Over de rol van licht in de vogelkweek Vijfde versie, Apeldoorn, 21 maart 2016.

Presentatie over: "Over de rol van licht in de vogelkweek Vijfde versie, Apeldoorn, 21 maart 2016."— Transcript van de presentatie:

1 over de rol van licht in de vogelkweek Vijfde versie, Apeldoorn, 21 maart 2016

2 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

3 Voordracht van dr. Peter Coutteel Symposium in Uden Deskundigheid op gebied van Elektromagnetisme Belangstelling van collega liefhebbers uit Eindhoven e.o. Nieuwsgierigheid (en ambitie) als kanariekweker Dit verhaal: de rol van licht in de vogelkweek 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

4  Meerdere invalshoeken mogelijk: ◦ hoe komt een vogel aan zijn kleur? ◦ hoe “standaardiseren” we licht tijdens een keuring? ◦ wat is de rol van licht in de vogelkweek?  Belangrijkste vragen: ◦ wat voor licht hebben vogels nodig om te zien ? ◦ welke lichtbron komt daar het dichtste bij ? ◦ wat zijn de ontwikkelingen voor de toekomst ?  De meeste informatie gevonden op Internet  Voorzichtige conclusies, vooral informatie 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

5  Wat is licht en wat doet het ?  Wat is er nu verkrijgbaar ?  LED: het licht van de toekomst ? Geen lange technische verhalen !!! 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

6 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

7  De rol van licht in waarneming  Optische effecten bij vogels  Het spectrum van licht  Het oog bij mensen en vogels  Ultraviolet licht 1a 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

8 Bron Object Waarnemer 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

9 Transmissie Reflectie Absorptie Reflectie wordt bepaald door: de kleur van het object optische effecten 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

10 Bron Object Waarnemer Reflectie afhankelijk van kleur en structuur oppervlak 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

11 Licht van plafond, lichtbak en flitser bepalen samen het beeld van de vogel 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

12 Dit geldt bijvoorbeeld ook voor de kleur van een gele vogel 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

13  De rol van licht in waarneming  Optische effecten bij vogels  Het spectrum van licht  Het oog bij mensen en vogels  Ultraviolet licht 1b 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

14 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

15 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

16 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

17 OlielaagZeepbel 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

18 Olie op waterZeepbel 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

19 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

20 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

21 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

22 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

23 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

24 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

25 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

26 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

27  De rol van licht in waarneming  Optische effecten bij vogels  Het spectrum van licht  Het oog bij mensen en vogels  Ultraviolet licht 1c 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

28 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

29 wordt meestal aangeduid met de kleur en de golflengte of de frequentie in de grafiek ook de intensiteit (sterkte) per kleur aangeven 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

30 Golflengte (nm) → Relatieve Intensiteit (%) → 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

31 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

32 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

33  De rol van licht in waarneming  Optische effecten bij vogels  Het spectrum van licht  Het oog bij mensen en vogels  Ultraviolet licht 1d 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

34 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

35 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

36 Vogels en duiven hebben vier of vijf soorten kegeltjes 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

37 S = short M = medium L = long 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

38 Kegeltjes hebben een speciale vorm 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

39 Vogels zien een kleurig geheel Mensen zien een zwarte vogel 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

40  De rol van licht in waarneming  Optische effecten bij vogels  Het spectrum van licht  Het oog bij mensen en vogels  Ultraviolet licht 1e 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

41 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

42 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

43 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

44 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

45 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

46 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

47 Yorkshire Norwich 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

48 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

49  Verschillende typen lampen  Daglicht TL lampen  Aquariumlampen, lampen combineren 2a 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

50 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

51 daglicht gloeilampstandaard TL halogeen 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

52 Licht: RGB Inkt,verf: CMYK 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

53 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

54 Licht Inkt, Verf Bruin pigment met een blauwe schijn wordt donkergrijs 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

55 Kleur 950 Kleur 965 geen UV meer UV weinig rood 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

56  Verschillende typen lampen  Daglicht TL lampen  Aquariumlampen, lampen combineren 2b 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

57 het spectrum hangt af van de verschillende soorten fosforverbindingen in de fluorescerende laag 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

58 Standaard Universeel Wit TRUE LIGHT volspectrum Daglicht Tri-fosfor neutraal wit In een True Light lamp zitten 14 verschillende fosforpoeders 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

59 Twee varianten TL lampen, T8 en T5, meerdere lengtes Twee varianten TL lampen, T8 en T5, meerdere lengtes Spaarlamp 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

60 Gelijkmatige verdeling, pieken in groen, blauw, en ultraviolet 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

61 Weinig rood, RGB pieken, extra ultraviolet Weinig rood, RGB pieken, extra ultraviolet 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

62 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

63 Gelijkmatige verdeling, pieken in blauw en groen, extra ultraviolet Gelijkmatige verdeling, pieken in blauw en groen, extra ultraviolet 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

64 ... kenmerkt zich door een elektronisch voorschakelapparaat (VSA). Voordelen zijn:  Een elektronische VSA gebruikt minder energie dan een mechanische of magnetische VSA (starter) in conventionele TL (ongeveer 5 i.p.v. 10 tot 15 Watt).  Daardoor geeft de verlichting minder warmte af; dat bespaart op uw gebouwkoeling.  HF-verlichting gaat langer mee (door een elektronisch VSA wordt de levensduur van een T8-lamp met 30 tot 50% verlengd t.o.v. conventionele TL).  HF-verlichting is dimbaar. Met aanvullende daglichtafhankelijke regeling resulteert dat in nog minder energieverbruik.  HF-verlichting is prettiger voor uw ogen dan conventionele TL, omdat de ons oog de lamp niet ziet knipperen.  Een defecte lamp schakelt automatisch uit en blijft niet vervelend aan en uit schakelen. Bron : www.duurzaamMKB.nl 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

65 Ook gebruikt te koop op Marktplaats Ook gebruikt te koop op Marktplaats Betere armaturen hebben een frequentie van 10.000 Hz 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

66  Verschillende typen lampen  Daglicht TL lampen  Aquariumlampen, lampen combineren 2c 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

67 Vergelijkbare series zijn er ook van andere merken 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

68 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

69 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

70 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

71 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

72 Dit kan ook in de vogelkweek 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

73 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

74 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

75 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

76 Licht aan het eind van de tunnel ? 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

77  Daglicht LED  LEDs in alle kleuren, RGB LEDs  LEDs in de tuinbouw  LEDs voor de vogelteelt ??? 3a 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

78 De kleur van het licht hangt af van het halfgeleider materiaal in de chip 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

79 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

80 Daglicht LED is blauwe LED met een laag fosfor 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

81 Weinig rood, gat bij cyaan, geen ultraviolet Weinig rood, gat bij cyaan, geen ultraviolet 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

82 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

83 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

84  Daglicht LED  LEDs in alle kleuren, RGB LEDs  LEDs in de tuinbouw  LEDs voor de vogelteelt? 3b 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

85 Drie kleuren in één LED 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

86 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

87 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

88  Daglicht LED  LEDs in alle kleuren, RGB LEDs  LEDs in de tuinbouw  LEDs voor de vogelteelt? 3c 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

89 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

90 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

91 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

92 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

93 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

94 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

95 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

96 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

97 Geopend juli 2015 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

98  Daglicht LED  LEDs in alle kleuren, RGB LEDs  LEDs voor de tuinbouw  LEDs voor de vogelteelt? 3d 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

99 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

100 Aansluiten op het lichtnet: 12V trafo en dimmer Aansluiten op het lichtnet: 12V trafo en dimmer 12V, 0,96W 12V, 0,72W 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

101 Eén strip: 25cm, 18 LEDs, 4,5W of 33cm, 36 LEDS, 9W (foto) Eén strip: 25cm, 18 LEDs, 4,5W of 33cm, 36 LEDS, 9W (foto) 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

102 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

103 Schema van de aansluiting aan de controller Foto van de b8 LED bar 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

104  Aanname: bij vogels is het hele spectrum van het daglicht nodig ◦ vogels zien anders dan mensen, dit heeft functie ◦ dit komt doordat ze ultraviolet (UV) licht zien  Twee alternatieven: ◦ de klassieke TL  met hoogfrequent voeding  TrueLight of een combinatie van (aquarium)lampen ◦ de moderne LED  altijd de daglicht versie nemen  aanvullen met blauw/ultraviolet, LED of aquariumlamp ◦ elk soort verlichting zijn eigen schakelklok/dimmer 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

105 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

106  de temperatuur van een hypothetisch zwart lichaam waarvan het uitgestraalde licht dezelfde kleurindruk geeft als de lichtbron  wordt uitgedrukt in kelvin (K)  blauwachtig licht heeft een hogere kleurtemperatuur dan roodachtig licht 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

107  maat voor de kwaliteit van kleurweergave van door een lichtbron belichte objecten  Engels CRI = color rendering index  voor de test worden acht standaardkleuren met matige verzadiging gebruikt  dit kan met kleurgevoelige sensoren en computers worden uitgevoerd ◦ dus geautomatiseerd en objectief  fluorescentielamp (TL-buis): CRI = 80-90  gloeilamp: CRI = 100 http://www.maretti.com/licht-weetjes-een-heldere-uitleg-2/ 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

108 Eerste cijfer = kleurweergave Laatste twee cijfers = kleurtemperatuur Eerste cijfer = kleurweergave Laatste twee cijfers = kleurtemperatuur 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

109 Eerste cijfer = kleurweergave Laatste twee cijfers = kleurtemperatuur Eerste cijfer = kleurweergave Laatste twee cijfers = kleurtemperatuur 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

110 Osram 930Osram Bio-Lux 965 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

111  TL lamp is te koop in twee varianten: T8 of T5  aangeduid via de diameter ◦ T8 = 8/8 inch = 26 mm, de “gewone” variant ◦ T5 = 5/8 inch = 16 mm, de “moderne” variant  belangrijkste verschillen: ◦ T5 lampen hebben andere lengtes, dus is een ander armatuur of een adapter nodig ◦ levensduur van T8 is 10.000 uur, van T5 24.000 uur ◦ T5 vereist een elektronisch voorschakelapparaat (EVSA), werkt hoogfrequent en is dimbaar ◦ T5 lamp zet energie efficiënter om in licht ◦ T5 licht behoudt langer zijn kleur 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

112  Drie maten: ◦ Lumen: hoeveel licht straalt een bron uit? ◦ Candela: hoeveel licht binnen een bepaalde hoek? ◦ Lux: hoeveel licht per eenheid van oppervlak?  voor een kantoor: 250-500 Lux  voor fijn werk: 500-1000 Lux  voor precisiewerk: 1000-2000 Lux  op een bewolkte dag: 1000 Lux  daglicht: 10.000-20.000 Lux 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

113  Gloeilamp: 12-15 lumen per Watt  Halogeenspot: 20 lumen per Watt  LEDs: ◦ Gewone: 25 lumen per Watt ◦ Moderne felle witte: 40-60 lumen per Watt  Spaarlamp: 60 lumen per Watt  TL-lampen: 100 lumen per Watt  Natriumlampen: 120-200 lumen per Watt 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

114 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard

115  Uitgangspunt: ◦ 50 lumen per Watt (tussen de 40 en 60) ◦ Oppervlakte kooi is 55 x 31 cm 2 = 0,17 m 2 ◦ Drie blokjes van vier LEDs levert in totaal 3 Watt ◦ 90% van het licht blijft binnen de kooi  Gemiddelde lichtsterkte op de bodem:  Dus als een kantooromgeving met veel licht of iets minder dan daglicht op een bewolkte dag 13-5-2016 Vogelvereniging de Voliere Valkenswaard