Riothermie Zwembad ‘t Bun Welkom Wij proberen jullie vanmiddag mee te nemen in het proces hoe wij gekomen zijn tot warmte terugwinning uit rioolwater t.b.v. het zwembad Wie zijn wij? Ikzelf en Jeroen Doorgeest Christophe Meijer Jeroen Doorgeest

Het verzoek Welke afwegingen zijn er gemaakt bij keuze systeem? Welke stappen zijn gezet in voorbereiding? Op welke wijze vindt de realisatie plaats? Wat brengt ons hier? Dit waren de vragen die jullie meegegeven hebben en waar we deze middag zo goed mogelijk antwoord op willen geven.

Inhoudsopgave Wat is Riothermie? Aanleiding Kansenkaart Urk Besluitvorming Uitwerking Urk Monitoring Aandachtspunten Bezoek aan zwembad

Benutten thermische warmte uit het riool Riothermie Benutten thermische warmte uit het riool

Aanleiding Quick scan samenwerking afvalwaterketen Flevoland Flevoland Quickscan voor drie gemeenten (Lelystad, Almere en Urk) - 2012 Resultaat kansenkaart Hoe zijn wij op het idee gekomen. Vanuit de samenwerking in de afvalwaterketen heeft het waterschap het initiatief genomen om te onderzoeken wat de mogelijkheden voor terugwinning van warmte uit afvalwater is. Quikscan uitgevoerd voor heel Flevoland. Per gemeente is een kansenkaart opgesteld. Voor Lelystad / Almere / Urk kwamen kans rijke locaties naar voren. Urk had een kansrijke locatie, maar helaas niet op de plek waar wij dat wilden (visserij school)

Zwembad

Uitwerking Urk Er ligt een kans Hoe nu verder Hoe omgaan met risico Financiering Technische discrepantie Er ligt een kans maar wat nu. Hoe krijg je dit van een kans gerealiseerd in een project. Er zijn meer mensen die beren opwerken dan met constructieve oplossingen komen. Zie voorbeeld hier voor de deur van water passerende verharding. Het is innovatie gaat het systeem functioneren zoals dat nu wordt voorgesteld. Wordt het geen tweede noordzuid lijn. Waarbij de kosten een paar keer zo hoog worden. We hadden de verwachting dat er enthousiast gereageerd zou worden op het moment dat je als gemeente insteekt om een stukje duurzame innovatie wil toepassen. Zeker gelet op de landelijke doelstellingen in 2020 een x percentage duurzame stroom op te wekken. Politiek wilde wel, maar wel garanties. Dat is lastig bij innovatie. Technische discrepantie. Veel warmte beschikbaar in de zomer, maar minder in de winter. De temperatuur is kouder en de watertemperatuur in het riool ook. Terwijl juist in de winter veel warmte benodigd is in het zwembad. Je denkt dat je er bent bij een positieve quick scan, maar dan begint het pas.

Dan ligt er een kansenkaart Politiek wil wel, wil zekerheden Meerdere partijen zijn er mee bezig met even zoveel ideeën. Hoe doe je het met aanbestedingsregeling De kansen kaart in twee fasen uit laten werken tot een “Business case” Politiek was gematigd positief, maar gaf mee dat het kostendekkend moet zijn en garanties ten van het rendemente. En dat is lastig bij innovatie!!! Meerder partijen actief, aanbestedingsregeling die wil dat we gaan voor laagste prijs Uiteindelijk hebben we in twee fasen de kansen kaart uitgewerkt in een business case waarop besluitvorming mocht plaats vinden. De keuzes in het proces zijn veelal gebaseerd op gevoel!!! Tauw was hierin de leidende partij en halverwege is Jeroen als adviseur hieraan toegevoegd. Dit is een gouden greep geweest om theorie met praktijk te verbinden.

Techniek, Op technisch vlak liepen we tegen aan aantal zaken aan. Het zwembad wordt verbouwd en de insteek was om een gasketels met een pellet kachel te combineren. De bouwer wilde wel mee, maar eiste garantie ten aanzien van de leverantie. Gaande het onderzoeken liepen we er tegen aan dat je niet alleen riothermie kunt beschouwen. Het gaat om een totaal concept. Dit resulteert nu in een systeem: Laagtemperatuur verwarming Discrepantie tussen warmte aanbod en behoefte Daardoor combinatie met aardwarmte Maar even zozeer wordt zoveel mogelijk warmte wat het gebouw dreigt te verlaten terug gewonnen, (buffervat, ventilatie units, etc)

Besluitvorming Lastig om financieel rond te krijgen Geen steun Lastig om financieel rond te krijgen Hoe ga je om met risico’s, blijft innovatie Besluitvorming 1,5 jaar Doorslag overtuiging wethouder De business case leverde bijgevoegd schema op . Doelstelling voor het zembad was dat het nieuwe grotere zwembad niet hogere energies lasten mag hebben dan de huidige. Dat gold dus ook voor de extra kosten voor Riothermie. De extra kosten voor riothermie moesten opgevangen worden door de besparing op energie. Besluitvorming heeft 1,5 jaar geduurd. De eerste keer werd het ingediend op het verkeerde moment rondom discussie Noord / Zuidlijn en we zaten vollop in de bezuinigingen. Het sentiment sloeg om. Wethouder was overtuigd en heeft de opdracht meegegeven om het verder uit te werken met het inbouwen van meer garanties. Hierdoor is de constructie ontstaan zoals die nu is. Tauw hebben we als eerste gevraagd om het totaal aan te nemen, maar dat was voor hun ook lastig, zodoende is Doorgeest in beeld gekomen als hoofd partner. Garantie afgesproken: Leverantie 120 kw/h Afkoopsom

Uniek warmte terugwinning uit influent Uitwerking Urk Ontwikkeling warmte wisselaar Afstemming aanbod – vraag Vak apart – vertrouwen Wat is uniek aan het project Urk Terugwinning warmte uit vuil water uit een transport leiding Optimalisatie van het systeem met verschillende componenten Waardoor vraag en aanbod in evenwicht is. Gelukkig hebben we ook niet gewed op één paard, dan hadden we nu problemen gehad. Het zwembad draait nu op aardwarmte en terugwinning van warmte uit het zwembad. Riothermie heeft vertraging aangezien er een misverstand was ten aanzien van de debieten. Dit heeft het hele concept omgegooid. Dit kan alleen als je met elkaar het project wil laten slagen en vertrouwen in elkaar hebt. Jeroen had ons alles aan kunnen smeren aangezien ik geen verstand heb van koude en warmte techniek. Dat is wel iets waaraan ik moest wennen, dat je overgeleverd bent aan de deskundigheid van anderen. Uniek warmte terugwinning uit influent

Monitoring Monitorings en kennisdelingsprogramma Rendement (Stowa, Agentschap NL, Rioned) Rendement Effect van vervuiling Effect op zuivering Pompregime Juridische vastlegging is aandachtspunt Wat iets uniek maakt, is ook vaak het interessantste. Dat is de reden geweest dat Tauwe het project het project heeft ingediend om gedurende een periode van twee jaar te monitoren. Dit wordt nu ondersteund door Stowa, Rioned en agenschap NL. In die periode gaan we de volgende zaken onderzoeken: Ontwikkeling van het rendement Wat is het effect van filmvorming op de buis t.b.v. het rendement Wat is het effect op de temperatuur van het influent. Warmt het ook weer op? Moeten er ook aanpassingen op het pompregime plaats vinden. Onder staat als thema. Juridische borging: van wie is energie? Van wie is de opbrengst? Wij hebben het hier niet verdeeld, maar beschouwd dat het zwembad een maatschappelijke functie heeft en het in het belang van de gemeenschap is.

Aandachtspunt Hoe zorgen we dat innovatieve ideeën ook tot ontwikkeling komen. Dit is mijn ervaring en ook teleurstelling in het proces geweest om een goed idee ook tot bloei te laten komen. Op meerdere momenten in het proces heeft het bijna geresulteerd in negatieve besluitvorming. Als wij zo door gaan dan komen de nieuwe ontwikkelingen er niet.

? Vragen?