Gezondheid en natuur in Noord-Brabant Marlie van Santvoort MSc.N Van Santvoort advies gezondheid i.s.m. provincie Noord-Brabant en GGD West-Brabant Rijswijk, 25 februari 2015

Gezondheid en natuur

Waarom gezondheid en groen verbinden? Provincie wil meerwaarde van groen benutten voor burgers (programma Natuur en samenleving) Er is kennisaanbod over effecten van natuur op gezondheid Provincie wil partijen helpen hun doelen te realiseren met groen Provincie wil groene- en gezondheidspartijen verbinden Provincie wil hiaten opvullen tussen aanbiedende- en vragende partijen Provincie wil hierin vraaggericht werken (ophalen van vragen)

Maar…………………… HOE DOE JE DAT ???????????????? Provincie/gemeente Gezond-heid Taskforce Groen

Stel een ‘Taskforce Gezondheid en Natuur’ in* Stuurgroep en werkgroep van groene partijen en gezondheidspartijen Stuurgroep: gemeente (burgemeester en wethouder), groene partij, gezondheidspartij, kwartiermaker, provincie ambtenaar als adviseur, kwartiermaker als secretaris en link naar de werkgroep Werkgroep: groene organisatie, gezondheidsorganisatie, beleidsambtenaar natuur, beleidsambtenaar gezondheid en 2 kwartiermakers (€ 50.000 voor 10 maanden) Fungeert als aanjager en ketenintegrator Benut haar netwerk en invloed (via leden stuurgroep) * Advies van Provinciale Raad Gezondheid

Opdracht Taskforce Gezondheid en natuur Aftasten op welke wijze de zorg- en gezondheidssector verbindingen kan aangaan met natuur en groen (of vice versa) en waar kansen liggen voor structurele samenwerking en levensvatbare initiatieven. Door: -criteria voor honorering/ondersteuning op te stellen -oproep voor indienen projecten breed uit te zetten (groen en gezondheid) -gesprekken te voeren met partijen van ingediende projecten (shortlist)

Hoe ondersteunt de TF projecten? Onafhankelijk zijn van provincie en partijen Bieden van procesondersteuning Bieden van podium en helpen bij uitrol in de provincie Verbinden van partijen Verbinden van kennis Te honoreren projecten verdelen over de provincie Kennisvragen ophalen en doorleiden naar Hogeschool

Resultaten Taskforce tot heden (1 sept.-1 febr.) Goed functionerende TF door juiste structuur en goede rolverdeling Startdocument en selectiecriteria Longlist en shortlist van opgehaalde projecten Gestart met ondersteuning van projecten Appel: Gezondheid en natuur, voor bestuursakkoord

Voorbeelden Project Biesbos: verbinden van partijen en door pilot ontschotting gemeente bevorderen Verpleeghuis Valkenhof: fysiek is tuin gereed, TF helpt te verbinden aan zorgproces bewoners Speelnatuur Tilburg: leveren van onafhankelijk procesbegeleider om platform te professionaliseren

Aanbevelingen voor stakeholders provincie Zuid-Holland Creëer draagvlak voor positieve effecten van natuur op gezondheid Formuleer integraal beleid binnen provincie (natuur en samenleving) Formuleer beleid op strategisch, tactisch en operationeel niveau Leer kundige en enthousiaste ambtenaren integraal kijken en werken

Vervolg Aanbevelingen Draag provinciaal beleid uit aan gemeenten, groene – en zorgpartijen en zoek samenwerking Stel een onafhankelijke Taskforce in met stuurgroep, werkgroep en kwartiermakers en stel middelen beschikbaar voor ureninzet Zoek kwartiermakers met lef die de praktijk ingaan

Vragen ???????? Project Biesbos: Noord-Brabant en Zuid-Holland

Factsheet Gezondheid en natuur Afbeelding voorzijde

file:///C:/Users/Marlie%20van%20Santvoort/Downloads/factsheetge zondheid%20en%20natuur%20defn..pdf

Wat zijn de effecten van natuur op gezondheid?

Nieuwe definitie van Gezondheid Gezondheid is het vermogen om zich aan te passen en een eigen regie te voeren in het licht van de sociale, psychische en emotionele uitdagingen van het leven. Dit concept beschrijft gezondheid als een dynamisch begrip waarin flexibiliteit en zelfregie centraal staan en waarbij gezondheid geen stabiel eindpunt is. (Machteld Huber, 2013)

Definitie van natuur Onder natuur worden niet alleen grootschalige natuurgebieden zoals bossen, heide, meren, duinen, strand, rivieren en uiterwaarden verstaan maar ook de groene plekken in en om de stad, zoals het plantsoen, het park of weilanden in de directe omgeving. Ook tuinen bij huizen of het trapveldje bij school vallen onder het begrip natuur. (Agnes van den Berg, Hoogleraar natuurbeleving Groningen, en omgevingspsycholoog, 2013)

Factsheet ‘Gezondheid en natuur’ Positieve effecten van natuur op gezondheid bij Kinderen Volwassenen Ouderen Werknemers

Positieve effecten van natuur op kinderen Gezondheidsprobleem Effect van natuur op gezondheid -Bewegingsarmoede -Meer natuurlijke speelplekken geeft meer lichamelijke activiteit -Obesitas -Meer parkgebied en minstens 5 ha groen geeft minder kans op overgewicht -Sociale en psychische -Meer groen in en rond woning: beter vaardigheden bestand tegen stressvolle gebeurtenissen; driedaags natuurbelevingsprogramma vermindert emotionele klachten (angst, verdriet, boosheid en zorgen)

Positieve effecten van natuur op volwassenen Gezondheidsprobleem Effect van natuur op gezondheid Bewegingsarmoede -Meer parken in straal van 830 m. geeft meer kans op halen van Nedl. Norm Gezond Bewegen Obesitas -Minder kans op overgewicht in groene buurten

Positieve effecten van natuur op volwassenen Gezondheidsprobleem Effecten van natuur op gezondheid Diabetes -Meer parken in straal van 830 m. geeft meer kans op halen van Nedl. Norm Gezond Bewegen en minder kans op negatieve effecten van diabetes. Depressie -Minder kans op psychische klachten naarmate er meer groen in de buurt van de woning is

Positieve effecten op ouderen Gezondheidsprobleem Effecten van natuur op gezondheid Zie onder volwassenen aangevuld met: Dementie Observaties: -positieve effecten op het gevoel, sociale interactie en welbevinden -afname van storend gedrag, agitatie en medicijngebruik(psychofarmaca)

Handreikingen voor provincie Stimuleer gemeenten meer groen aan te leggen in de wijken en parken binnen een straal van 830 m. Stimuleer projecten waarbij mensen kunnen bewegen in het groen Stimuleer projecten waarbij mensen 1x per week naar park of bos gaan Stimuleer bezoeken aan de natuur voor diverse doelgroepen (kinderen, volwassenen, ouderen en mensen met een lichamelijke, psychische of verstandelijke beperking)

Koppel instanties voor natuur en gezondheid aan elkaar Stimuleer initiatieven gezondheid en natuur voor de doelgroepen: -jongeren van 4 – 20 jaar met overgewicht -mensen met een laag inkomen -mensen in slechte leefomstandigheden -mensen met ongezond gedrag -volwassenen met overgewicht en/of onvoldoende beweging -mensen met diabetes -mensen met angst en depressie stoornissen

Voorbeeldprojecten gezondheid en natuur Preventie: -Biowalking -Ommetjes -Wandel- en fietspaden -Natuurkunst -Wandelen vanuit stad naar omgeving -Pluk en buurtmoestuinen -Samenwerking met de groene organisaties

Voorbeeldprojecten Gezondheid en natuur Ouderen en mensen met een beperking Rolstoelpaden Ommetjes bij ziekenhuizen (healing environment) Natuurbeleving bij bestaande gebouwen/instanties Alzheimertuin Beweegtuinen en paden IVN natuurkoffers

Voorbeeldprojecten gezondheid en natuur Kinderen -Klimbossen -Natuurspeeltuinen -Natuuronderwijs (Bewaarde land) -Kinderzorgboerderij -Kindermoestuinen -Groene speeltuinen -Jogg: o.a. bezoeken van lokale boeren en buurtmoestuinen

Voorbeeldprojecten: Vergroenen van de omgeving Vergroenen van stadswijken tegen hittestress (en afwatering) Vergroenen van industrieterreinen (en bevorderen lunchwandelen) Groen wat stad en platteland verbindt Agrarisch natuurbeheer Meer biodiversiteit in de natuur Vergroenen van parkeerplaatsen Vergroenen van braakliggende terreintjes

Vragen ?