Welkom! Interactieve Bijeenkomst Versterking relatie intern en extern toezicht Onderwijs 16 oktober 2015 Ton du Burck (VTOI) Marianne van Veen en Johan van den Tweel (IvhO)

Programma uur Presentatie 1.Accountantsverklaring 2.Ontwikkelingen in Toezicht 3.Het verslag van de RvT 4.Relatie in toezicht volgens WRR 5.Project relatie in-extern toezicht 6.Vragenronde uur Pauze uur Gespreksronde uur Gespreksronde uur Terugkoppeling uur Lunch

1. Accountants verklaring: Verschillen Uitgebreide CV Ons oordeel De basis voor ons oordeel Materialiteit Reikwijdte v.d. groepscontrole De kernpunten van onze controle Verantwoordelijkheden van het bestuur en de RvT Onze verantwoordelijkheden voor de controle van de jaarrekening Verklaring betreffende overige door wet- of regelgevende gestelde vereisten Standaard CV Verklaring betreffende de jaarrekening Verantwoordelijkheid van het bestuur Verantwoordelijkheid van de accountant Oordeel betreffende de jaarrekening Verklaring betreffende overige door wet- of regelgevende gestelde vereisten

1. Accountantsverklaring Evaluatie -Uitvoering in de zomer na ontvangst van alle controleverklaringen. -Bureau-analyse: doornemen uitgebreide controleverklaringen – verschillen en overeenkomsten, inzicht in kernpunten van de controle. -Afstemming met stakeholders: accountants, NBA, DUO, beleidsdirecties, besturen en raden van toezicht van onderwijsinstellingen. Tijdspad: Plan van aanpak: juni 2015 Uitvoering: augustus/september 2015 Afwikkeling evaluatie: oktober 2015

2. Ontwikkelingen in Toezicht Kamerbrief Versterking bestuurskracht onderwijs (2013) Bevorderen cultuur van kritische houding en tegenspreken Checks and balances kunnen beter werken Scheiding toezicht en bestuur funderend onderwijs (2011) Citaat Goos Minderman (2015) Belangrijkste partner van de intern toezichthouder is de extern toezichthouder. In- en extern toezicht moet elkaar opzoeken, aanvullen met behoud van eigen rol en invulling Project Verbetering bedrijfsvoering schoolbesturen VO Raad (2014) Nog veel te verbeteren o.a. door het herkennen van trends door de extern toezichthouder, die daarmee het bestuur en intern toezicht in de actiestand kan zetten

2. Ontwikkelingen Van tweeluik naar driehoek Doelen toezicht: Financiële stabiliteit  continuïteit publieke taak Borging maatschappelijke meerwaarde Uitdaging volgens cie Halsema: Realiseren behoorlijk gedrag vraagt om goede inbedding (weghalen weeffouten) Bestuurders en RvT s moeten tegenkracht organiseren voor zichzelf WRR rapport focust op 3 e partijen, o.a. Interne controllers en kwaliteitsbewakers De ondernemingsraad Maatschappelijke belanghebbenden Maatschappelijke belanghouders en aandeelhouders Een vergadering van leden of ledenraad

3. Verslag RvT: Algemene kaders jaarverslag Zo volledig mogelijk beeld van interne en externe ontwikkelingen Voldoet aan de behoefte bij gebruikers van het jaarverslag Niet te uitvoerig en omvangrijk – maar wel: volledig, transparant, relevant en toegankelijk Oog voor details, zoals: Toelichtingen over verbonden partijen Toelichtingen over risicobeheer, risico’s en risicomaatregelen Zie verder: RJ

3. Verslag RVT: Beeld onderzoek continuïteitsparagrafen Aandachtspunten verslag RvT (JV 2013) Voorbeelden: Toelichten hoe ondersteuning/advisering plaatsvindt Over welke onderwerpen is gesproken, wat is goedgekeurd Aangegeven met welke geledingen contact plaatsvindt en hoe vaak Een verslag per commissie binnen het toezichthoudend orgaan 8

3. Waar nodig in verslag rvt: relatie met blik op de toekomst 9 Bijvoorbeeld bij grote wijziging in prognose leerlingen, studenten Gemiddelde wijziging per sector: Percentuele stijging/daling van de prognose leerlingen/studenten gebaseerd op de prognose per bestuur op basis van de E-formulieren die bij DUO zijn aangeleverd (NB deze zijn door 80% van de besturen ingevuld). % % MBO 0,55%0,53% HBO -0,91%-0,50% PO -5,05%-4,86% SO -2,31%-6,84% VO 1,90%-3,48% WO -6,42%2,75%

4. WRR: Policybief relatie in-extern toezicht Bevorderen van verantwoord gedrag bestuurders 1.Raad van Bestuur door Collegiaal bestuur Professionele en morele competenties 2.Raad van toezicht Open sollicitatieprocedures Diversiteit Diverse Competenties 3.Meer ogen ter ondersteuning van RvT verschillende opties o.a. groepen belanghebbenden

4. WRR: Policybrief relatie intern extern toezicht Duidelijke rolverschillen tussen intern en extern toezicht Op sectoraal niveau Overleg met beroepsverenigingen Werken aan professionalisering en zelfregulering Op organisatie niveau Informatie uitwisseling Organiseren van leerprocessen Houden van toezicht op toezicht Beweeg van incident gedreven toezichtsrelaties naar toezichtrelaties op organisatieniveau naar preventie en kwaliteit gedreven leerprocessen tussen intern en extern toezicht op sectorniveau.

4. WRR: Policybrief Relatie intern-extern toezicht

5. Project IvhO: Bestuursoverzichten Informatie uitwisseling door bestuursoverzichten Per sector ter beschikking stellen bestuursoverzicht aan het betrokken bestuur en de intern toezichthouder Overzichten zijn WOB bestendig (advies JZ) Het vaststellen welke informatie, in welke vorm en aan wie de bestuursoverzichten ter beschikking worden gesteld. Wel/geen signaleringswaarden opnemen Wijze van verzending, bv. via CvB, rechtstreeks naar RvT, voorafgaande aan het bestuursgesprek Opnemen van richtlijnen m.b.t. ter beschikking stellen van bestuursoverzichten aan besturen en intern toezichthouders in de werkwijzer.

5. Project IvhO: Bestuursgesprek met CvB & RvT Aanwezigheid intern toezichthouder bij bestuursgesprekken Beschrijven doelen, werkwijze en condities Ontwikkelen handleiding/instructie Pilots in de sectoren bij adequate besturen PO/VO/SO Constructief positieve gesprekvoering, uitgaande van de mogelijkheden van het bestuur Gericht op analyse van de RvT, kennismaking en informatie uitwisseling. RvT komt beter in zijn bestuurskracht te staan en kent de taken en rol van de inspectie Het lastige gesprek met de RvT blijven we voeren bij escalatietrajecten en onderzoeken bestuurlijk handelen.

Na de pauze: 2 gespreksrondes 6 subgroepen 2 gespreksrondes van 20 min.: Wisselen om groepen Plenair (deze zaal) 1.De uitgebreide accountantsverklaring (Mike Tillaart, insp. RSJZ 2.Verslag RvT en Hoe brengt de RvT derden partijen in stelling: Marianne van der Veen, insp. RSJZ 3.Goede praktijken in intern toezicht (Ton du Burck, dir. VTOI). 4.F011: Dilemma’s in het PO (Rutger Meijer, Dir. PO) 5.F015 :Dilemma’s in het SO en de SWV (Floor Wijnands (TL SO) Hoe koppel je intern toezicht in het SWV los van belangen? 6. F017: De RvT is bij het bestuursgesprek met de inspectie (Jos Verkroost CI RSJZ)

Plenaire terugkoppeling subgroepen & Vervolg Per subgroep Vervolg: Pilots bestuursgesprekken met Bestuur en RvT Evaluatie van de VTOI Verslag van de bijeenkomst wordt nagezonden Link WRR Policybrief van Incident naar Preventie versterking-van-de-relatie-tussen-intern-en-extern-toezicht/ versterking-van-de-relatie-tussen-intern-en-extern-toezicht/