voor de effectieve aanpak ervan. Beroepsgeheim - KRW - 23/05/'16

21 Beroepsgeheim – Uitzonderingen? ? instemming cliënt PROBLEEM – –opheffing beroepsgeheim?   weinig erkenning in rechtspraak, langzaam meer bijval in rechtsleer, sijpelt door in wetgeving bv CLB! – –absolute vs. functionele benadering   cliënten opnieuw macht geven over hun eigen verhaal   beroepsgeheim niet van zijn doel afwenden (paternalisme) – –voorafgaand, vrij, specifiek, geïnformeerd en uitdrukkelijk – –niet in geval van dwang – –in elk geval geen spreekplicht! – –liefst dan ook via cliënt Beroepsgeheim - KRW - 23/05/'16

22 Beroepsgeheim - Uitzonderingen Justitie - Politie - getuigenis in rechte (RB of OR) meldingsplicht (<Beroepsgeheim) gedeeld beroepsgeheim ( context) - -Noodtoestand, schuldig hulpverzuim, art. 458’Sw. - -Opdrachtgever - Bevel onderzoeksrechter inbeslagname dossier Beroepsgeheim - KRW - 23/05/'16

23 Meer informatie ? ‘Beroepsgeheim en hulpverlening’ Isabelle Van der Straete en Johan Put (uitgeverij die Keure, Brugge) Juridische helpdesk Kinderrechtswinkel jurist@kinderrechtswinkel.be 09/234.19.72 Fiche ‘t Zitemzo. Jeugdrecht… met het beroepsgeheim t.a.v. minderjarigen. Beroepsgeheim - KRW - 23/05/'16 => www.tzitemzojeugdrecht.be