Bloeddrukmeting in de praktijk Sharon Sommers Physician assistant i.o. Huisartsgeneeskunde

Doelen Kwaliteit 1e lijns zorg (CVRM) verbeteren Kennis / achtergrond hypertensie en methoden om bloeddruk te meten Praktische info: morgen kunnen starten Dit geldt natuurlijk niet alleen voor de CVRM maar ook voor diabetes patiënten of bij het bepalen van een risicoprofiel/ preventie consult.

Inhoud Wat is bloeddruk? Wat is hypertensie? Bloeddruk en de NHG standaard CVRM Bloeddruk als risicofactor voor HVZ Bloeddrukmeting in de praktijk Vals positieve RR metingen Aanvullend onderzoek RR Wanneer moet je ‘alarm slaan’?

Wat is bloeddruk ? Bloeddruk is de druk die wordt uitgeoefend op de wanden van de bloedvaten. Bloeddrukregulatie is zeer complex, veel onderlinge feedbackmechanismen Oparil et al. Ann Intern Med. 2003 Coffman et al. Hypertension 2008 De perifere druk meten Er zijn vele regelmechanismen in het lichaam die zorgen dat we een bloeddruk hebben. Een van de belangrijkste regelmechanismen is de nier. Door de doorbloeding in glomeruli (kapsel van haarvaten in elk nierkapsel), uitwisseling van stoffen. Druk wordt daar geregistreerd en hangt samen met het zout (natrium). 4

Wat is hypertensie? Hoe wordt het veroorzaakt? Arbitraire grens, gesteld op 140/90 mmHg (in praktijk) Risico op HVZ stijgt met bloeddruk, > 140 mmHg steiler dan eronder Maatschappelijke afweging kosten van behandeling en kosten door bijwerkingen versus behaalde gezondheidswinst Lange tijd werd gedacht dat hypertensie een probleem van het hart was, dit zijn echter de nieren! Zoals ik net al aangaf, wordt de druk geregistreerd in het nierkapsel en wordt hier de zouthuishouding gehandhaafd (natrium). Druk en zoutregulatie heeft bepaald verband. Als daar een verstoring zit, krijg je hypertensie. Dit kan dan wel weer hartklachten tot gevolg hebben (hartfalen, LVH etc.) Tussen de 120 – 140 mmHg SBD is er geen risico op het ontstaan van HVZ, boven de 140 mmhg SBD wel, daarom is daar de meeste winst te behalen van behandeling > 140 .

Bloeddruk en NHG standaard CVRM Diagnose hypertensie wordt gebaseerd op meerdere RR metingen op meerdere dagen. RR meting is onderdeel van het risicoprofiel Scoretabel is alleen gebaseerd op praktijkmetingen Onder het risico profiel hoort de anamnese (leeftijd, geslacht, roken, FA HVZ, voeding, alcohol, lichaamsbeweging, etniciteit, stress en RA)/ Lichamelijk onderzoek (SBD, BMI)/ Lab: lipidenspectrum, glucose, EGFR (MDRD) De score tabel is dus niet gebaseerd op thuismetingen of 24- uurs RR meting

Streefwaarden RR Meetmethode Streefwaarde SBD spreekkamer ≤ 140 mmHg (bij 80-plussers 150-160 mmHg) thuis, protocollair ≤ 135 mmHg ambulant, 24 uur Streefwaarde DBD Te allen tijde >70 mmHG ≤ 130 mmHg De streefwaarden zijn dus afhankelijk van de leeftijd en waar de bloeddruk wordt gemeten. De DSB mag te allen tijde niet onder de 70 mmHg zijn. Als dit wel het geval is overleg dan met de HA of de POH!

Bloeddrukmeting als risicofactor voor HVZ Voor alle HVZ samen zijn roken, dyslipidemie en hypertensie de top 3 risicofactoren 10 mmHg daling in SBD geeft 21% reductie van IHZ 10 mmHg daling in SBD geeft 37% reductie van CVA IHZ = ischemische hartziekten (coronairen) gevolg van atherosclerose  Acuut / chronisch: hartinfarct of angina pectoris. Andere ischemische hartziekten kunnen zijn verminderde hartfunctie (hartfalen) of ritmestoornissen.

Bloeddrukmeting in de praktijk Protocol is uitgedeeld. Dit gaan we zo oefenen in groepjes van 3. Patiënt, assistente, observeerder. Het protocol, mogen jullie zo zelf even doorlezen. Ik wil jullie hierbij zelf nog wat handvaten geven. Bij manuele bloeddruk meting (met manchet en stethoscoop). Wanneer je de manchet laat leeglopen, hoor je Korotkoff tonen (in princiepe 5). 1) De eerste tonen die hoorbaar zijn wanneer je de manchet laat leeglopen. Dit is de systolische RR. Korotkoff 5 is de laatste toon. Dit is het uitdoven van het geluid. Daarna is het geluid weg. Dit is de diastolische RR. Bij sommige patiënte hoor je de tonen heel lang doorgaan soms tot bijna 0. Dit is vals/ positief. Een hulpmiddel kan zijn om naar de 5e toon te luisteren

Factoren die de bloeddruk beïnvloeden Manchet Te kort/ Te smal / Te los Aanspannen spieren Knellende kleding arm Arm onder hartniveau Langdurige stuwing arm Te hoog oppompen Bijpompen! Bepalen van de RR kost tijd en moeite maar levert veel op! Dit zijn factoren die te beïnvloeden zijn, daarnaast zijn er ook nog factoren waar wij geen invloed op hebben. Zoals Ademhaling/ temperatuur/ praten/ dieet/ roken. Witte jassen effect

Aanvullend onderzoek bloeddruk Thuismeten 24 uurs meting 30 minuten meting (nieuw) Soms kom je er met de RR meting in de praktijk niet uit en heb je een vermoeden dat de bloeddruk niet is, zoals hij in de spreekkamer gemeten wordt, dan kan er overwogen worden om andere methoden te gebruiken om de RR betrouwbaarder te maken. Bij een thuismeting wordt 5-7 dagen achtereenvolgens 2x in de ochtend en 2x in de avond de bloeddruk gemeten. De gemiddelde waarde mag niet boven de >135 mmHg uit komen. De eerste dag wordt niet meegeteld. 24 uurs meting. Iedere 30 minuten wordt de RR gemeten. Gemiddelde mag niet boven de 130 mmHG uitkomen. Nadeel: belastend voor de patiënt, maar wel een betrouwbare meting 30 minuten meting is nieuw. Zelfde apparaat als de ambulante meter, programma wordt aangepast. Iedere 5 minuten wordt de RR gemeten gedurende 30 minuten. De patient zit in een kamer waar hij/ zij niet gestoord kan worden. Nadeel: praktijkruimte is vaak niet beschikbaar. Dit is nog niet opgenomen in de richtlijnen. Kan als alternatief gebruikt worden voor de 24 uurs meting.

Wanneer alarm slaan? Bij welke afkapwaarden direct huisarts alarmeren? Wanneer wachten tot einde spreekuur? Wanneer wachten tot volgende consult? Praktijkafspraken? Hier draait het om praktijk afspraken. Wat doet de assistente? Wat doet de POH? Wat doet de huisarts? Wanneer moet je overleggen etc? Ik hoop dat ik jullie handvaten heb kunnen geven op het goed uitvoeren van een RR meting, maar ook inzicht te geven hoe zo’n CVRM keten in elkaar zit.

Waar registreren? In ieder geval in de meetwaarden in het HIS Weet iedereen die te vinden? Afh. van afspraken in praktijk evt. ook in SOEP Kortom het draait hier weer om praktijkafspraken!

Vragen?