Vergoeding van lichamelijke letselschade Gastcollege 3 april 2015 Thomas More campus Geel Spreker : Eveline Van den Hout.

Presentatie over: "Vergoeding van lichamelijke letselschade Gastcollege 3 april 2015 Thomas More campus Geel Spreker : Eveline Van den Hout."— Transcript van de presentatie:

1 Vergoeding van lichamelijke letselschade Gastcollege 3 april 2015 Thomas More campus Geel Spreker : Eveline Van den Hout

2 Voorwoord De vergoeding van lichamelijke letselschade is een zeer ingewikkelde materie en steeds in volle evolutie. De vergoeding van lichamelijke letselschade is een zeer ingewikkelde materie en steeds in volle evolutie. Elk schadegeval, elke afhandeling van een dossier letselschade is anders. Elk schadegeval, elke afhandeling van een dossier letselschade is anders. De schadedossiers worden beheerd en afgehandeld door verzekeringmaatschappijen met aan de ene zijde de verzekeraar burgerlijke aansprakelijkheid van de partij die de fout begaan heeft, en aan de andere zijde de verzekeraar rechtsbijstand van het slachtoffer. De schadedossiers worden beheerd en afgehandeld door verzekeringmaatschappijen met aan de ene zijde de verzekeraar burgerlijke aansprakelijkheid van de partij die de fout begaan heeft, en aan de andere zijde de verzekeraar rechtsbijstand van het slachtoffer.

3 Wat te doen bij ongeval ? Aangifte bij : Aangifte bij : - uw verzekeraar burgerlijke aansprakelijkheid (bv. auto, BA familiale) - uw verzekeraar burgerlijke aansprakelijkheid (bv. auto, BA familiale) - uw verzekeraar rechtsbijstand - uw verzekeraar rechtsbijstand - uw ziekenfonds (mutualiteit) - uw ziekenfonds (mutualiteit) - uw arbeidsongevallenverzekeraar indien het een ongeval van en naar het werk is - uw arbeidsongevallenverzekeraar indien het een ongeval van en naar het werk is - uw verzekeraar hospitalisatie - uw verzekeraar hospitalisatie - de schoolverzekering - de schoolverzekering

4 Wie zal u vergoeden ? Verschillende mogelijkheden : Verschillende mogelijkheden : 1) u bent niet aansprakelijk 1) u bent niet aansprakelijk 2) u bent wel aansprakelijk 2) u bent wel aansprakelijk 3) er is betwisting over de aansprakelijkheid 3) er is betwisting over de aansprakelijkheid 3) het is een privé ongeval 3) het is een privé ongeval 4) het is een ongeval van en naar het werk 4) het is een ongeval van en naar het werk 5) het is een ongeval gebeurd op school 5) het is een ongeval gebeurd op school

5 Waarvan zal u leven ? Verschillende mogelijkheden : Verschillende mogelijkheden : 1) U bent ambtenaar (ministerie, gemeente) 1) U bent ambtenaar (ministerie, gemeente) 2) u bent weddetrekkende (private sector bedrijven) 2) u bent weddetrekkende (private sector bedrijven) 3) u bent zelfstandige (bakker) of u oefent een vrij beroep uit (dokter) 3) u bent zelfstandige (bakker) of u oefent een vrij beroep uit (dokter) 4) u bent student 4) u bent student 5) u bent een werkloze en trekt werklozensteun 5) u bent een werkloze en trekt werklozensteun 6) u bent ziek en staat op mutualiteit 6) u bent ziek en staat op mutualiteit

6 Wat is uw schade ? Verschillende mogelijkheden Verschillende mogelijkheden 1) u bent licht gekwetst 1) u bent licht gekwetst 2) u bent zwaar gekwetst 2) u bent zwaar gekwetst 3) u bent dood : wie lijdt er schade ? 3) u bent dood : wie lijdt er schade ? 4) iemand uit uw naaste omgeving sterft 4) iemand uit uw naaste omgeving sterft Hoe gebeurt de vergoeding ? Hoe gebeurt de vergoeding ?

7 Basisbeginselen 1. De onrechtmatige daad = de extra- contractuele of buiten contractuele aansprakelijkheid : het foutbeginsel 1. De onrechtmatige daad = de extra- contractuele of buiten contractuele aansprakelijkheid : het foutbeginsel Artikelen 1382 en volgende van het Burgerlijk Wetboek : Artikelen 1382 en volgende van het Burgerlijk Wetboek : A) Fout, nalatigheid, onvoorzichtigheid A) Fout, nalatigheid, onvoorzichtigheid B) Schade B) Schade C) Oorzakelijk verband tussen A en B C) Oorzakelijk verband tussen A en B

8 Basisbeginselen 2) De objectieve aansprakelijkheid : 2) De objectieve aansprakelijkheid : Artikel 29bis wet 21/11/1989 op de verplichte verzekering van de burgerlijke aansprakelijkheid motorrijtuigen = de autopolis of WAM. Artikel 29bis wet 21/11/1989 op de verplichte verzekering van de burgerlijke aansprakelijkheid motorrijtuigen = de autopolis of WAM. = no-fault of het « geen foutbeginsel » = no-fault of het « geen foutbeginsel » Bescherming van de zwakke weggebruikers, zijnde voetgangers, fietsers, inzittenden in of op motorrijtuigen (auto’s, bromfietsen e.d.). Bescherming van de zwakke weggebruikers, zijnde voetgangers, fietsers, inzittenden in of op motorrijtuigen (auto’s, bromfietsen e.d.). Wanneer deze in fout een ongeval veroorzaakt hebben, worden ze toch vergoed. Wanneer deze in fout een ongeval veroorzaakt hebben, worden ze toch vergoed.

9 Wat is schade Het burgerlijk wetboek (artikelen 1382 en volgende) geeft hiervan GEEN definitie. Het burgerlijk wetboek (artikelen 1382 en volgende) geeft hiervan GEEN definitie. Het is een bewuste leemte om de rechtbanken de ruimste mogelijkheid te bieden om in elk CONCREET geval te bepalen of er schade is en hoe deze vergoed moet worden. Het is een bewuste leemte om de rechtbanken de ruimste mogelijkheid te bieden om in elk CONCREET geval te bepalen of er schade is en hoe deze vergoed moet worden.

10 Definitie schade Schade is elk nadeel, elk verlies, elke vermindering van iemands vermogen zowel in zijn goederen als in zijn persoon. Schade is elk nadeel, elk verlies, elke vermindering van iemands vermogen zowel in zijn goederen als in zijn persoon. Schade wordt vastgesteld door 2 toestanden met elkaar te vergelijken : Schade wordt vastgesteld door 2 toestanden met elkaar te vergelijken : De toestand VOOR het schadegeval en de toestand NA het schadegeval. De toestand VOOR het schadegeval en de toestand NA het schadegeval. Het verschil daar tussen is de schade. Het verschil daar tussen is de schade.

11 Vergoeding van de schade De ganse schade wordt vergoed maar ook niets meers dan die schade, De ganse schade wordt vergoed maar ook niets meers dan die schade, Het slachtoffer heeft de verplichting zijn schade te beperken, Het slachtoffer heeft de verplichting zijn schade te beperken, Het slachtoffer mag zich niet verrijken via het systeem van de schadevergoeding. Het slachtoffer mag zich niet verrijken via het systeem van de schadevergoeding. De schade wordt vergoed IN CONCRETO, rekeninghoudende met de ganse persoonlijkheid van de schadelijder, zijn beroep, inkomen, familiale, sociale toestand, leeftijd, geslacht enz. De schade wordt vergoed IN CONCRETO, rekeninghoudende met de ganse persoonlijkheid van de schadelijder, zijn beroep, inkomen, familiale, sociale toestand, leeftijd, geslacht enz.

12 Voorwaarden van schadeloosstelling 1) Een RECHT hebben (artikel 1382 e.v. of artikel 29bis autopolis), 1) Een RECHT hebben (artikel 1382 e.v. of artikel 29bis autopolis), 2) De ZEKERHEID van de schade : de schade moet vaststaan : hypothetische schade wordt dus nooit vergoed, 2) De ZEKERHEID van de schade : de schade moet vaststaan : hypothetische schade wordt dus nooit vergoed, 3) Een rechtmatig BELANG dat niet in strijd mag zijn met de openbare orde en goede zeden, 3) Een rechtmatig BELANG dat niet in strijd mag zijn met de openbare orde en goede zeden, 4) de BEKWAAMHEID om in rechte op te treden 4) de BEKWAAMHEID om in rechte op te treden

13 Het BEWIJS van de schade Medische attesten Medische attesten Medische expertise : 3 soorten : Medische expertise : 3 soorten : - de éénzijdige medische expertise - de éénzijdige medische expertise - de minnelijke medische expertise - de minnelijke medische expertise - de gerechtelijke medische expertise - de gerechtelijke medische expertise

14 Wie kan aanspraak maken op vergoeding ? 1) Het slachtoffer zelf, 1) Het slachtoffer zelf, 2) Zijn rechthebbenden : bijvoorbeeld bij overlijden, 2) Zijn rechthebbenden : bijvoorbeeld bij overlijden, 3) De gesubrogeerde organismen die in de plaats gesteld worden in de rechten van het slachtoffer zoals bijvoorbeeld : 3) De gesubrogeerde organismen die in de plaats gesteld worden in de rechten van het slachtoffer zoals bijvoorbeeld : - de mutualiteiten - de mutualiteiten - de hospitalisatieverzekeraar - de hospitalisatieverzekeraar - de schoolverzekeraar - de schoolverzekeraar - de arbeidsongevallenverzekeraar - de arbeidsongevallenverzekeraar

15 De begroting van de schade De schade moet steeds in concreto beoordeeld worden. Dit betekent dat er niet verwezen wordt naar een abstract persoon maar dat er gekeken wordt naar de schadelijder zelf, zoals hij is op het ogenblik van het ongeval. De schade moet steeds in concreto beoordeeld worden. Dit betekent dat er niet verwezen wordt naar een abstract persoon maar dat er gekeken wordt naar de schadelijder zelf, zoals hij is op het ogenblik van het ongeval. Indien het slachtoffer door een vorig ongeval reeds lichamelijke schade opgelopen heeft en deze schade wordt nu door het nieuwe ongeval verergerd, dan wordt enkel de verergering van de schade vergoed. Indien het slachtoffer door een vorig ongeval reeds lichamelijke schade opgelopen heeft en deze schade wordt nu door het nieuwe ongeval verergerd, dan wordt enkel de verergering van de schade vergoed.

16 5 basisbeginselen - geen vermogensverrijking zonder oorzaak in hoofde van het slachtoffer, - geen vermogensverrijking zonder oorzaak in hoofde van het slachtoffer, - het slachtoffer heeft een schadebeperkingsplicht, - het slachtoffer heeft een schadebeperkingsplicht, - de begroting van zijn schade gebeurt in concreto, - de begroting van zijn schade gebeurt in concreto, - restitutio in integrum : het slachtoffer zoveel mogelijk terug te brengen in de toestand van voor het ongeval, - restitutio in integrum : het slachtoffer zoveel mogelijk terug te brengen in de toestand van voor het ongeval, - vergoeding van heel de schade, niet minder maar ook niet meer. - vergoeding van heel de schade, niet minder maar ook niet meer.

17 3 systemen van vergoeding 1) Kapitalisatie bij zware blijvende werkonbekaamheden en bij overlijden, 1) Kapitalisatie bij zware blijvende werkonbekaamheden en bij overlijden, 2) Geïndexeerde rente : inplaats van het kapitaal in 1 keer uit te keren, krijgt het slachtoffer een maandelijks bedrag. 2) Geïndexeerde rente : inplaats van het kapitaal in 1 keer uit te keren, krijgt het slachtoffer een maandelijks bedrag. 3) De ex aequo et bono = forfaitaire vergoeding. 3) De ex aequo et bono = forfaitaire vergoeding.

18 De geïndexeerde rente Meestal zal de rechter bij zware ongeschiktheden kiezen voor de kapitalisatiemethode. Meestal zal de rechter bij zware ongeschiktheden kiezen voor de kapitalisatiemethode. Het kan echter gebeuren dat de rechter oordeelt dat het uitkeren van een kapitaal volgens de kapitalisatiemethode, niet aangewezen is omdat deze niet aangepast is aan de noden van het slachtoffer en de door hem te dragen concrete gevolgen van het ongeval in kwestie, immers : Het kan echter gebeuren dat de rechter oordeelt dat het uitkeren van een kapitaal volgens de kapitalisatiemethode, niet aangewezen is omdat deze niet aangepast is aan de noden van het slachtoffer en de door hem te dragen concrete gevolgen van het ongeval in kwestie, immers :

19 Wanneer geïndexeerde rente 1) er is onduidelijkheid over de LEVENSVERWACHTING van het slachtoffer 1) er is onduidelijkheid over de LEVENSVERWACHTING van het slachtoffer 2) er is ONZEKERHEID over de TOEKOMSTIGE INDEXERINGEN en INFLATIE, met ipso facto een weerslag op het basisloon bij kapitalisatie. 2) er is ONZEKERHEID over de TOEKOMSTIGE INDEXERINGEN en INFLATIE, met ipso facto een weerslag op het basisloon bij kapitalisatie. 3) er is het BEHEER van het KAPITAAL. Het beheer van een kapitaal vereist kennis en inzicht in de economisch-financiële wereld. Het slachtoffer heeft niet altijd die kennis en dat inzicht+quid malafide personen rond slachtoffer : dus bescherming van het slachtoffer. 3) er is het BEHEER van het KAPITAAL. Het beheer van een kapitaal vereist kennis en inzicht in de economisch-financiële wereld. Het slachtoffer heeft niet altijd die kennis en dat inzicht+quid malafide personen rond slachtoffer : dus bescherming van het slachtoffer.

20 Geïndexeerde rente : weinig gevorderd Mag de rechter een geïndexeerde rente toekennen wanneer advocaten kapitaal vragen? JA want een geïndexeerde rente is een kapitalisatiebereking. Mag de rechter een geïndexeerde rente toekennen wanneer advocaten kapitaal vragen? JA want een geïndexeerde rente is een kapitalisatiebereking. Wanneer schending beschikkingsbeginsel? (Ultra petita) : indien : Wanneer schending beschikkingsbeginsel? (Ultra petita) : indien : - Hogere vergoeding dan door partijen gevraagd - Hogere vergoeding dan door partijen gevraagd - Uitspraak doen over niet gevorderde zaken - Uitspraak doen over niet gevorderde zaken - Schade vaststellen op lager bedrag dan door partijen overeengekomen - Schade vaststellen op lager bedrag dan door partijen overeengekomen Zie Cass. 10 okt 1984, Arr.Cass. 1984-85, nr 110 Zie Cass. 10 okt 1984, Arr.Cass. 1984-85, nr 110

21 Kapitalisatie De kapitalisatie is een manier van berekenen van de toekomstige schade. De kapitalisatie is een manier van berekenen van de toekomstige schade. Het is de omzetting in een kapitaal van alle (jaarlijkse of maandelijks te vervallen) renten over de (vermoedelijke) periode waarover de vergoeding verschuldigd is. Het is de omzetting in een kapitaal van alle (jaarlijkse of maandelijks te vervallen) renten over de (vermoedelijke) periode waarover de vergoeding verschuldigd is. De rechter moet zich stellen op het ogenblik van zijn uitspraak. De rechter moet zich stellen op het ogenblik van zijn uitspraak. Er moet een duidelijk onderscheid gemaakt worden tussen de tot dan geleden schade en de schade die voortloopt na de uitspraak. Er moet een duidelijk onderscheid gemaakt worden tussen de tot dan geleden schade en de schade die voortloopt na de uitspraak. Enkel de vergoeding van deze laatste schade kan door kapitalisatie berekend worden. Enkel de vergoeding van deze laatste schade kan door kapitalisatie berekend worden.

22 Kapitalisatie : welke schade De kapitalisatiemethode kan toegepast worden op elke vorm van periodieke of constante toekomstige schade van materiële, financiële, economische en zelfs morele aard. De kapitalisatiemethode kan toegepast worden op elke vorm van periodieke of constante toekomstige schade van materiële, financiële, economische en zelfs morele aard. De vermogensschade uit overlijden en het inkomstenverlies uit hogere percentages BWO, worden bijna uitsluitend vergoed onder de vorm van een kapitaal. De vermogensschade uit overlijden en het inkomstenverlies uit hogere percentages BWO, worden bijna uitsluitend vergoed onder de vorm van een kapitaal. Naargelang men de rente wil uitbetalen tot aan de pensioenleeftijd (65 jaar) of levenslang (tot op het einde van de levensverwachting), spreekt men respectievelijk van lucratieve of effectieve levensduur. Naargelang men de rente wil uitbetalen tot aan de pensioenleeftijd (65 jaar) of levenslang (tot op het einde van de levensverwachting), spreekt men respectievelijk van lucratieve of effectieve levensduur.

23 Kapitalisatie-rentevoet Bedoeling van kapitalisatie is dat, mits belegging van het ontvangen kapitaal aan de voor de berekening gebruikte rentevoet, het slachtoffer in staat is om - jaarlijks/maandelijks over de volledige voor vergoeding in aanmerking komende periode - het bedrag van de periodieke rente te kunnen opnemen. Bedoeling van kapitalisatie is dat, mits belegging van het ontvangen kapitaal aan de voor de berekening gebruikte rentevoet, het slachtoffer in staat is om - jaarlijks/maandelijks over de volledige voor vergoeding in aanmerking komende periode - het bedrag van de periodieke rente te kunnen opnemen. De rentevoet is gelijk aan de reële rentevoet, verminderd eerst met de roerende voorheffing en dan met de inflatie en bedraagt thans 1 % (indicatieve tabel 2012 ) en bedroeg voorheen 2 % (indicatieve tabel 2008). De rentevoet is gelijk aan de reële rentevoet, verminderd eerst met de roerende voorheffing en dan met de inflatie en bedraagt thans 1 % (indicatieve tabel 2012 ) en bedroeg voorheen 2 % (indicatieve tabel 2008). De gebruikelijke tabellen zijn die van LEVIE, SCHRIJVERS en JAUMAIN. De gebruikelijke tabellen zijn die van LEVIE, SCHRIJVERS en JAUMAIN.

24 De ex aequo et bono of de forfaitaire vergoeding Wanneer het niet mogelijk is te vergoeden via het systeem van de geïndexeerde rente of via het systeem van de kapitalisatie, dan gebeurt de begroting van de schade aan de hand van een forfaitair bedrag, gekoppeld aan een welbepaald barema. Wanneer het niet mogelijk is te vergoeden via het systeem van de geïndexeerde rente of via het systeem van de kapitalisatie, dan gebeurt de begroting van de schade aan de hand van een forfaitair bedrag, gekoppeld aan een welbepaald barema. Waarom keuze forfait? Vanwege het niet lineaire karakter van de schade Waarom keuze forfait? Vanwege het niet lineaire karakter van de schade Wanneer keuze forfait? Bij het niet terugkerend karakter van de schade Wanneer keuze forfait? Bij het niet terugkerend karakter van de schade Aandacht besteden aan motivering bij forfait: Aandacht besteden aan motivering bij forfait: Cass. 20 nov. 2012, P 12 0499 N Cass. 20 nov. 2012, P 12 0499 N

25 DRIE LEVENSSFEREN 1) Persoonlijke levenssfeer 1) Persoonlijke levenssfeer 2) Huishoudelijke levenssfeer 2) Huishoudelijke levenssfeer 3) Economische levenssfeer 3) Economische levenssfeer Zowel bij tijdelijke schade als blijvende schade Zowel bij tijdelijke schade als blijvende schade Voorheen: blijvende invaliditeit/blijvende arbeidsongeschiktheid Voorheen: blijvende invaliditeit/blijvende arbeidsongeschiktheid

26 Drie ongeschiktheden 1) Persoonlijke ongeschiktheid: 1) Persoonlijke ongeschiktheid: Definitie : “ “het geheel” van de gevolgen van de aantasting van de fysieke en psychische integriteit op de handelingen en de gedragingen in dagelijks extrapatrimoniale leven, met inbegrip van pijnen en psychische schade” Definitie : “ “het geheel” van de gevolgen van de aantasting van de fysieke en psychische integriteit op de handelingen en de gedragingen in dagelijks extrapatrimoniale leven, met inbegrip van pijnen en psychische schade” ALGI: aantasting lichamelijke en geestelijke integriteit (invaliditeit, morele schade) ALGI: aantasting lichamelijke en geestelijke integriteit (invaliditeit, morele schade) De arts beschrijft ALGI. De arts beschrijft ALGI. Het gaat hier dus om morele schade. Het gaat hier dus om morele schade.

27 Drie ongeschiktheden 2) Huishoudelijke ongeschiktheid: 2) Huishoudelijke ongeschiktheid: Definitie: “aantasting van het energetisch of functioneel potentieel van het slachtoffer met een economisch waardeerbare weerslag op zijn geschiktheid tot het vervullen van huishoudelijke taken, wat zich uit in een gedeeltelijke of een totale onmogelijkheid, dan wel het leveren van verhoogde inspanningen”. Definitie: “aantasting van het energetisch of functioneel potentieel van het slachtoffer met een economisch waardeerbare weerslag op zijn geschiktheid tot het vervullen van huishoudelijke taken, wat zich uit in een gedeeltelijke of een totale onmogelijkheid, dan wel het leveren van verhoogde inspanningen”.

28 Drie ongeschiktheden 3) Economische ongeschiktheid: 3) Economische ongeschiktheid: Definitie: “het geheel van de gevolgen van de aantasting van de fysieke en psychische integriteit op de handelingen en de gedragingen in het professioneel en lucratief leven van het slachtoffer, alsook de aantasting van de concurrentiekracht van het slachtoffer op de arbeidsmarkt” Definitie: “het geheel van de gevolgen van de aantasting van de fysieke en psychische integriteit op de handelingen en de gedragingen in het professioneel en lucratief leven van het slachtoffer, alsook de aantasting van de concurrentiekracht van het slachtoffer op de arbeidsmarkt”

29 Wat wordt er vergoed ? 1) Medische kosten : remgeld na tussenkomst mutualiteit : te bewijzen 1) Medische kosten : remgeld na tussenkomst mutualiteit : te bewijzen 2) Verplaatsingskosten : van en naar de dokter, kinesist, enz, : te bewijzen 2) Verplaatsingskosten : van en naar de dokter, kinesist, enz, : te bewijzen 3) Administratieve kosten : te bewijzen 3) Administratieve kosten : te bewijzen 4) Kledij en andere schade : te bewijzen 4) Kledij en andere schade : te bewijzen 5) Tijdelijke schade : te bewijzen 5) Tijdelijke schade : te bewijzen

30 Wat wordt er vergoed ? 5) Tijdelijke schade : 5) Tijdelijke schade : - tijdelijke arbeidsongeschiktheid (loonverlies), - tijdelijke arbeidsongeschiktheid (loonverlies), - tijdelijke invaliditeit : de morele schade of persoonlijke ongeschiktheid, (pijnen en smarten) - tijdelijke invaliditeit : de morele schade of persoonlijke ongeschiktheid, (pijnen en smarten) - pretium doloris : extra morele schade - pretium doloris : extra morele schade - tijdelijke huishoudelijke schade, - tijdelijke huishoudelijke schade, - tijdelijke meerinspanning of extra-inspanningen bij werkherneming - tijdelijke meerinspanning of extra-inspanningen bij werkherneming

31 Wat wordt er vergoed ? 6) Blijvende of bestendige schade : 6) Blijvende of bestendige schade : - inkomensverlies - inkomensverlies - meerinspanningen - meerinspanningen - persoonlijke ongeschiktheid - persoonlijke ongeschiktheid - huishoudelijke schade - huishoudelijke schade 7) Esthetische schade 7) Esthetische schade 8) Verlies van een schooljaar 8) Verlies van een schooljaar 9) Hulp van derden en hulpmiddelen 9) Hulp van derden en hulpmiddelen 10) Postprofessionele schade 10) Postprofessionele schade 11) Seksuele schade 11) Seksuele schade 12) Genoegenschade 12) Genoegenschade 13) Schade door weerkaatsing bv.genegenheidsschade 13) Schade door weerkaatsing bv.genegenheidsschade

32 Wat wordt er vergoed ? 14) Vergoeding bij overlijden : 14) Vergoeding bij overlijden : - Morele schade ex haerede, - Morele schade ex haerede, - Morele schade nabestaanden, - Morele schade nabestaanden, - Begrafeniskosten, - Begrafeniskosten, - De vermogensschade : inkomensverlies voor de overblijvende partner/kinderen - De vermogensschade : inkomensverlies voor de overblijvende partner/kinderen 15) De interesten 15) De interesten

33 Hoe wordt er vergoed ? De indicatieve tabel 2012 De indicatieve tabel 2012 Wegens het ontbreken van een wettelijke afbakening in het Belgische recht, heeft het Koninklijk Verbond van de Vrede- en Politierechters en het Nationaal Verbond van de Magistraten van Eerste Aanleg, samen met een werkgroep uit de verzekeringssector een INDICATIEVE TABEL opgesteld waarvan de laatste versie van 2012 dateert. Wegens het ontbreken van een wettelijke afbakening in het Belgische recht, heeft het Koninklijk Verbond van de Vrede- en Politierechters en het Nationaal Verbond van de Magistraten van Eerste Aanleg, samen met een werkgroep uit de verzekeringssector een INDICATIEVE TABEL opgesteld waarvan de laatste versie van 2012 dateert.

34 Indicatieve tabel 2012 Wanneer er niet overgegaan kan worden tot een vergoeding in concreto of tot een restitutio in integrum kan men beroep doen op de wijzen van vergoeding van de indicatieve tabel 2012. Wanneer er niet overgegaan kan worden tot een vergoeding in concreto of tot een restitutio in integrum kan men beroep doen op de wijzen van vergoeding van de indicatieve tabel 2012. De indicatieve tabel is geen bindend voorschrift maar een hulpmiddel, een leidraad om slachtoffers te vergoeden. De indicatieve tabel is geen bindend voorschrift maar een hulpmiddel, een leidraad om slachtoffers te vergoeden. Ze komt voort uit de Belgische rechtspraak Ze komt voort uit de Belgische rechtspraak

35 Tijdschema Periode TWO/TI BWO/BI=toekomstige schade Periode TWO/TI BWO/BI=toekomstige schade /_____________________/______________/________________ /_____________________/______________/________________ Ongeval consolidatie uitspraak of minnelijke regeling Ongeval consolidatie uitspraak of minnelijke regeling Voorbije schade of schade van het verleden/Toekomstige schade Voorbije schade of schade van het verleden/Toekomstige schade SPLITSING tussen schade verleden en schade toekomst SPLITSING tussen schade verleden en schade toekomst Toekomstige schade wordt vergoed ofwel forfaitair (ex aequo et bono) ofwel gekapitaliseerd of met geïndexeerde rente. Toekomstige schade wordt vergoed ofwel forfaitair (ex aequo et bono) ofwel gekapitaliseerd of met geïndexeerde rente.

36 Een praktijkgeval Verkeersongeval 26/02/2011 de voormiddag. Verkeersongeval 26/02/2011 de voormiddag. Slachtoffer : gehuwde man ° 6/1/1966 met 3 kinderen ten laste. Hij was bestuurder van zijn voertuig en genoot van de voorrang van rechts toen hij door de aansprakelijke aangereden werd. Slachtoffer : gehuwde man ° 6/1/1966 met 3 kinderen ten laste. Hij was bestuurder van zijn voertuig en genoot van de voorrang van rechts toen hij door de aansprakelijke aangereden werd. Hij is bediende op een verzekeringsmaatschappij met een bruto- inkomen van 4.000,00 EUR per maand. Hij is bediende op een verzekeringsmaatschappij met een bruto- inkomen van 4.000,00 EUR per maand. Het medische verslag zegt het volgende : Het medische verslag zegt het volgende :

37 Vervolg voorbeeld medische info Letsels : kneuzingen + breuk rechterarm + whiplash. Letsels : kneuzingen + breuk rechterarm + whiplash. Hij was 5 dagen gehospitaliseerd. Werkhervatting op 16/04/2011 fulltime Hij was 5 dagen gehospitaliseerd. Werkhervatting op 16/04/2011 fulltime De medische besluiten zijn de volgende De medische besluiten zijn de volgende 100% TAO/TI 26/02/2011-15/04/2011 100% TAO/TI 26/02/2011-15/04/2011 50% TAO/TI 16/04/2011-31/05/2011 50% TAO/TI 16/04/2011-31/05/2011 25% TAO/TI 01/06/2011-30/06/2011 25% TAO/TI 01/06/2011-30/06/2011 15% TAO/TI 01/07/2011-31/08/2011 15% TAO/TI 01/07/2011-31/08/2011 10% TAO/TI 01/09/2011-30/09/2011 10% TAO/TI 01/09/2011-30/09/2011 Consolidatie op datum 1/10/2011 met Consolidatie op datum 1/10/2011 met 8 % persoonlijke ongeschiktheid (BI of BPO) 8 % persoonlijke ongeschiktheid (BI of BPO) 4 % economische ongeschiktheid (extra inspanningen)(BEO) 4 % economische ongeschiktheid (extra inspanningen)(BEO) 2 % huishoudelijke ongeschiktheid (BHO) 2 % huishoudelijke ongeschiktheid (BHO) Esthetische schade 2,5/7 Esthetische schade 2,5/7 Er is een medisch voorbehoud voor verwijdering osteosynthesemateriaal Er is een medisch voorbehoud voor verwijdering osteosynthesemateriaal Er is een pretium doloris van 4/7 voor de 5 dagen hospitaal. Voor de volgende TI zit de pretium doloris vervat in de gewone morele schade. Er is een pretium doloris van 4/7 voor de 5 dagen hospitaal. Voor de volgende TI zit de pretium doloris vervat in de gewone morele schade.

38 Vervolg voorbeeld andere info Het is een privaat ongeval, betrokkene ging naar de fitness. Het is dus geen ongeval van en naar het werk. Bijgevolg is er tussenkomst van de mutualiteit voor medische kosten en daguitkeringen wegens loonverlies voor de periode na het gewaarborgde loon. Het is een privaat ongeval, betrokkene ging naar de fitness. Het is dus geen ongeval van en naar het werk. Bijgevolg is er tussenkomst van de mutualiteit voor medische kosten en daguitkeringen wegens loonverlies voor de periode na het gewaarborgde loon. Van zijn werkgever ontving hij immers zijn gewaarborgd maandloon. Van zijn werkgever ontving hij immers zijn gewaarborgd maandloon. Van de verzekeraar van de aansprakelijke ontving hij een voorschot van 2.500,00 EUR door deze betaald op 1/6/2011. Van de verzekeraar van de aansprakelijke ontving hij een voorschot van 2.500,00 EUR door deze betaald op 1/6/2011. Er is geen tussenkomst van een hospitalisatieverzekeraar. Er is geen tussenkomst van een hospitalisatieverzekeraar.

39 Oplossing 1. Vergoeding voertuigschade : 3.500, EUR. 1. Vergoeding voertuigschade : 3.500, EUR. 2. Terugbetaling medische kosten, namelijk het remgeld na tussenkomst mutualiteit. Het remgeld bedraagt in deze zaak 350,00 EUR 2. Terugbetaling medische kosten, namelijk het remgeld na tussenkomst mutualiteit. Het remgeld bedraagt in deze zaak 350,00 EUR 3. Vergoeding voor loonverlies voor de periode NA het gewaarborgd maandloon (30 dagen). Dit is een vergelijking tussen 2 toestanden. Ofwel vergoeding van het nettoloon mits voorbehoud voor fiscale en sociale lasten of vergoeding van het semi-brutoloon zonder voorbehoud fiscale- sociale lasten. 3. Vergoeding voor loonverlies voor de periode NA het gewaarborgd maandloon (30 dagen). Dit is een vergelijking tussen 2 toestanden. Ofwel vergoeding van het nettoloon mits voorbehoud voor fiscale en sociale lasten of vergoeding van het semi-brutoloon zonder voorbehoud fiscale- sociale lasten.

40 Oplossing TAO De mutualiteit en de werkgever zullen zich tot de aansprakelijke of zijn verzekeraar wenden om terugbetaling te vorderen van hun uitgaven. Zij zijn immers gesubrogeerd in de rechten van het slachtoffer. De mutualiteit en de werkgever zullen zich tot de aansprakelijke of zijn verzekeraar wenden om terugbetaling te vorderen van hun uitgaven. Zij zijn immers gesubrogeerd in de rechten van het slachtoffer. Er is dus voor het slachtoffer geen loonverlies geweest van 26/02/2011 t.e.m. 27/3/2011. Er is dus voor het slachtoffer geen loonverlies geweest van 26/02/2011 t.e.m. 27/3/2011. Er is wel loonverlies van 28/3/2011 t.e.m. 15/04/2011 = 19 dagen. De mutualiteit heeft dagvergoedingen uitgekeerd voor deze periode, hetzij 765,00 EUR Er is wel loonverlies van 28/3/2011 t.e.m. 15/04/2011 = 19 dagen. De mutualiteit heeft dagvergoedingen uitgekeerd voor deze periode, hetzij 765,00 EUR Het brutoloon bedraagt 4.000,00 EUR. Het brutoloon bedraagt 4.000,00 EUR. Het semi-bruto loon bedraagt 3.477,20 EUR (4.000,00 EUR – 13,07 % RSZ = 522,80 EUR). Het semi-bruto loon bedraagt 3.477,20 EUR (4.000,00 EUR – 13,07 % RSZ = 522,80 EUR).

41 Vervolg oplossing TAO-loon Het nettoloon bedraagt een 2.200,00 EUR (semibruto min bedrijfsvoorheffing). Het nettoloon bedraagt een 2.200,00 EUR (semibruto min bedrijfsvoorheffing). We vergoeden op basis van het nettoloon 2.200,00 EUR : 30 dagen = 73,33 EUR per dag x 19 dagen loonderving = 1.393,27 EUR. Maar hij ontving 765,00 EUR van de mutualiteit aan dagvergoedingen ter gedeeltelijke compensatie van dat loonverlies. We vergoeden op basis van het nettoloon 2.200,00 EUR : 30 dagen = 73,33 EUR per dag x 19 dagen loonderving = 1.393,27 EUR. Maar hij ontving 765,00 EUR van de mutualiteit aan dagvergoedingen ter gedeeltelijke compensatie van dat loonverlies. Bijgevolg bedraagt zijn netto loonverlies 628,27 EUR (1.393,27 EUR min 765,00 EUR) en we verlenen voorbehoud voor fiscale lasten. Bijgevolg bedraagt zijn netto loonverlies 628,27 EUR (1.393,27 EUR min 765,00 EUR) en we verlenen voorbehoud voor fiscale lasten. Zijn loonverlies berekend op semi-brutoloon is 3.477,20 EUR : 30 dagen = 115,91 EUR per dag x 19 dagen loonderving = 2.202,29 EUR min 765,00 EUR = 1.437,29 EUR zonder voorbehoud fiscale lasten. Zijn loonverlies berekend op semi-brutoloon is 3.477,20 EUR : 30 dagen = 115,91 EUR per dag x 19 dagen loonderving = 2.202,29 EUR min 765,00 EUR = 1.437,29 EUR zonder voorbehoud fiscale lasten.

42 Oplossing TAO/TI morele of persoonlijke schade 31,00 EUR is de vergoeding voor de geleden pijn of morele schade voor een dag hospitalisatie. 31,00 EUR is de vergoeding voor de geleden pijn of morele schade voor een dag hospitalisatie. 25,00 EUR is de vergoeding morele schade voor een dag morele schade NA hospitalisatie aan 100 % gerekend. 25,00 EUR is de vergoeding morele schade voor een dag morele schade NA hospitalisatie aan 100 % gerekend. De pretium doloris of quantum doloris wordt begroot op een schaal van 1 tot 7 en zit in die 31,00 en 25,00 EUR tot en met een 3/7. Vanaf een 4/7 wordt die schade afzonderlijk per punt en per dag vergoed en bijgevoegd. De pretium doloris of quantum doloris wordt begroot op een schaal van 1 tot 7 en zit in die 31,00 en 25,00 EUR tot en met een 3/7. Vanaf een 4/7 wordt die schade afzonderlijk per punt en per dag vergoed en bijgevoegd. Een 4/7 = 2,50 EUR x 4 = 10,00 EUR per dag bovenop de normale vergoeding morele van 31,00 of 25,00 EUR. Een 4/7 = 2,50 EUR x 4 = 10,00 EUR per dag bovenop de normale vergoeding morele van 31,00 of 25,00 EUR. De bedragen voor 5/7, 6/7 en 7/7 zijn als volgt : De bedragen voor 5/7, 6/7 en 7/7 zijn als volgt : 5/7 : 3,00 EUR x 5 = 15,00 EUR 5/7 : 3,00 EUR x 5 = 15,00 EUR 6/7 : 3,50 EUR x 6 = 21,00 EUR 6/7 : 3,50 EUR x 6 = 21,00 EUR 7/7 : 4,00 EUR x 7 = 28,00 EUR 7/7 : 4,00 EUR x 7 = 28,00 EUR

43 Vervolg oplossing TI persoonlijke ongeschiktheid of morele schade 100 % TI : 26/2/2011 t.e.m. 2/3/2011 : hospitalisatie = 5 dagen x 31,00 EUR/dag = 155,00 EUR 100 % TI : 26/2/2011 t.e.m. 2/3/2011 : hospitalisatie = 5 dagen x 31,00 EUR/dag = 155,00 EUR 100 % TI : 3/3/2011 t.e.m.15/4/2011 : periode NA hospitalisatie = 44 dagen x 25,00 EUR/dag = 1.100,00 EUR 100 % TI : 3/3/2011 t.e.m.15/4/2011 : periode NA hospitalisatie = 44 dagen x 25,00 EUR/dag = 1.100,00 EUR 50 % TI : 16/4/2011 t.e.m. 31/5/2011 = 46 dagen x 25,00 EUR x 50 % = 575,00 EUR 50 % TI : 16/4/2011 t.e.m. 31/5/2011 = 46 dagen x 25,00 EUR x 50 % = 575,00 EUR 25 % TI : 1/6/2011 t.e.m. 30/6/2011 = 30 dagen x 25,00 EUR x 25 % = 187,50 EUR 25 % TI : 1/6/2011 t.e.m. 30/6/2011 = 30 dagen x 25,00 EUR x 25 % = 187,50 EUR 15 % TI : 1/7/2011 t.e.m. 31/8/2011 = 62 dagen x 25,00 EUR x 15 % = 232,50 EUR 15 % TI : 1/7/2011 t.e.m. 31/8/2011 = 62 dagen x 25,00 EUR x 15 % = 232,50 EUR 10 % TI : 1/9/2011 t.e.m. 30/9/2011 = 30 dagen x 25,00 EUR x 10 % = 75,00 EUR 10 % TI : 1/9/2011 t.e.m. 30/9/2011 = 30 dagen x 25,00 EUR x 10 % = 75,00 EUR + pretium doloris 4/7 aan 2,50 EUR x 4 punten = 10,00 EUR x 5 dagen hospitaal (de periode waarvoor de pretium doloris toegekend werd) = 50,00 EUR + pretium doloris 4/7 aan 2,50 EUR x 4 punten = 10,00 EUR x 5 dagen hospitaal (de periode waarvoor de pretium doloris toegekend werd) = 50,00 EUR TOTAAL BEDRAG : 2.375,00 EUR TOTAAL BEDRAG : 2.375,00 EUR

44 Oplossing tijdelijke huishoudelijke ongeschiktheid. 20,00 EUR per dag tijdelijke ongeschiktheid aan 100 % voor een alleenstaande of voor een gezin zonder kinderlast. Dit bedrag wordt verhoogd met 5,00 EUR per kind ten laste zolang dit gerechtigd is op kinderbijslag. 20,00 EUR per dag tijdelijke ongeschiktheid aan 100 % voor een alleenstaande of voor een gezin zonder kinderlast. Dit bedrag wordt verhoogd met 5,00 EUR per kind ten laste zolang dit gerechtigd is op kinderbijslag. Deze vergoedingen kunnen aangepast worden in functie van de bijdrage die elke partner in het huishouden levert. Bij gebrek aan concrete gegevens wordt de bijdrage gesplitst : 65 % voor de vrouw en 35 % voor de man. Deze vergoedingen kunnen aangepast worden in functie van de bijdrage die elke partner in het huishouden levert. Bij gebrek aan concrete gegevens wordt de bijdrage gesplitst : 65 % voor de vrouw en 35 % voor de man.

45 Vervolg oplossing tijdelijke huishoudelijke ongeschiktheid Basisbedrag voor de vergoeding van de huishoudelijke ongeschiktheid in deze casus is 35,00 EUR/dag aan 100 %, namelijk 20,00 EUR + 3 x 5,00 EUR want 3 kinderen ten laste. Basisbedrag voor de vergoeding van de huishoudelijke ongeschiktheid in deze casus is 35,00 EUR/dag aan 100 %, namelijk 20,00 EUR + 3 x 5,00 EUR want 3 kinderen ten laste. Het slachtoffer is een man en bij gebreke aan concrete gegevens, wordt er verondersteld dat de man minder doet in het huishouden dan de vrouw, zodat de man 35 % vergoed krijgt van het hier berekende basisbedrag van 35,00 EUR. Het slachtoffer is een man en bij gebreke aan concrete gegevens, wordt er verondersteld dat de man minder doet in het huishouden dan de vrouw, zodat de man 35 % vergoed krijgt van het hier berekende basisbedrag van 35,00 EUR.

46 Vervolg berekening tijdelijke huishoudelijke ongeschiktheid 100 % TI : 26/2/2011-15/4/2011 = 49 dagen x 35,00 EUR/dag = 1.715,00 EUR 100 % TI : 26/2/2011-15/4/2011 = 49 dagen x 35,00 EUR/dag = 1.715,00 EUR 50 % TI : 16/4/2011-31/5/2011 = 46 dagen x 35,00 EUR/dag x 50 % = 805,00 EUR 50 % TI : 16/4/2011-31/5/2011 = 46 dagen x 35,00 EUR/dag x 50 % = 805,00 EUR 25 % TI : 1/6/2011-30/6/2011 = 30 dagen x 35,00 EUR/dag x 25 % = 262,50 EUR 25 % TI : 1/6/2011-30/6/2011 = 30 dagen x 35,00 EUR/dag x 25 % = 262,50 EUR Geen vergoeding meer voor huishoudelijke ongeschiktheid voor TI/TAO onder de 25 % in Nederlandstalig België en Brussel. Wel in Franstalig België : daar ligt de grens op 15,00 EUR waarvoor nog huishoudelijke ongeschiktheid toegekend wordt. Geen vergoeding meer voor huishoudelijke ongeschiktheid voor TI/TAO onder de 25 % in Nederlandstalig België en Brussel. Wel in Franstalig België : daar ligt de grens op 15,00 EUR waarvoor nog huishoudelijke ongeschiktheid toegekend wordt. Totaal bedrag = 2.782,50 EUR x 35 % want man = 973,87 EUR Totaal bedrag = 2.782,50 EUR x 35 % want man = 973,87 EUR

47 Berekening TAO verhoogde inspanningen 20,00 EUR per gepresteerde dag aan 100 % vanaf de dag van de herneming van de professionele activiteit. 20,00 EUR per gepresteerde dag aan 100 % vanaf de dag van de herneming van de professionele activiteit. Betrokkene heeft het werk aan 100 % of fulltime hervat vanaf 16/04/2011. Betrokkene heeft het werk aan 100 % of fulltime hervat vanaf 16/04/2011. Geen vergoeding meer voor TAO verhoogde inspanningen voor TAO onder de 25 % in Nederlandstalig België en Brussel. Wel in Franstalig België : daar ligt de grens op 15,00 EUR waarvoor nog extra inspanningen of meerinspanningen toegekend worden. Geen vergoeding meer voor TAO verhoogde inspanningen voor TAO onder de 25 % in Nederlandstalig België en Brussel. Wel in Franstalig België : daar ligt de grens op 15,00 EUR waarvoor nog extra inspanningen of meerinspanningen toegekend worden.

48 Vervolg berekening TAO verhoogde inspanningen 100 % TAO : 26/2/2011-15/4/2011 : nul 100 % TAO : 26/2/2011-15/4/2011 : nul 50 % TAO : 16/04/2011-31/5/2011 = 46 dagen x 20,00 EUR x 50 % = 460,00 EUR 50 % TAO : 16/04/2011-31/5/2011 = 46 dagen x 20,00 EUR x 50 % = 460,00 EUR 25 % TAO : 1/6/2011-30/6/2011 = 30 dagen x 20,00 EUR x 25 % = 150,00 EUR 25 % TAO : 1/6/2011-30/6/2011 = 30 dagen x 20,00 EUR x 25 % = 150,00 EUR TOTAAL bedrag = 610,00 EUR maar betrokkene is bediende, werkt 5 dagen op 7. Hij krijgt dus 5/7 van 610,00 EUR, hetzij 435,57 EUR. Indien in deze periode er nog een feestdag valt of betrokkene neemt verlof, dan presteert hij die dagen niet en dienen deze dagen eveneens afgetrokken te worden van zijn vergoeding. TOTAAL bedrag = 610,00 EUR maar betrokkene is bediende, werkt 5 dagen op 7. Hij krijgt dus 5/7 van 610,00 EUR, hetzij 435,57 EUR. Indien in deze periode er nog een feestdag valt of betrokkene neemt verlof, dan presteert hij die dagen niet en dienen deze dagen eveneens afgetrokken te worden van zijn vergoeding.

49 Bestendige of blijvende ongeschiktheden De letsels van betrokkene werden geconsolideerd met kleine percentages die in deze zaak niet in aanmerking komen voor vergoeding door kapitalisatie of door vergoeding van geïndexeerde rente vermits er o.a. geen inkomstenverlies naar de toekomst toe is. De letsels van betrokkene werden geconsolideerd met kleine percentages die in deze zaak niet in aanmerking komen voor vergoeding door kapitalisatie of door vergoeding van geïndexeerde rente vermits er o.a. geen inkomstenverlies naar de toekomst toe is. Consolidatie betekent dat de letsels van het slachtoffer zodanig geëvolueerd zijn dat verdere evolutie niet meer te verwachten valt en dat er medisch bijgevolg een beslissing genomen kan worden of er al dan niet een blijvende ongeschiktheid is en zo ja van hoeveel percent op een percentage van 100 % validiteit van schade aan de mens en voor welke soorten ongeschiktheden. Consolidatie betekent dat de letsels van het slachtoffer zodanig geëvolueerd zijn dat verdere evolutie niet meer te verwachten valt en dat er medisch bijgevolg een beslissing genomen kan worden of er al dan niet een blijvende ongeschiktheid is en zo ja van hoeveel percent op een percentage van 100 % validiteit van schade aan de mens en voor welke soorten ongeschiktheden. In casu wordt er overgegaan tot forfaitaire vergoeding of een vergoeding ex aequo et bono. In casu wordt er overgegaan tot forfaitaire vergoeding of een vergoeding ex aequo et bono.

50 Vervolg bestendige of blijvende ongeschiktheden De begroting van de schade gebeurt aan de hand van een forfaitair bedrag dat gekoppeld is aan een welbepaald barema. De begroting van de schade gebeurt aan de hand van een forfaitair bedrag dat gekoppeld is aan een welbepaald barema. Betrokkene heeft hetzelfde werk hernomen, maar moet wat meer inspanningen leveren om datzelfde werk te doen. Er werd hem hiervoor 4 % toegekend. Betrokkene heeft hetzelfde werk hernomen, maar moet wat meer inspanningen leveren om datzelfde werk te doen. Er werd hem hiervoor 4 % toegekend. Voor de BI blijvende invaliditeit of persoonlijke ongeschiktheid werd hem 8 % toegekend. Voor de BI blijvende invaliditeit of persoonlijke ongeschiktheid werd hem 8 % toegekend. Voor de huishoudelijke ongeschiktheid 2 %. Voor de huishoudelijke ongeschiktheid 2 %.

51 Vervolg blijvende ongeschiktheden De indicatieve tabel 2012 kent 2 soorten barema’s naargelang het percentage van de ongeschiktheid : De indicatieve tabel 2012 kent 2 soorten barema’s naargelang het percentage van de ongeschiktheid : Ongeschiktheden van 1 tot en met 5 % Ongeschiktheden van 1 tot en met 5 % Ongeschiktheden vanaf 6 % Ongeschiktheden vanaf 6 % De indicatieve tabel 2012 zegt dat schadevergoeding via kapitalisatieberekening aangewezen is voor percentages gelijk aan of hoger dan 15 %, tenzij men kan motiveren waarom er geen kapitalisatie kan zijn. De indicatieve tabel 2012 zegt dat schadevergoeding via kapitalisatieberekening aangewezen is voor percentages gelijk aan of hoger dan 15 %, tenzij men kan motiveren waarom er geen kapitalisatie kan zijn.

52 Becijfering blijvende ongeschiktheden Leeftijd van betrokkene op datum van consolidatie = 45 jaar, want : Leeftijd van betrokkene op datum van consolidatie = 45 jaar, want : Geboortedatum = 6/1/1966 Geboortedatum = 6/1/1966 Consolidatiedatum = 1/10/2011 Consolidatiedatum = 1/10/2011 Het barema voor een persoon van 45 jaar voor ongeschiktheden van minder dan 6 % is 1.050,00 EUR per percentagePUNT Het barema voor een persoon van 45 jaar voor ongeschiktheden van minder dan 6 % is 1.050,00 EUR per percentagePUNT Het barema voor een persoon van 45 jaar voor ongeschiktheden vanaf 6 % is 2.250,00 EUR per percentagePUNT. Het barema voor een persoon van 45 jaar voor ongeschiktheden vanaf 6 % is 2.250,00 EUR per percentagePUNT.

53 Vervolg becijfering blijvende ongeschiktheden De voorgestelde forfaitaire bedragen worden geacht de blijvende schade vanaf de consolidatie te vergoeden voortvloeiende zowel uit de persoonlijke, de huishoudelijke als de economische ongeschiktheid en dit in gelijke delen en in verhouding tot de door de geneesheer deskundige weerhouden graden/percentages. De voorgestelde forfaitaire bedragen worden geacht de blijvende schade vanaf de consolidatie te vergoeden voortvloeiende zowel uit de persoonlijke, de huishoudelijke als de economische ongeschiktheid en dit in gelijke delen en in verhouding tot de door de geneesheer deskundige weerhouden graden/percentages. Dus het percentagePUNT of de graad van blijvende ongeschiktheid bestaat uit : Dus het percentagePUNT of de graad van blijvende ongeschiktheid bestaat uit : 1/3 persoonlijke ongeschiktheid 1/3 persoonlijke ongeschiktheid 1/3 economische ongeschiktheid 1/3 economische ongeschiktheid 1/3 huishoudelijke ongeschiktheid 1/3 huishoudelijke ongeschiktheid

54 Berekening blijvende ongeschiktheden 8 % persoonlijke ongeschikheid 8 % persoonlijke ongeschikheid 2.250,00 EUR/punt : 3 x 8 = 6.000,00 EUR 2.250,00 EUR/punt : 3 x 8 = 6.000,00 EUR 4 % economische ongeschiktheid 4 % economische ongeschiktheid 1.050,00 EUR/punt : 3 x 4 = 1.400,00 EUR 1.050,00 EUR/punt : 3 x 4 = 1.400,00 EUR 2 % huishoudelijke ongeschiktheid 2 % huishoudelijke ongeschiktheid 1.050,00 EUR/punt : 3 x 2 = 700,00 EUR 1.050,00 EUR/punt : 3 x 2 = 700,00 EUR Totaal bedrag = 8.100,00 EUR Totaal bedrag = 8.100,00 EUR

55 Oplossing vergoeding van esthetische schade Behoudens uitzonderlijke omstandigheden, wordt de tijdelijke esthetische schade niet afzonderlijk vergoed. Hiermede zal rekening gehouden worden in het kader van de vergoeding van de blijvende esthetische schade. Behoudens uitzonderlijke omstandigheden, wordt de tijdelijke esthetische schade niet afzonderlijk vergoed. Hiermede zal rekening gehouden worden in het kader van de vergoeding van de blijvende esthetische schade. De blijvende esthetische schade wordt begroot op een schaal van 1 op 7. De dokter deskundige bepaalt de blijvende esthetische schade binnen deze schaal. De blijvende esthetische schade wordt begroot op een schaal van 1 op 7. De dokter deskundige bepaalt de blijvende esthetische schade binnen deze schaal. Bij vergoeding wordt rekening gehouden met de plaats van de ontsiering, de leeftijd en de activiteiten. Bij vergoeding wordt rekening gehouden met de plaats van de ontsiering, de leeftijd en de activiteiten. De indicatieve tabel 2012 weerhoudt barema’s per leeftijdscategorie. De indicatieve tabel 2012 weerhoudt barema’s per leeftijdscategorie.

56 Becijfering esthetische schade Betrokkene was 45 jaar op datum van consolidatie en valt daardoor in de leeftijdscategorie : 41 t.e.m. 50 jaar. Betrokkene was 45 jaar op datum van consolidatie en valt daardoor in de leeftijdscategorie : 41 t.e.m. 50 jaar. Hij kreeg 2,5/7. Hij kreeg 2,5/7. 2/7 = 1.600,00 EUR 2/7 = 1.600,00 EUR 3/7 = 3.600,00 EUR 3/7 = 3.600,00 EUR 2,5/7 is het gemiddelde tussen beide of 2.600,00 EUR (1.600 + 3.600 gedeeld door 2). 2,5/7 is het gemiddelde tussen beide of 2.600,00 EUR (1.600 + 3.600 gedeeld door 2).

57 Voorstel van schadevergoeding 3.500,00 EUR : voertuigschade 3.500,00 EUR : voertuigschade 350,00 EUR : remgeld medische kosten 350,00 EUR : remgeld medische kosten 628,27 EUR : TAO netto loonverlies + voorbehoud fiscale lasten 628,27 EUR : TAO netto loonverlies + voorbehoud fiscale lasten 2.375,00 EUR : TI persoonlijke ongeschiktheid-morele 2.375,00 EUR : TI persoonlijke ongeschiktheid-morele 973,87 EUR : TI huishoudelijke ongeschiktheid 973,87 EUR : TI huishoudelijke ongeschiktheid 435,57 EUR : TAO verhoogde inspanningen 435,57 EUR : TAO verhoogde inspanningen 8.100,00 EUR : BI/BO/BH 8.100,00 EUR : BI/BO/BH 2.600,00 EUR : Esthetische schade 2,5/7 2.600,00 EUR : Esthetische schade 2,5/7 138,60 EUR : verplaatsingskosten naar dokter en kinesist aan 0,33 EUR per km : in concreto begroting 138,60 EUR : verplaatsingskosten naar dokter en kinesist aan 0,33 EUR per km : in concreto begroting 100,00 EUR : maximumbedrag administratiekosten : kan lager liggen, maar ook hoger. In principe in concreto te bewijzen. 100,00 EUR : maximumbedrag administratiekosten : kan lager liggen, maar ook hoger. In principe in concreto te bewijzen. --------------------- --------------------- 19.201,31 EUR 19.201,31 EUR - 2.500,00 EUR : voorschot betaald door verzekeraar op 1/6/2011 - 2.500,00 EUR : voorschot betaald door verzekeraar op 1/6/2011 --------------------- --------------------- 16.701,31 EUR te vermeerderen met interesten 16.701,31 EUR te vermeerderen met interesten

58 INTERESTEN Interesten maken integraal deel uit van de schadeloosstelling, evenwel : Interesten maken integraal deel uit van de schadeloosstelling, evenwel : In de praktijk : geen interesten voor schadegevallen die binnen het jaar geregeld worden, In de praktijk : geen interesten voor schadegevallen die binnen het jaar geregeld worden, Wel interesten voor schadegevallen die om wel bepaalde redenen meer dan een jaar duren. Wel interesten voor schadegevallen die om wel bepaalde redenen meer dan een jaar duren. De interest is de vergoeding voor de bijkomende schade die voortvloeit uit de laattijdige betaling van de schadeloosstelling. De interest is de vergoeding voor de bijkomende schade die voortvloeit uit de laattijdige betaling van de schadeloosstelling.

59 Interesten : 2 categorieën 1. De vergoedende of compensatoire interesten, worden toegekend : 1. De vergoedende of compensatoire interesten, worden toegekend : - vanaf datum ongeval, - vanaf datum ongeval, - vanaf een gemiddelde datum, - vanaf een gemiddelde datum, - vanaf de effectieve door het slachtoffer gedane betaling, - vanaf de effectieve door het slachtoffer gedane betaling, -vanaf consolidatiedatum -vanaf consolidatiedatum

60 Interesten : 2 categorieën 2. De verwijlinteresten of moratoire interesten lopen vanaf de dag van de gerechtelijke uitspraak (vonnis, arrest) tot de dag van de effectieve betaling. 2. De verwijlinteresten of moratoire interesten lopen vanaf de dag van de gerechtelijke uitspraak (vonnis, arrest) tot de dag van de effectieve betaling. Men spreekt hier ook van gerechtelijke interesten. Men spreekt hier ook van gerechtelijke interesten.

61 Interesten wettelijke percentages Hieronder een overzicht van de wettelijke interestvoeten vanaf 1974 tot op heden : Hieronder een overzicht van de wettelijke interestvoeten vanaf 1974 tot op heden : 8 % van 1/11/1974 tot en met 31/07/1981 8 % van 1/11/1974 tot en met 31/07/1981 12 % van 1/08/1981 tot en met 01/07/1985 12 % van 1/08/1981 tot en met 01/07/1985 10 % van 1/08/1985 tot en met 31/07/1986 10 % van 1/08/1985 tot en met 31/07/1986 8 % van 1/08/1986 tot en met 31/08/1996 8 % van 1/08/1986 tot en met 31/08/1996 7 % van 1/09/1996 tot en met 31/12/2006 7 % van 1/09/1996 tot en met 31/12/2006 6 % van 1/01/2007 tot en met 31/12/2007 6 % van 1/01/2007 tot en met 31/12/2007 7 % van 1/01/2008 tot en met 31/12/2008 7 % van 1/01/2008 tot en met 31/12/2008 5,5% van 1/01/2009 tot en met 31/12/2009 5,5% van 1/01/2009 tot en met 31/12/2009 3,25% van 1/01/2010 tot en met 31/12/2010 3,25% van 1/01/2010 tot en met 31/12/2010 3,75% van 1/01/2011 tot en met 31/12/2011 3,75% van 1/01/2011 tot en met 31/12/2011 4,25 % van 1/01/2012 tot en met 31/12/2012 4,25 % van 1/01/2012 tot en met 31/12/2012 2,75 % van01/01/2013 tot en met 31/12/2013 2,75 % van01/01/2013 tot en met 31/12/2013 2,75% van01/01/2014 tot en met 31/12/2014 2,75% van01/01/2014 tot en met 31/12/2014 2,50% van 01/01/2015 tot en met 31/12/2015 2,50% van 01/01/2015 tot en met 31/12/2015

62 Interesten vervolg Op basis van artikel 87 van de programmawet van 27 december 2006 (Belgisch Staatsblad van 28 december 2006), wordt de wettelijke rentevoet zowel in burgerlijke als in handelszaken voortaan elke kalenderjaar vastgesteld. Op basis van artikel 87 van de programmawet van 27 december 2006 (Belgisch Staatsblad van 28 december 2006), wordt de wettelijke rentevoet zowel in burgerlijke als in handelszaken voortaan elke kalenderjaar vastgesteld. De algemene administratie van de Thesaurie van de Federale Overheidsdienst Financiën, maakt in januari van elk jaar in het Belgisch Staatsblad de jaarlijkse rentevoet bekent. De algemene administratie van de Thesaurie van de Federale Overheidsdienst Financiën, maakt in januari van elk jaar in het Belgisch Staatsblad de jaarlijkse rentevoet bekent.

63 Toepassing interesten op het voorbeeld 3.500,00 EUR hoofdsom voertuig schade 3.500,00 EUR hoofdsom voertuig schade 481,54 EUR interesten vanaf datum ongeval 26/2/2011 481,54 EUR interesten vanaf datum ongeval 26/2/2011 350,00 EUR hoofdsom remgeld medische kosten 350,00 EUR hoofdsom remgeld medische kosten 44,32 EUR interesten vanaf gemiddelde datum 13/06/2011 44,32 EUR interesten vanaf gemiddelde datum 13/06/2011 628,27 EUR hoofdsom TAO loonverlies 628,27 EUR hoofdsom TAO loonverlies 83,92 EUR interesten vanaf gemiddelde datum 6/4/2011 83,92 EUR interesten vanaf gemiddelde datum 6/4/2011 2.375,00 EUR hoofdsom TI persoonlijke ongeschiktheid morele schade 2.375,00 EUR hoofdsom TI persoonlijke ongeschiktheid morele schade 300,64 EUR interesten vanaf gemiddelde datum 13/06/2011 300,64 EUR interesten vanaf gemiddelde datum 13/06/2011 973,87 EUR hoofdsom TI huishoudelijke ongeschiktheid 973,87 EUR hoofdsom TI huishoudelijke ongeschiktheid 127,97 EUR interesten vanaf gemiddelde datum 27/04/2011 127,97 EUR interesten vanaf gemiddelde datum 27/04/2011 435,57 EUR hoofdsom TAO verhoogde inspanningen 435,57 EUR hoofdsom TAO verhoogde inspanningen 56,03 EUR interesten vanaf gemiddelde datum 24/05/2011 56,03 EUR interesten vanaf gemiddelde datum 24/05/2011 8.100,00 EUR hoofdsom BI/BO/BH 8.100,00 EUR hoofdsom BI/BO/BH 933,83 EUR interesten vanaf consolidatiedatum 1/10/2011 933,83 EUR interesten vanaf consolidatiedatum 1/10/2011 2.600,00 EUR hoofdsom Esthetische schade 2,5/7 2.600,00 EUR hoofdsom Esthetische schade 2,5/7 357,71 EUR interesten vanaf datum ongeval 26/2/2011 357,71 EUR interesten vanaf datum ongeval 26/2/2011 138,60 EUR hoofdsom verplaatsingskosten 138,60 EUR hoofdsom verplaatsingskosten 17,55 EUR interesten vanaf gemiddelde datum 13/06/2011 17,55 EUR interesten vanaf gemiddelde datum 13/06/2011 100,00 EUR hoofdsom administratiekosten 100,00 EUR hoofdsom administratiekosten 12,66 EUR interesten vanaf gemiddelde datum 13/06/2011 12,66 EUR interesten vanaf gemiddelde datum 13/06/2011

64 Vervolg cijfermatige berekening van de interesten Totaal bedrag hoofdsom vermeerderd met de interesten is : Totaal bedrag hoofdsom vermeerderd met de interesten is : 19.201,31 EUR hoofdsom 19.201,31 EUR hoofdsom + 2.416,17 EUR wettelijke interesten + 2.416,17 EUR wettelijke interesten --------------------- --------------------- 21.617,48 EUR 21.617,48 EUR - 2.500,00 EUR voorschot betaald 1/6/2011 - 2.500,00 EUR voorschot betaald 1/6/2011 - 319,56 EUR interesten vanaf 1/6/2011 - 319,56 EUR interesten vanaf 1/6/2011 ---------------------- ---------------------- 18.797,92 EUR 18.797,92 EUR De interesten worden in dit voorbeeld berekend tot en met 30/04/2015, vermoedelijke datum van betaling aan het slachtoffer. De interesten worden in dit voorbeeld berekend tot en met 30/04/2015, vermoedelijke datum van betaling aan het slachtoffer. TOTAAL EINDBEDRAG van de schadevergoeding is : 18.797,92 EUR TOTAAL EINDBEDRAG van de schadevergoeding is : 18.797,92 EUR Met het slachtoffer wordt een overeenkomst van dading afgesloten voor dit bedrag, die door de verzekeraar van de aansprakelijke opgesteld wordt. Met het slachtoffer wordt een overeenkomst van dading afgesloten voor dit bedrag, die door de verzekeraar van de aansprakelijke opgesteld wordt.

65 De overeenkomst van dading Zodra er een akkoord is tussen partijen over het bedrag van schadevergoeding, wordt er een contract opgesteld dat beheerst wordt door de artikelen 2044 en volgende van het Burgerlijk Wetboek. Zodra er een akkoord is tussen partijen over het bedrag van schadevergoeding, wordt er een contract opgesteld dat beheerst wordt door de artikelen 2044 en volgende van het Burgerlijk Wetboek. « Dading is een contract waarbij partijen een gerezen geschil beëindigen of een toekomstig geschil voorkomen. » « Dading is een contract waarbij partijen een gerezen geschil beëindigen of een toekomstig geschil voorkomen. » « Om een dading aan te gaan moet men bekwaam zijn om te beschikken over de voorwerpen die in de dading begrepen zijn.» « Om een dading aan te gaan moet men bekwaam zijn om te beschikken over de voorwerpen die in de dading begrepen zijn.» Men moet dus handelingsbekwaam zijn. Men moet dus handelingsbekwaam zijn.

66 Dading : inhoud Ingevolge het ongeval van ………………… waarvan dhr/mevr…………………………….. Ingevolge het ongeval van ………………… waarvan dhr/mevr…………………………….. het slachtoffer was, beslissen en aanvaarden : het slachtoffer was, beslissen en aanvaarden : De verzekeringsmaatschappij …………………………handelend zowel in eigen naam als in naam en ter ontlasting van haar verzekerde dhr/mevr………………………………….. De verzekeringsmaatschappij …………………………handelend zowel in eigen naam als in naam en ter ontlasting van haar verzekerde dhr/mevr………………………………….. En En Dhr/mevr………………………………………..(naam en adres van het slachtoffer), Dhr/mevr………………………………………..(naam en adres van het slachtoffer), na bespreking en na onderling met kennis van zake toegevingen te hebben gedaan en met de wens een einde te maken aan elke huidige of latere betwisting, wat volgt : overeenkomstig de artikelen 2044 en volgende van het Burgerlijk Wetboek. na bespreking en na onderling met kennis van zake toegevingen te hebben gedaan en met de wens een einde te maken aan elke huidige of latere betwisting, wat volgt : overeenkomstig de artikelen 2044 en volgende van het Burgerlijk Wetboek. Art.1 : De maatschappij betaalt aan ondergetekende(n) die haar door de ondertekening van dit document geldig kwijting geeft (geven) de som van ………………….EUR. Art.1 : De maatschappij betaalt aan ondergetekende(n) die haar door de ondertekening van dit document geldig kwijting geeft (geven) de som van ………………….EUR. Art. 2 : De ondergetekenden erkennen dat met deze som op vast overeengekomen wijze definitief en transactioneel alle gevolgen van het ongeval vergoed worden, inzonderheid de stoffelijke en morele, bekende en onbekende, huidige en toekomstige, voorziene en onvoorziene schade. Art. 2 : De ondergetekenden erkennen dat met deze som op vast overeengekomen wijze definitief en transactioneel alle gevolgen van het ongeval vergoed worden, inzonderheid de stoffelijke en morele, bekende en onbekende, huidige en toekomstige, voorziene en onvoorziene schade.

67 Dading tekst vervolg Art. 3 : Daarenboven erkennen de ondergetekenden (erkent de ondergetekende) dat hij/zij door de verzekeringsmaatschappij opmerkzaam gemaakt werd(en) dat hij/zij een dading treffen (treft), zelfs over de toekomstige schade en dat het vast overeengekomen bedrag hem/haar/hen wordt uitbetaald tot vereffening van alle huidige en gebeurlijke schade. Art. 3 : Daarenboven erkennen de ondergetekenden (erkent de ondergetekende) dat hij/zij door de verzekeringsmaatschappij opmerkzaam gemaakt werd(en) dat hij/zij een dading treffen (treft), zelfs over de toekomstige schade en dat het vast overeengekomen bedrag hem/haar/hen wordt uitbetaald tot vereffening van alle huidige en gebeurlijke schade. Hij/zij erkennen (erkent) eveneens aan de maatschappij geantwoord te hebben dat hij/zij weten (weet) dat hij/zij door het aangaan van een dading, afzien (afziet) van elke latere eis en dat hij/zij de hierbovenvermelde som aanvaarden (aanvaardt) als definitieve regeling en dit met kennis van zake en na advies ingewonnen te hebben bij zijn/haar/hun geneesheer. Hij/zij erkennen (erkent) eveneens aan de maatschappij geantwoord te hebben dat hij/zij weten (weet) dat hij/zij door het aangaan van een dading, afzien (afziet) van elke latere eis en dat hij/zij de hierbovenvermelde som aanvaarden (aanvaardt) als definitieve regeling en dit met kennis van zake en na advies ingewonnen te hebben bij zijn/haar/hun geneesheer. Bijgevolg verklaart (verklaren) hij/zij afstand te doen van iedere huidige of toekomstige rechtsvordering tegen de maatschappij en haar verzekerde(n) en dit op welke grond ook. Bijgevolg verklaart (verklaren) hij/zij afstand te doen van iedere huidige of toekomstige rechtsvordering tegen de maatschappij en haar verzekerde(n) en dit op welke grond ook.

68 Dading tekst vervolg Meer in het bijzonder strekt deze afstand zich zelfs uit tot de verergeringen die zich in de gezondheidstoestand van het slachtoffer zouden kunnen voordoen, of tot de gevolgen die zij zouden kunnen hebben, zelfs als uit de gegevens van het geval blijkt dat op het ogenblik waarop de dading werd aangegaan, de verergeringen wetenschappelijk niet voorzien konden worden. Meer in het bijzonder strekt deze afstand zich zelfs uit tot de verergeringen die zich in de gezondheidstoestand van het slachtoffer zouden kunnen voordoen, of tot de gevolgen die zij zouden kunnen hebben, zelfs als uit de gegevens van het geval blijkt dat op het ogenblik waarop de dading werd aangegaan, de verergeringen wetenschappelijk niet voorzien konden worden. Van haar kant doet de maatschappij eveneens afstand ten voordele van de ondergetekende(n) voor het geval van verbetering van de gezondheidstoestand van het slachtoffer. Van haar kant doet de maatschappij eveneens afstand ten voordele van de ondergetekende(n) voor het geval van verbetering van de gezondheidstoestand van het slachtoffer. De ondergetekenden hebben over deze punten een kanscontract gesloten. De ondergetekenden hebben over deze punten een kanscontract gesloten.

69 Dading tekst vervolg Art. 4 : Op het ogenblik zelf waarop hij/zij betaling ontvangen (ontvangt) van het vermeld bedrag, stellen (stelt) de ondergetekende(n) de maatschappij in al zijn/haar/hun rechten, rechtsvorderingen en voorrechten tegen derden. Art. 4 : Op het ogenblik zelf waarop hij/zij betaling ontvangen (ontvangt) van het vermeld bedrag, stellen (stelt) de ondergetekende(n) de maatschappij in al zijn/haar/hun rechten, rechtsvorderingen en voorrechten tegen derden. Art. 5 : De betaling wordt verricht zonder erkenning van aansprakelijkheid. Art. 5 : De betaling wordt verricht zonder erkenning van aansprakelijkheid. Art. 6 : Ondergetekende(n) verklaart (verklaren) over de nodige rechtsbekwaamheid te beschikken om deze dading te treffen, evenals om de in de plaatsstelling te onderschrijven. Art. 6 : Ondergetekende(n) verklaart (verklaren) over de nodige rechtsbekwaamheid te beschikken om deze dading te treffen, evenals om de in de plaatsstelling te onderschrijven. Art. 7 : Op verzoek van de ondergetekende(n) zal de betaling geldig geschieden aan : ……………………….(bankrekening nummer + naam en adres van betrokkene)………… Art. 7 : Op verzoek van de ondergetekende(n) zal de betaling geldig geschieden aan : ……………………….(bankrekening nummer + naam en adres van betrokkene)…………

70 Dading tekst vervolg Art. 8 : Tot bij haar effectieve sluiting kan onderhavige overeenkomst enkel als vertrouwelijk aanbod beschouwd worden, zonder enige nadelige erkentenis voor de verzekeringsmaatschappij. Art. 8 : Tot bij haar effectieve sluiting kan onderhavige overeenkomst enkel als vertrouwelijk aanbod beschouwd worden, zonder enige nadelige erkentenis voor de verzekeringsmaatschappij. Dit aldus voor een beperkte duur geldige aanbod krijgt slechts kracht van overeenkomst voor zover dit document behoorlijk ingevuld en ondertekend ter maatschappij toekomt uiterlijk op Dit aldus voor een beperkte duur geldige aanbod krijgt slechts kracht van overeenkomst voor zover dit document behoorlijk ingevuld en ondertekend ter maatschappij toekomt uiterlijk op …………(datum in te vullen door de verzekeraar)…………………, en dit in evenveel exemplaren als afgeleverd. …………(datum in te vullen door de verzekeraar)…………………, en dit in evenveel exemplaren als afgeleverd. Art. 9 : ……………(hierin kan vermelding gemaakt worden van een eventueel medisch voorbehoud)…………………………………………………………………………….. Art. 9 : ……………(hierin kan vermelding gemaakt worden van een eventueel medisch voorbehoud)…………………………………………………………………………….. Gedaan te ……….(plaats slachtoffer)……………(in tweevoud, drievoud), op ……datum (datum ondertekening) + handtekening slachtoffer voorafgegaan met de door hem eigenhandig geschreven vermelding “Gelezen en goedgekeurd” + handtekening verzekeringsmaatschappij. Gedaan te ……….(plaats slachtoffer)……………(in tweevoud, drievoud), op ……datum (datum ondertekening) + handtekening slachtoffer voorafgegaan met de door hem eigenhandig geschreven vermelding “Gelezen en goedgekeurd” + handtekening verzekeringsmaatschappij.

71 Ons voorbeeld in dading Vermelding van datum ongeval, Vermelding van datum ongeval, Volledige identiteit der partijen en adres van de begunstigde,. Volledige identiteit der partijen en adres van de begunstigde,. Vermelding van het bedrag, Vermelding van het bedrag, In ons voorbeeld is er een fiscaal voorbehoud voor de TAO loon en een medisch voorbehoud voor de verwijdering van het osteosynthesemateriaal : Deze beide voorbehouden moeten in de dading, in het artikel 9 vermeld worden. In ons voorbeeld is er een fiscaal voorbehoud voor de TAO loon en een medisch voorbehoud voor de verwijdering van het osteosynthesemateriaal : Deze beide voorbehouden moeten in de dading, in het artikel 9 vermeld worden. Er zijn 2 partijen (de verzekeraar enerzijds en het slachtoffer anderzijds) dus wordt de dading in 2 exemplaren opgesteld. Er zijn 2 partijen (de verzekeraar enerzijds en het slachtoffer anderzijds) dus wordt de dading in 2 exemplaren opgesteld. Het slachtoffer schrijft « gelezen en goedgekeurd » vermeldt de datum en handtekent. Het slachtoffer schrijft « gelezen en goedgekeurd » vermeldt de datum en handtekent. Vervolgens zendt het slachtoffer of zijn rechtsbijstandverzekeraar BEIDE exemplaren van de overeenkomst van dading terug naar de verzekeraar van de aansprakelijke. Vervolgens zendt het slachtoffer of zijn rechtsbijstandverzekeraar BEIDE exemplaren van de overeenkomst van dading terug naar de verzekeraar van de aansprakelijke. Deze BA verzekeraar betaalt (zie artikel 8 van de dading), handtekent op zijn beurt de dading en stuurt 1 exemplaar van de dading terug naar het slachtoffer. Het andere exemplaar blijft in het dossier van de verzekeraar. Deze BA verzekeraar betaalt (zie artikel 8 van de dading), handtekent op zijn beurt de dading en stuurt 1 exemplaar van de dading terug naar het slachtoffer. Het andere exemplaar blijft in het dossier van de verzekeraar.

72 Nawoord In dit gastcollege kan slechts de essentie toegelicht worden over de vergoeding van lichamelijke letselschade. In dit gastcollege kan slechts de essentie toegelicht worden over de vergoeding van lichamelijke letselschade. Er wordt vooral aandacht aan « het doorsnee schadegeval » besteed, namelijk het merendeel van de gevallen waarmee verzekeraars geconfronteerd worden. Er wordt vooral aandacht aan « het doorsnee schadegeval » besteed, namelijk het merendeel van de gevallen waarmee verzekeraars geconfronteerd worden. Daarnaast zijn er echter heel veel zware schadegevallen, namelijk slachtoffers met zware kwetsuren en slachtoffers die er het leven bij laten. Daarnaast zijn er echter heel veel zware schadegevallen, namelijk slachtoffers met zware kwetsuren en slachtoffers die er het leven bij laten. De vergoeding van zwaar gekwetsten met hoge bestendige ongeschiktkheden, wordt gekenmerkt door toepassing van de splitsingsmethode en dus kapitalisatie of geïndexeerde rente. De vergoeding van zwaar gekwetsten met hoge bestendige ongeschiktkheden, wordt gekenmerkt door toepassing van de splitsingsmethode en dus kapitalisatie of geïndexeerde rente. De vergoeding bij overlijden wordt gekenmerkt door specifieke regelingstechnieken waaronder de kapitalisatie. De vergoeding bij overlijden wordt gekenmerkt door specifieke regelingstechnieken waaronder de kapitalisatie. Beide (vergoeding hoge blijvende ongeschiktheden en overlijden) is hoog specialistenwerk en wordt hier dan ook niet besproken. Beide (vergoeding hoge blijvende ongeschiktheden en overlijden) is hoog specialistenwerk en wordt hier dan ook niet besproken. Evemin wordt hier de problematiek van de subrogatie besproken. Evemin wordt hier de problematiek van de subrogatie besproken.