Sociologie en Diversiteit hoorcollege 1 Karen vd Zande loosk@hr.nl http://med.hr.nl/loosk Vandaag: Uitleg module inleiding Sociologie

Artikel A Grondleggers Vandaag: Artikel A Grondleggers Aan het eind van deze les heb je een idee waarover het gaat bij sociologie, waarom wij het er hier over hebben en wat de drie grondleggers van de sociologie in grote lijnen hebben bedacht. Introductie H1

Weetjes over…. Hoorcollege en werkcollege Week 3 : tijdens het werkcollege naar het museum! Toets: MC- toets & inspanningsverplichting Museumbezoek Opdracht museumbezoek Opdracht Je eigen diversiteitscirkel Presentatie Literatuur: Boek: Sociologie voor de praktijk Artikelen n@tschool 4 ECTS = ? uur = ? uur/week 4 studiepunten / 112 uur = 14 uur per week 14 uur per week: 5 uur hoorcollege en werkcollege plus 9 uur zelfstudie!

Wat is sociologie…?? “De wetenschap van de manieren waarop mensen met elkaar samenleven”. centrale vraag: Hoe slagen mensen er in samen te leven? Sociaal: slaat op de menselijke betrekkingen Andere definieerden sociologie als een wetenschap van de menselijke groep. Hiermee wordt bedoeld mensen die onderling met elkaar verbonden zijn door middel van het zogenaamde ‘wijgevoel’. Sociologie kan echter beter beschreven worden als de studie van sociale netwerken; een geheel van relaties tussen individuen of groepen (actoren), die verschillen in omvang, dichtheid, openheid en sociale posities. Accent ligt op samen. Sociologie levert een instrument dat kan helpen om de achtergronden van problemen beter te begrijpen. De benaming van sociologie is afgeleid van sociaal. Voor de oude grieken betekende sociaal iets als saamhorig of gezellig. Deze sociologische betekenis moet niet verward worden met hoe het in het dagelijkse spraakgebruik wordt gebruikt. Het betekent dan gevoel voor de medemens. Het is een wetenschap. Vele andere soorten wetenschappen: bekijken de menselijke samenleving vanuit een ander gezichtspunt. Bv psychologie: onderzoek naar gedrag en gevoelens van het individu. Economie: onderzoek naar hoe productie en distributie van schaarse goederen in de samenleving wordt geregeld. Bv. Sociologie: onderzoek naar het gedrag van groepen en individuen vanuit maatschappelijk gezichtspunt. Samenleving/maatschappij = de grootst mogelijke sociale eenheid Land, stad, dorp... Of toch Europa, Wereld, internetcommunity? Wat doet een socioloog? Zoeken naar sociale verschijnselen en hun: Overeenkomsten Verschillen Verbanden

Boek Hoofdstuk 1 WAAROM SOCIOLOGIE????? Nagenoeg alle werksituaties hebben mensen met mensen te maken. Samenwerken of hun werk betreft mensen Inzicht krijgen in hoe menselijke relaties lopen is dan onmisbaar. Deze menselijke contacten en het gedrag dat daaruit voortvloeit is het onderwerp van sociologie. Waar heeft het mee te maken: pedagogiek, levensloop, projecten enz.

wij hebben het hier vooral over Specialisaties Arbeidssociologie Organisatiesociologie Rechtssociologie Kunstsociologie Godsdienstsociologie Stadssociologie Onderwijssociologie Medische sociologie Sociologie: wij hebben het hier vooral over de toepassing Mensen zijn uniek, maar… er zit ook een maatschappelijke ‘logica’ achter hun beslissingen: de manier waarop de maatschappij functioneert, heeft invloed. Mensen beinvloeden de maatschappij en de maatschappij beinvloedt de mensen. 6

Functies van de sociologie Ideologiekritiek Bestaande machtsverhoudingen bloot leggen. Beheersfunctie Instrument om mensen te beïnvloeden. Ordenende functie Samenhang aanbrengen Maakt sociologie niet altijd populair. Functie om ongefundeerde geloven over de werking van de samenleving door te prikken en te vervangendoor wetenschappelijke inzichten. In de 19e eeuw was dit een bedreiging voor de heersende normen en waarden. Heel vele werd er verklaard vanuit god en de natuur. Ook goed bruikbaar om de samenleving te besturen. Mensen die betrokken zijn bij beheerskwesties kunnen nml hierop hun beleid baseren. De sociologie wordt daarom wel eens bekritiseerd als zijn de een instrument van machthebbers. Het is waar dat leidinggevenden inzichten kunnen gebruiken om anderen te manipuleren, maar daar staat tegenover dat je het ook voor positieve doeleinden kunt gebruiken Ordenende functie: om in een meer of mindere onoverzichtelijke werkelijkheid een zodanige samenhang aan te brengen dat situatues overzichtelijker en begrijpelijker worden en bv in een maatschapopelijke context geplaatst kunnen worden. Zie voorbeelden krantenberichten Kinderen gescheiden ouders zijn depressiever Scheiden doet lijden. Niet alleen door de partners zelf, maar misschien nog meer door de kinderen. Meer angstgevoelens, vaker blijven zitten en een lagere tevredenheid. En dus scoren kinderen van gescheiden ouders een stuk hoger op de depressieschaal. Wereldwijde demografische winter De positie van het gezin staat wereldwijd onder druk. Dalende geboortecijfers, een oplopend aantal echtscheidingen en een toenemende carrièregerichtheid van ouders. Lawrence D. Jabos: „We kunnen met recht spreken van een demografische winter.” Een probleem waarmee de sociologie mbt deze ordenende functie wordt geconfronteerd is dat de begripsvorming dikwijls direct betrekking heeft op onze dagelijkse leefsituaties, waar ieder mens ook wel een beetje verstand van heeft. Sociologie wordt gedwongen haar maatschappelijke relevantie en betekenis voortdurend te bewijzen. Vaak zeggen mensen nav sociologie: ja maar dat weten we al…’boerenverstand’.

Sociale relaties (artikel A) Positie Rol Status Sociale relaties (artikel A) Groepen Dyade Sociale relaties tussen mensen Kenmerken: stabiel, voorspelbaar Samenhang Sociale structuur Sociale normen Sociale rang Sociale afstand Sociale integratie

Ordening: tot welke groepen behoor jij? Kleinste sociale structuur? Grootste sociale structuur?

Wanneer spreek je van een ‘sociologisch issue’? Wanneer worden private troubles public issues? Veel ‘getroffenen’ Persoonlijk letsel vd getroffenen Samenhang met andere problemen Niet tijdelijk maar structureel Bovenpersoonlijke oorzaken Gaat in tegen serieuze waarden Over ‘private troubles’ en ‘public issues’ Individuen hebben vaak de illusie dat beslissingen die zij nemen of stappen die zij zetten uniek zijn, maw als individu op zichzelf staan. Vaak zit er een maatschappelijke logica achter. De socioloog Schuyt geeft 6 criteria om een probleem als sociologisch relevant probleem te identificeren. Aanzienlijk aantal getroffenen Moet gaan om persoonlijk letsel van de getroffenen (private troubles) Moet samenhangen met andere problemen Het probleem is niet van tijdelijke aard, maar structureel en van lange duur Moet bovenpers oorzaken hebben Weer voorbeeld nemen van onderwerpen op vorige dia. - Wanneer er een paar mensen mishandeld worden is dat een persoonlijk probleem, wanneer 10 procent van de gehuwde vrouwen mishandeld wordt , dan is het ook een -Kind kost minstens 418 euro per maand

Sociologische en niet-sociologische vraagstukken? Rob en Linda zijn verliefd op elkaar geworden. ‘Glazen plafond’ voor vrouwen Burenruzie Comazuipen http://www.leraar24.nl/video/2019 Onderzoek Jongens zijn agressiever dan meisjes. Ze vechten vaker en hebben sneller ruzie, dat is de algemene opinie. De Groningse socioloog drs. Jan Kornelis Dijkstra denkt dat meisjes net zo agressief zijn als jongens. In deze video hoor je zijn bevindingen en een stukje uitleg over zijn onderzoek. RUG  Drs. Jan Kornelis Dijkstra doet zijn onderzoek vanuit de Rijksuniversiteit Groningen (RUG).  De RUG biedt uiteenlopende studies, van Communicatiewetenschappen tot Sterrenkunde. Ongelijkheid Agressie

Dus waarover gaat het bijvoorbeeld? ‘Zwarte school ook negatief voor autochtoon’ (Volkskrant, 11 november ‘14, p. 7) ‘50 Procent gebruikt hem (de scootmobiel) maximaal drie keer per week’ (Volkskrant, 11 november ‘14, p. 6) Onderzoek ministerie: jongeren kunnen online makkelijk alcohol kopen. (NRC-NEXT, 21 januari ‘14)

Sociologische verbeeldingskracht Sociologische verbeeldingskracht: Dit gebruik je om de koppeling te leggen tussen je eigen handelen en maatschappelijke ‘logica’ Sociologische verbeeldingskracht/ Amerikaanse socioloog Mills: hiermee wordt bedoelt dat mensen ogenschijnlijk los van elkaar staande persoonlijke ervaringen, situaties en problemen moeten leren zien in het licht van de manier waarop de maatschappij functioneert. Pas dan kun je er adequaat mee omgaan. Hij beschreef dat private troubles veranderen in public issues , oftwel dat persoonlijke moeilijkheden sociale problemen worden, wanneer voor het ontstaan bovenpersoonlijke oorzaken en sociale processen zijn aan te wijzen. Bv. Alcoholmisbruik / woont in de achterbuurten van new york / grote verslavingsproblematiek/ weinig toekomstperspectieven….etc

Cultuur macht Structuur Macht: het vermogen om vorm te geven aan je toekomst Cultuur Sociale verandering Mensen onderscheiden zich van dieren doordat ze in staat worden geacht zich niet door de omstandigheden te laten leven. Punt 1 en 2 worden in het boek beschreven. Mensen moeten in staat zijn om na te denken over de werkelijkheid hoe deze zou kunnen zijn, De 1 beschikt over veel geld, en kan bv zo naar de zon. De volgende begrippen komen aan de orde: Sociale ongelijkheid Dan ga je proberen je doelen te bereiken door het inzetten van de middelen. Dmv het behalen van je doelen probeer je anderen te beinvloeden. Als voorbeeld: huis kopen. Elementen van macht: Doel formuleren Over middelen beschikken Organiseren en beïnvloeden macht Structuur

Sociale veranderingen Artikel A Belangrijkste grondleggers van de sociologie: Karl Marx Emile Durkheim Max Weber Sociale veranderingen Sociale structuur Drie mannen die aan de basis staan van het sociologische denken. Zij zijn de eerste belangrijke personen van wie de visie op het samenleven van mensen tot op heden een rol speelt. Weten jullie nog wat micro, meso en macro is? Sociaal handelen

Sociale veranderingen Industriële revolutie Karl Marx (1818-1883) Kernpunten: Sociale veranderingen Verschillen in macht Ongelijkheid Tijdsbeeld??? Industriële revolutie http://www.youtube.com/watch?v=tmQHaT777lM Karl Marx Zijn werk kent veel voor- en tegenstanders Marx werd beinvloed door de filosifie van Hegel, Progressief op de maatschappijkverandering gerichte denker. Studie: eerst rechten (had te weinig interesse voor deze studie), daarna filosofie. Marx stond in het conservatieve duitsland bekend als een maatschappijkritisch persoon. Daardoor kon hij een academische carriere vergeten. Hij ging de journalistiek in. Het werk bij de krant had Marx met de neus op de meest schrijnende sociale feiten gedrukt, en hij voelde zich verplicht die feiten onverbloemd te beschrijven. Gedurende zijn hele leven zou hij de betrokkenheid bij de verbetering van het lot van de mensheid. Marx was in duitsland op een gegeven moment zowel academisch als journalistiek verpicht stopgezet en hij moest zijn heil zoeken in het buitenland. Hij is naar Parijs gegaan (1843), waar hij veel radicalen ontmoette. (socialisten, communisten). Deze ontmoetingen war heel belangrijk. Ze scherpten zijn radicale manier van denken nog meer aan. Hij werd vol overgave communist. Macht Duitsland reiktte tot in Parijs; hij werd uitgewezen. Ging naar Brussel toe. In Parijs had hij Friedrich Engels leren kennen Voor Marx zijn ontwikkeling was dit de belangrijkste ontmoeting. Heeft een grote bijdrage geleverd in het voltooien van zijn levenswerk: Das Kapital. Werkten zeer nauw samen. Ook een hechte vriendschap. Engels had een scherpe inzicht in de economie. Dit was een bron om te komen tot de basisaasumptie van Marxistische sociologie: het kapitalisme genereert voortdurend economische crises, belangenconflicten en politieke onderdrukking. Hij voorspelde dat het kapitalisme zou verdwijnen en plaatsmaken voor zijn ideaal: een klasseloze, communistische maatschappij. LEVENSWERK:

Ongelijkheid tweedeling conflictsociologie Arbeiders Kapitalisten Wat zijn ‘schaarse’ middelen? Welke landen kennen een communistisch regime?

Welke link zie je met één van de pedagogische stromingen? Karl Marx Confictsociologie: voor een betere wereld is strijd/ conflict nodig Strijd tussen tegenover elkaar staande klassen / klassenstrijd! Objectieve en subjectieve criteria Klasse an sich / klasse fur sich Karl Marx Conflictsociologie: De geschiedenis moet een bepaalde weg afleggen. Alleen d,mv van strijd zou het naar een betere wereld leiden. Conflict wordt door Marx als heel belangrijk gezien. Daarom wordt Marx de aartsvader van de conflictsociologie genoemd. Er zijn altijd emaar 2 groepen die tegenover elkaar staan volgens Marx: categorie die het systeem in stand wenst te houden en een groep die het sociale systeem fundamenteel wenst te veranderen Marx onderscheidtr sociale klassen op grond van objectieve en subjectieve criteria. Objectief: beschikken mensen wel/niet over produktiemiddelen? Subjectief: het gaat er ook om dat men zich er bewust van wordt dat het objectief vastelbare inderscheid een belangrijke socioale tegenstelling voortbrengt. Pas wanneer de bezitloze arbeiders beseffen dat ze worden uitgebuit door de klasse van kapitalisten, en zij dat bewust gaan gebruiken om zich te organiseren, worden ze een echte sociale klasse. Als het bewustzijn er nog niet is latente klasse / klasse an sich Bewust: klasse fur sich Welke link zie je met één van de pedagogische stromingen?

Wat houdt de samenleving bij elkaar? Sociale structuur Emile Durkheim (18 58 – 1917) Geboren in 1858 in de Elzas (D/F) Studie letteren, natuurwetenschappen én filosofie 1e professor in de sociologie in Europa: op zoek naar de oorzaken van sociale orde en wanorde Durkheim begon als pedagoog; voor de klas. Socialisatie is nodig om een gemeenschappelijk bewustzijn te vormen. Er moet voldoende mate van homogeniteit in het denken bestaan om de samenleving te kunnen laten voortbestaan. Socialisatie reproduceert deze homogeniteit. Hij onderzoekt ook de vraag naar de rol en het effect van het onderwijs als socialisatie-instituut. Opvoeding is een sociaal feit volgens Durkheim. Het collectieve belang voorop: drie elementen van het socialisatieproces: imitatie, samenwerking en identificatie. Verder: de morele opvoeding. Overleden in 1917. Wat houdt de samenleving bij elkaar? CENTRALE VRAAG

Sociale cohesie = Emile Durkheim samenhang in een samenleving Desintegratie: uiteenvallen van een samenleving Sociale integratie Mechanisch: wordt ontwikkeld op basis minimale individuele verschillen en maximale gelijkenis tussen individuen. Organisch: ontwikkeld op basis van verschillen tussen individuen. Er zijn vele antwoorden gegeven op de vraag wat de samenleving bij elkaar houdt. Deze zijn samen te vatten als wederzijdse afhankelijkheid of eigenbelang, dwang of macht en gedeelde waarden en normen. Nederland kende tot de jaren zestig een verzuilde samenleving, de zuilen waren gebaseerd op geloof en/of maatschappelijke oriëntatie. Binnen de zuilen was de sociale cohesie zeer sterk. Met de ontzuiling vanaf de jaren zestig en de opkomst van het individualisme en de multiculturele samenleving sinds de jaren tachtig is de sociale cohesie onder druk komen te staan. Nederland is in dit opzicht zeker niet uniek - alle Westerse samenlevingen kennen een verminderde sociale cohesie. In Amerika is de sociale cohesie sterk afgenomen vanaf de jaren zestig. Tijdens de Tweede Wereldoorlog kenden de Amerikanen één gemeenschappelijk doel: het verslaan van de Duitse vijand. Vanaf de jaren zestig werd de Amerikaanse samenleving steeds individualistischer. Het gezin, de kerk, de lokale gemeenschap, het verenigingsleven - allen verliezen hun positie als hoekstenen van de samenleving. Robert Putnam heeft dit proces beschreven in zijn boek 'Bowling Alone' (1995). Putnam wijt de afname van sociale cohesie vooral aan de individualisering, en niet zoals in Europa ook aan multiculturaliteit. Als belangrijke motor achter individualisering noemt Putnam de televisie ofwel moderne communicatie. In plaats van vertier en ontspanning te zoeken in het verenigingsleven, kiest de Amerikaan steeds vaker voor de TV en kijken doet hij vaak alleen. Desintegratie: Situatie in Syrie/ Ebola Sociale cohesie: Buurtkracht http://www.youtube.com/watch?v=-WJcHKpJMq4

Max Weber (1864 – 1920) Visie op kapitalisme: Geboren in Erfurt (D) Sociaal handelen Max Weber (1864 – 1920) Geboren in Erfurt (D) Studeert geschiedenis, economie en sociologie Wordt hoogleraar economie Visie op kapitalisme: Rationeel, door regels gestuurd gedrag dat de handelingen van de kapitalist (plannen, vooruit denken, winstkansen benutten enz.) stuurt.. RATIONALISME Verstehen: interpreterend begrijpen. Interpretatief en causaal analytisch. Dat is wat anders dan de hermeneutiek waar verstehen gebruikt wordt in tegenstelling tot causaal redeneren. Kennis van de beweegredenen van de betrokken individuen is onontbeerlijk. Hij vindt dat je rekening moet houden met meer dan één oorzaak (multicausaal) en dat je itt de natuurwetenschappen moet spreken in termen van waarschijnlijkheid en niet van zekerheid.

Max Weber Burocra-tie Religie Marktwerking GEBRUIK JE VERSTAND! Mensen hebben last van instellingen die ze zelf hebben bedacht. Religie Marktwerking Later: Symbolisch interactionisme

Tot zo ver… Waar hebben we het allemaal over gehad? Roept u maar….

Tot volgende week