Hoofdstuk 6: Voedings- en eetstoornissen bij jonge kinderen Normale ontwikkeling bij leren eten Effecten van borstvoeding Eetproblemen Voedings- en eetstoornissen Behandeling

Leren eten … niet altijd makkelijk

Normale ontwikkeling van leren eten Drie fasen in de ontwikkeling van (leren) eten De zoog- en zuigfase Het drinken wordt ‘geregeld’ door de voedingsreflexen. De overgangsfase Naast halfvast voedsel ook nog borst- of flesvoeding. Mee-eten wat de pot schaft Voedsel wordt wel fijngeprakt of kleingesneden. Kind ontwikkelt voorkeuren en afkeer.

Wat weten we over hoe kinderen leren te eten? Biologische factoren 1 Voorkeur voor zoet en zout voedsel Bang voor nieuw en onbekend voedsel Dus afwijzen van onbekend voedsel is normaal ontwikkelingsproces

Wat weten we over hoe kinderen leren te eten? Biologische factoren 2 Gepredisponeerd om aan hoogenergetische voedingsmiddelen de voorkeur te geven ( = met hoog vetgehalte) Eetgedrag wordt effectief geregeld bij keuze uit verschillende soorten gezond voedsel Maar: bij ongezond voedsel (koekjes, snacks) -> te veel eten

Borstvoeding Voordelen Is ook belangrijk voor hechting op elkaar afstemmen, tast, geur. Kent meer smaken afhankelijk van wat moeder gegeten heeft. op langere termijn lijkt het dat borstgevoede kinderen daarom eerder nieuw eten accepteren dan flesgevoede. Meer controle voor het kind daarom waarschijnlijk minder kans op obesitas. WHO 2011 advies: tot 6 maanden exclusief borstvoeding daarna borstvoeding naast vaste voeding tot 2 jaar of ouder.

Verschil tussen voedingsproblemen en eetproblemen Het gaat om een relatie tussen opvoeder en kind. Het kind wordt gevoed door de opvoeder. Leeftijdsgrens ongeveer bij 6 jaar. Geen individueel kenmerk, maar een relatiekenmerk. Bij is de persoon een zelfstandige eter. Die zelf keuzes maakt en beslissingen neemt. Individueel kenmerk

Verschil tussen voedingsproblemen en eetproblemen Het gaat om een relatie tussen opvoeder en kind. Het kind wordt gevoed door de opvoeder. leeftijdsgrens ongeveer bij 6 jaar geen individueel kenmerk, maar een relatiekenmerk Eetproblemen De persoon is een zelfstandige eter. Maakt zelf keuzes en neemt zelf beslissingen. individueel kenmerk

Eet- en voedingsproblemen Minder kans op problemen bij borstgevoede kinderen De sociale context (modellen) heeft grote invloed op wat kinderen willen eten Zien eten doet eten. Strikte controle van ouders heeft op langere termijn een negatief effect op het eetgedrag van het kind (zowel controle op vermindering als op vergroting van calorie-opname) Op wat oudere leeftijd heeft tv-reclame grote invloed op voedselvoorkeur

Vraag: test uw kennis Jonathan van 3 jaar oud is dol op macaroni. Vooral macaroni met tomatensaus. Maar als hij spaghetti krijgt voorgeschoteld, ook al is het met tomatensaus, dan weigert hij een hap te nemen. Waarvan is dit gedrag een voorbeeld? Pica Picky eating Voedselneofobie Antwoord: c

Gewone voedingsproblemen Voedselneofobie Onbekend voedsel wordt pertinent geweigerd Is redelijk normale fase Gaat meestal vanzelf over als ouders niet in valkuil van dwang stappen Picky eater Bij onbekend én bekend voedsel Trage eter die voedsel ‘uitpluist’ (wat niet lekker lijkt eruit vissen) Gaat ook vanzelf over Dwingen tot eten is nooit effectief

Wat weten we over hoe oudere kinderen leren eten? Opvoedingsfactoren Kinderen moeten ca. tien keer blootgesteld worden aan nieuwe voedingsmiddelen voordat ze deze accepteren. Ze leren aan nieuw voedsel de voorkeur te geven naarmate ze daaraan geleidelijk vertrouwd raken. Ze geven een voorkeur aan voedsel dat hun ouders, leerkrachten en leeftijdgenoten ook eten. Kinderen gaan te veel eten als ze voor eten worden beloond. Kinderen ontwikkelen een verlangen naar lekkere dingen die ze wel kunnen zien, maar niet mogen eten.

Voedingsstoornissen op jonge leeftijd Vermijdende voedselinnamestoornis Groeiachterstand door te weinig calorie-inname kan zowel een somatische als psychosociale oorzaak hebben. Rumineren Herhaaldelijk herkauwen en oprispen van voedsel vooral bij zuigelingen. kind lijkt het prettig te vinden (Is niet misselijk). Pica Betekent ‘alles-eter’ dus peuken, aarde, bladeren én voedsel. voedsel wordt niet geweigerd. vooral bij kinderen met verstandelijke handicap.

Vermijdende voedselinname Vermijdende voedselinname: chronische voedselweigering Normaal gesproken is dit een kenmerk van (opvoed)relatie ... Maar: Soms ontbreekt hongergevoel Slikangst (overgang vloeibaar -> vast; nieuwe smaken) Slikfobie: traumatische ervaring met verslikken (bijna stikken) operaties in mondgebied langdurige sondevoeding

Comorbiditeit Bij ernstige voedingsproblemen of voedingsstoornissen moet rekening gehouden worden met: Autismespectrumstoornissen Verstandelijke beperking Angststoornissen

Vraag: test uw kennis Wat is een goede methode om een kind te stimuleren zijn bord leeg te eten? Het kind belonen met een lekker toetje als hij zijn hoofdmaaltijd goed opeet. Zorgen voor ontspanning tijdens de maaltijd door bijvoorbeeld de tv aan te zetten of een leuke video af te spelen. Samen met het kind de maaltijd nuttigen. Antwoord: c

Preventie van voedingsstoornissen Borstvoeding. Structuur en regelmaat. Geen dwang gebruiken, ook niet dreigen. Niet belonen met een toetje. Geef kind enige vrijheid in het zelf kiezen wat het wil eten. Geef het goede voorbeeld en eet samen. Hou het gezellig!

Behandeling voedingsstoornissen Behandeling van en samen optrekken met de ouders (opvoeders) is nodig gezinsaanpak, samenwerking. want: voedingsstoornis is bijna altijd een kenmerk van de relatie. Aanpak van het probleemgedrag van het kind vaak gebaseerd op gedragstherapeutische principes Model-leren Kleine stapjes Focus op wat kind wel eet (Sociale) beloning Eetsituatie weer ‘prettig’ maken

Vraag: test uw kennis Is een kind zelf in staat om op een adequate manier de inname van voedsel af te stemmen op haar/zijn behoefte aan calorieën? Dit is afhankelijk van de leeftijd, vanaf een jaar of 6 kunnen kinderen dit zelf regelen, meisjes eerder dan jongens. Hoe ouder een kind is, hoe beter hij dit kan regelen. Aan het einde van de schooltijd beheerst vrijwel elk kind dit. Ja, kinderen kunnen dit zelf regelen vanaf een leeftijd van 6 weken. Antwoord: c