Bijeenkomst 4 Eventuele sheets:

 Analyse filmmateriaal  Hfst 2: & Hfst 4  Artikel Verhofstadt  afronding

Schrijf voor jezelf het antwoord op de volgende vragen op: Wat versta jij onder cultuur? Uit welke kenmerken bestaat volgens jou cultuur?

 Hoffman ◦ Gemeenschappelijke wereld van ervaringen, waarde, symbolen, praktijken en kennis die een bepaald systeem kenmerkt en in de loop van tijd is opgebouwd  Van Dale ◦ de toestand van de beschaving mbt. een bep. volk of een bep. tijd ◦ het geheel van normen, waarden, omgangsvormen e.d. in een organisatie of groep

Persoon, cultuur & menselijke natuur Figuur 2.1 Interculturele gespreksvoering uit Interculturele gespreksvoering van Hoffman

 Opdracht bespreken  Vorm groepje van 3

 door te generaliseren kun je handelen van een persoon culturaliseren  Invloed van persoon & zijn omstandigheden dient strafmaat te bepalen. Cultuur niet.  In hoeverre vind jij dat culturele achtergrond van een persoon meegenomen mag worden bij zijn handelen?

 Cultuur en macht veronderstellen elkaar ◦ ieder lid van samenleving heeft in principe de macht het verloop van het maatschappelijk spel te beïnvloeden, ook al wint de sterkste speler  Met macht kun je mensen empoweren en emanciperen  Macht werkt door in het sociaal-cultureel leven van mensen  pGME pGME

 Dominante opvattingen, de sociale representaties over wat en hoe het moet zijn hebben een normaliserende werking. ◦ ze vormen vanzelfsprekende en onbesproken criteria waaraan het gedrag van minderheidsgroepen wordt afgemeten  Vandenbroeck ◦ erkenning van diversiteit is niet de tolerantie t.o.v. wie van de norm afwijkt, maar het ter discussie stellen van de norm die de afwijking doet ontstaan

Henk Procee geeft drie pijlers om een brug te kunnen slaan tussen mensen met verschillende culturele achtergronden 1.Elke samenleving kent dezelfde opgaven die opgelost moeten worden dezelfde basisbehoeften & -ervaringen 2.Mensen handelen rationeel en zinvol Door naar het handelen te kijken kan logica van het handelen begrepen worden. Cultuur verklaart niets 3.Het is mogelijk iets van een andere cultuur te begrijpen zonder er deel van uit te maken

Eén algemeen waarden- & normenstelsel dat voor iedereen geldt  Culturen worden verticaal hiërarchisch geordend met bovenaan de westerse christelijk cultuur als norm ◦ Vgl termen als ontwikkelingshulp/ontwikkelingslanden/tradition ele culturen/primitieve culturen  Monisme is onhoudbaar: leidt tot etnocentrisme

 er is geen cultuuronafhankelijke morele waarheid; dus tolerantie & respect dienen de toonaangevende waarden te zijn. Extreem cultuurrelativisme  Culturen zijn horizontaal gelijkwaardig  Communicatie tussen personen uit de verschillende culturen nauwelijks mogelijk  voorkomt etnocentrisme  leidt echter gemakkelijk tot onverschilligheid/afzijdigheid

 een niet-onderhandelbaar kader van niet- uitsluiting en bevordering van interactie  Mix van universalisme & relativisme & past het beste bij ‘n democratie  Pleidooi voor interactieve verscheidenheid ◦ oftewel: aangaan interacties met andersdenkenden  Mensen kunnen elkaar aanspreken op de persoonlijke betekenisgeving van hun culturele achtergrond  ◦ Houdt zo de dynamiek van culturen aan de gang ◦

 Vraag: Vader zegt op grond van zijn geloof dat zijn dochter van 12 jr niet samen met jongens mee mag naar kamp: wat is jou reactie vanuit het ◦ monisme ◦ relativisme ◦ pluralisme

 Niet alle waarden staan ter discussie ◦ er zijn universele kernwaarden die uitstijgen boven elke cultuur & toe te passen zijn op elke cultuur  2 criteria ◦ niet-uitsluiting  mensen mogen niet tegengewerkt worden in hun mogelijkheden hun leven vorm te geven ◦ het principe van de bevordering van de interactie  menselijk handelen, sociale instituties & culturele tradities worden beoordeeld op de kwaliteit van hun bijdrage aan de interacties tussen mensen met dezelfde & uiteenlopende achtergronden  deze maatstaf kan ook afgeleid worden uit de waarde gelijkwaardigheid van culturen

 de juridische voorwaarde waaronder de menselijke waardigheid vorm kan krijgen is de Universele verklaring van de rechten van de mens  culturen kunnen getoetst worden op de rechten  aanvaarding & naleving van oftewel geldigheid van de rechten versus de praktijk ◦ schending mensenrechten vormt geen argument tegen de gedachte dat de rechten van de mens Universeel zijn

 ontwikkelde 2 morele maatstaven die concrete uitwerking zijn van menselijke waardigheid 1. mens heeft bepaalde wezenskenmerken die essentieel zijn voor het menselijk leven ◦ o.a. sterfelijkheid; vermogen plezier & pijn te ervaren; verbeelden & denken 2. wat is bevorderend voor een goed mensenleven? ◦ o.a. eigen leven leiden; onnodige & onplezierige pijn vermijden & prettige ervaringen ondergaan; in goede gezondheid leven

 Om een goede dialoog te voeren zijn de 10 kernvaardigheden een voorwaarde Kernvaardigheden Houding van ‘n lerende aannemen Radicaal respect betonen Open staan ‘Spreken vanuit je hart’ Luisteren Vertragen (onafhankelijk worden van je 1 e gedachten en impulsen) Opschorten van je vooronderstellingen, aannames & beoordelingen Constructief redeneren Een vragende houding hebben Jezelf als observator observeren

Interview Etienne Vermeersch

 een Vlaams filosoof, ethicus, scepticus en opiniemaker. Hij is emeritus-hoogleraar aan de Gentse Universiteit (

 voldoende redenen om te streven naar universele morele waarden & normen  als men een shariarechtbank zou toelaten voor een bepaalde groep mensen (ook al willen ze het zelf) dan doorbreek je daarmee het principe van de erkende gelijkheid & gelijkwaardige behandeling van alle mensen binnen de samenleving  democratie: beslissing van meerderheid & beschermen rechten van individu  in alle scholen voor minderjarigen mogen tekens van godsdienst, levensbeschouwing of politieke voorkeur niet gedragen worden

 Rootisme ◦ de overtuiging dat men moreel verplicht is om de verzameling van culturele elementen, in het bijzonder godsdienst, van ouders over te nemen & door te geven ◦ een rootist karakteriseert zichzelf op basis van zijn biologische afstamming  Racisme ◦ een racist karakteriseert een ander op basis van diens biologische afstamming  wie denkt een bepaalde godsdienst te moeten aanhangen op rootistische gronden doet afstand van het zelfbeschikkingsrecht van het individu dat door eigen onderzoek tot een wereldbeschouwing komt

Vermeersch: zolang je een radicaal belang hecht aan de biologische afstamming, bewandel je volgens mij een gevaarlijke weg die uiteindelijk alleen kan eindigen in confrontatie en niet in harmonie

 Etienne Vermeersch vindt een verbod op de burka volkomen verantwoord. Welke argumenten geeft hij daarvoor?  Hoort Etienne Vermeersch in het monistisch, relativistisch of pluralistische ‘kamp’? Leg uit?

 (her)lees verplichte literatuur  Verder gaan met formuleren vragen voor gastspreker over het werken als professional in de hedendaagse multiculturele stedelijke context  Woensdag 5 juni van 8.30  van 8.30 tot voor klas 1e (Marian)  van tot voor OPGM (Madeleine ) en 1h (Pascal)  van tot voor 1d (Marian) en 1f (Pascal)