Het huidige stelsel (tot ): voor alle Nederlanders via inkomen  Premies zorgverzekeringen en werknemersverzekeringen 1.Inkomen: werkloosheidsuitkering (WW) ouderdomsuitkering (AOW), arbeidsongeschiktheidsuitkering (WIA en WAJONG) en ziektewet (loondoorbetaling bij ziekte) 2.Zorg: Zorgverzekeringswet regelt bekostiging van medische zorg (zowel eerste als tweede lijnszorg) 3.Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten: niet op grond van de zorgverzekeringswet verzekerbare zorg:

Zorgverzekeringswet : voor iedereen verplicht. Kinderen tot 18 jaar zijn gratis meeverzekerd met ouders werkgeversdeel en werknemersdeel  Premie is afhankelijk van pakket (basispakket plus aanvullend) Bij werkenden betaalt de werkgever mee aan de premie.  Dekking tot : eerste lijns gezondheidszorg en kosten van poliklinische en klinische zorg  Variaties in pakketten en verzekeringsmaatschappijen.  Dekking gelimiteerd: langdurige zorg is uitgesloten  Eigen risico wordt dit jaar verhoogd tot € 375,- (was 360)

Diagnose Behandelcombinatie (DBC)  Ministerie stelt vast welke combinaties van diagnose en behandeling voor bekostiging in aanmerking komen. Ziekenhuizen en artsen declareren bij zorgverzekeraars op basis van toegestane dbc’s  Zorgverzekeraars sluiten contracten met ziekenhuizen en behandelaars over de tarieven voor dbc’s

AWBZ:  Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (1968):  Dekt verzekerden tegen de kosten van onverzekerbare zorg:  Verpleeg- en verzorgingshuizen  Langdurige psychiatrische zorg  Zorg voor mensen met een beperking in de meest brede zin (residentieel en ambulant )

Hoe werkt de AWBZ? Functies: 1.Verblijf 2.Verpleging 3.Verzorging 4.Behandeling 5.Ondersteuning 6.begeleiding  Mate van intensiviteit  Zorgzwaartepakket 1 t/m 7  Combinatie van functies  Diagnose wordt door de arts gesteld  Indicaties worden bepaald aan de hand van het handboek indicatiestelling van het Centrum Indicatiestelling Zorgtoewijzing (CIZ)

Transformatie:  Gevolgen voor gemeenten, instellingen, werkers, cliënten, mantelzorgers, vrijwilligers  Gevolgen voor burgers  Financiële gevolgen

Perspectief:  Houdbaarheid financiering op langere termijn  Paradigmaswitch: van burgers als zorgconsumenten naar solidaire en participerende burgers  Harmonisatie sociale voorzieningen in Europa (Sociale paragraaf Lissabon akkoord 2000 – 2005 en 2005 – 2010 Europa 2020 – strategie): centrale thema’s waren werkgelegenheid en sociaal beleid

Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ)  Sinds 1968: bedoeld voor onverzekerbare ziektekosten  Langdurige verblijf in een verpleeg- of verzorgingshuis  Langdurig verblijf in een residentiële instelling voor mensen met een verstandelijke of lichamelijke beperking en mensen met chronische psychiatrische problematiek  Open end financiering: verzekeringsrecht

Kaderwet welzijn (1998)  Sociaal-cultureel werk, buurthuizen, jongerenwerk  Maatschappelijk werk en – dienstverlening  Vrouwenopvang  Opvang huiselijk geweld  Preventie  Openbare GGZ

Overige voorzieningen  Bijstandswet: vangnet voor mensen die niet in hun eigen levensonderhoud kunnen voorzien  Jeugdzorg (wet op de jeugdzorg)  Overige nutsvoorzieningen zoals bibliotheken, theaters, etc.

Een overzicht

Noodzaak tot hervorming  houdbaarheid van de financiering op lange termijn  Europese sociale agenda: Lissabon akkoorden 2000  Paradigmawisseling: van verzorgingsstaat naar participatiesamenleving

Transitie: regime-change Van verzorgingsstaat naar participatiesamenleving:  Decentralisatie van de jeugdzorg:  Wijzigingen in de AWBZ – wet langdurige zorg:  Uitbreiding WMO ( ):  Participatiewet  Wet op het passend onderwijs (per )  Sluitende aanpak huiselijk geweld / kindermishandeling (per )

Paradigmaverandering  Preventie: meer inzetten op preventie en vroegsignalering  Geïndiceerde zorg- en hulpverlening: meer inzetten op mantelzorg, eigen kracht en kortdurend verblijf  Gedwongen of opgelegde zorg- en hulpverlening: meer in de eigen omgeving, meer op eigen kracht, meer op rehabilitatie

Wat gaat er concreet veranderen?  Jeugdzorg  Langdurige zorg  Wet Maatschappelijke ondersteuning  Participatiewet  Passend onderwijs ( )  Sluitende aanpak huiselijk geweld en kindermishandeling

Eerst nog even iets technisch:  Indicatie en zorggrondslagen  Wet langdurige zorg: traject loopt van diagnose naar indicatie – technisch, bureaucratisch, gedefinieerd  WMO: traject is tweeledig – geïndiceerde zorg en wenselijke zorg – het keukentafelgesprek  Jeugdzorg: traject is meerledig: preventie, diagnose en indicatie behoren tot de basistaken – spagaat voor de wijkteams

diagnose  Taak van de eerste lijn: huisarts. POZ, GGZ en Maatschappelijk Werk  Analyse, oordeelsvorming en doorverwijzing

Indicatie: wel of niet?  Niet geïndiceerde zorg- of hulpverlening  Eerste lijns zorg  Informatie en advies (lichte hulpverlening) CJG  Verzekerde zorg: AWBZ (WLZ) en Zorgverzekering  Onverzekerde zorg: WMO – geen recht maar een voorziening  Verplichte zorg: reclassering, jeugdzorg (via een maatregel) en BOPZ

Geïndiceerde zorg via het CIZ in het kader van de Wlz was  Verblijf  Verpleging  Verzorging  Behandeling  Ondersteuning  begeleiding is  Verblijf  Adl-assistentie  behandeling

CIZ indicatie:  Vergelijkbaar met DBC onder de zorgverzekeringswet. DBC: diagnose behandel combinatie.  De zorgverzekeraar betaalt via een complex stelsel voor verrichtingen: diagnose, behandeling, verpleging, nazorg aan het ziekenhuis en aan de huisarts.  Het CIZ heeft bepaald op basis van gemiddelden wat verblijf, behandeling, verpleging, ondersteuning en begeleiding kost. Dit is vertaald in zorgzwaartepakketten.

Wat valt er niet onder  Huishoudelijke hulp  Hulpmiddelen  Aanpassingen in de woning  Sociaal leven en ondersteuning daarbij  Hulp bij opvoeding  dagbesteding

Wie regelt dat dan?  De WMO: Verschil: WMO is een voorziening en Wlz is een recht  Keukentafelgesprekken: wat kun je zelf, wat kan je familie, wat kunnen je buren of je sociale netwerk, wat kunnen vrijwilligers?  Voorliggende voorzieningen

Jeugdzorg  Financiering, organisatie en beleid: gemeente  Wat?  Jeugdbescherming (maatregelen)  Jeugdreclassering  Jeugdzorg Plus (gesloten jeugdzorg)  Jeugd GGZ  Jeugd LVB (relatie met WMO)  Eerder in het kader van de WMO: preventiebeleid

Eén financieringssysteem  Macrobudget Jeugd: definitieve bedragen en verdeelsleutel  Productiebekostiging: vooraf gedefinieerde prestaties voor een specifieke cliënt  Functiebekostiging: gemeente betaalt een vooraf vastgesteld bedrag voor een bepaalde gewenste functie (een plaats)  Populatiebekostiging: netwerk- of wijkgerichte bekostiging ( op basis van kerngetallen van een bepaalde groep burgers – deelpopulatie)

Geïndiceerde jeugdzorg  Gemeente koopt geïndiceerde jeugdzorgplekken in.  Bestaande indicaties worden overgenomen  Nieuwe indicaties gelimiteerd door inkoop  Gemeente bepaalt prijs via openbare aanbesteding  Hoe dat gaat uitpakken ?

WMO  Kaderwet sinds 1 jan. 2007,  Gefaseerde invoering: forse uitbreiding per 1 januari 2015  Vervanging van oude welzijnswet  Financiering van sociaal cultureel werk, maatschappelijk werk en maatschappelijke opvang  Vervanging van de wet voorziening gehandicapten (de toiletpot en de traplift)  Vrijwilligersondersteuning, cliëntenondersteuning, preventie en OGGZ  Thuiszorg (huishoudelijke hulp)

Uitbreiding WMO per  Begeleiding en dagbesteding  Ondersteuning mantelzorgers  Plaatsing in beschermde woonomgeving mensen met EPA  Opvang in geval van huiselijk geweld Wijkverpleging gaat naar zorgverzekering

Participatiewet  Vanaf 1 januari: herkeuring bestaande WAJONG  Vanaf 1 januari: nieuwe gevallen rechtstreeks onder participatiewet  Afbouw sociale werkvoorziening  Loonkostensuppletie voor arbeidsgehandicapten  Tegenprestatie bijstand

Passend onderwijs ( )  Herverdeling van middelen / samenvoeging van cluster 3 en 4 scholen (speciaal onderwijs) met gewone scholen  Cluster 1 en 2 onderwijs (blinden en slechthorenden) blijven bestaan  Geen leerlinggebonden financiering (rugzakje) meer  Basiskosten per kind voor alle basisscholen en voortgezet onderwijs.  Extra geld voor regionale samenwerkingsverbanden van scholen, voor extra ondersteuning van leerlingen uit cluster 3 en 4 (gedragsproblemen, langdurig zieken, kinderen met een beperking)

Wet langdurige zorg:  Beperkt tot mensen die nu binnen intramurale voorzieningen verblijven.  Functie verblijf en verpleging blijft bestaan  Functies verzorging wordt vervangen door ADL- assistentie  Functies ondersteuning en begeleiding vervallen en worden ondergebracht in de Wmo

Gevolgen voor instellingen  Overgangssituatie:  Bestaande gevallen worden ontzien  Gemeenten kopen zorgplaatsen (ambulant) in.  Instellingen moeten mee in aanbestedingsprocedure  Gemeenten hebben sterke invloed op de prijs.

Persoonsgebonden budget  In Wmo blijft het mogelijk om voorziening te ontvangen in de vorm van PGB of in natura  PGB gaat niet meer naar cliënt zelf maar naar de sociale verzekeringsbank. Sociale Verzekeringsbank betaalt de zorgverlener uit, via vast tarief  Leerling gebonden financiering (rugzakje) vervalt  Langdurige zorg: PGB blijft mogelijk, maar wordt veel strikter genormeerd. Nog niet helemaal uitgekristalliseerd.

Ouderen (AWBZ)  Doelstelling om ouderen zo lang mogelijk zelfstandig laten wonen: ondersteuning vanuit Wmo.  Persoonlijke verzorging via zorgkostenverzekering  Scheiding tussen wonen en zorg  Voor noodzakelijk verblijf in een verpleeghuis wordt huur in rekening gebracht  Thuiszorg in natura of in de vorm van PGB  Per gemeente verschillende eigen bijdrage (inkomensafhankelijk)

GGZ:  Situatie nu: 90 % van het GGZ-budget gaat naar 10 % van de cliënten.  Tot 1 januari 2015: korter dan 1 jaar via zorgverzekering  Voorgezet verblijf (na 1 jaar) via AWBZ  Na 1 januari: GGZ-zorg gaat in zijn geheel naar de zorgverzekering (DBC – diagnose behandelcombinatie)  Paradigmaverandering: outreachende hulpverlening en crisisinterventie (Ambulant/Act en Fact)  Beddenreductie met 30 % ultimo 2020  Daling opnames en voortgezet verblijf (langer dan 1 jaar) gaat nog erg langzaam

Een overzicht Wmo: voorziening (keukentafelgesprek) Wie?: gemeenten Wat? 1.Welzijnsvoorzieningen (AMW, Buurthuizen, ouderenwerk) 2.Maatschappelijke opvang 3.Vrouwenopvang 4.Voorzieningen gehandicapten en vervoer 5.Preventie 6.Clientenvertegen- woordiging 7.Ondersteuning vrijwilligers en mantelzorgers 8.Thuiszorg (huish. Hulp) 9.Ondersteuning en begeleiding (AWBZ-functies) 10.Sluitende aanpak huiselijk geweld 11.OGGZ Jeugdwet: wettelijk kader Wie?: gemeenten ism bestaande aanbieders Wat?: 1. taken centra jeugd en gezin 2.taken Advies en Meldpunt kindermishandeling 3.Voogdij/uitvoering kinderbeschermingsmaatregelen 4.Jeugdreclassering 5.Jeugd ggz 6.Geïndiceerde jeugdzorg Jeugdzorg Plus (gesloten jeugdzorg) Pleegzorg Residentie jeugdzorg 7.Jeugdgezondheidszorg 8.Preventie Wijkteams voeren samen Wmo en jeugdwet uit. Gespecialiseerde zorg wordt ingekocht Participatiewet : omvat sociale werkvoorziening, WAJONG en Wet Werk en Bijstand Wie?: gemeenten Wat: 1.bijstandsgerechtigden kan worden gevraagd om een tegenprestatie te leveren voor het verkrijgen van een uitkering. In de vorm van vrijwilligerswerk of maatschappelijke taken 2.Bestaande WAJONGERS worden herkeurd. Nieuwe instroom wordt beperkt 3.Sociale werkvoorziening wordt afgebouwd. 4.Gemeente kan werkgevers ondersteunen bij het in dienstnemen van mensen met een (arbeids)beperking 5.Budget Wajong en Sociale Werkplaatsen gaat naar de gemeenten

Passend Onderwijs: Wie?: scholen basis en voortgezet onderwijs Wat?: Herverdeling van middelen Basisbedrag per leerling Aanvullend bedrag voor extra ondersteuning Samenvoeging cluster 3 en 4 en gewone scholen Wet langdurige zorg: Wie?: Residentiele voorzieningen voor mensen met een ernstige beperking Wat?: 1.Verblijf 2.ADL-assistentie 3.Behandeling Functies ondersteuning en begeleiding worden overgenomen in het kader van de Wmo Bestaande indicaties blijven (voorlopig) gehandhaafd. Gevolgen voor de instellingen: financiering via zorgkantoor (AWBZ) en via Wmo van gemeenten. Inkooprelatie Ouderen: Wie?: verpleeghuizen Wat?: Scheiding wonen en zorg Verpleeghuisopname valt onder de Wet Langdurige Zorg Persoonlijke verzorging gaat naar zorgkostenverzekeraar Verzorgingshuizen op termijn dicht Ouderen zo lang mogelijk thuis ondersteunen Huishoudelijke hulp via Wmo Inkomensafhankelijke bijdrage voor ouderen bij beroep op Wmo (per gemeente verschillend)

Zorg in natura / PGB in zowel de Wmo als in de Wet Langdurige Zorg kan hulp worden aangeboden in natura of in de vorm van een pgb. PGB wordt wel aan banden gelegd. PGB wordt overgemaakt aan Sociale Verzekeringsbank Sociale Verzekeringsbank verstrekt vergoeding aan uitvoerders van zorg- en hulpverlening in de vorm van PGB.