Luther Lezingen 1e STAP De vorige maal spraken we over Luthers jeugd en zijn achtergrond. Zijn studie en zijn latere intrede in het klooster. We waren gebleven bij zijn benoeming tot doctor in de godgeleerdheid – standplaats Wittenberg.

Luther Lezingen 2e STAP Deel 2: de geopende deur We zullen nu gaan zien hoe allerlei gebeurtenissen en vooral de studie van Paulus’ brief aan de Romeinen, Luther voorbereidde op de grote stap: de 95 stellingen (die op de 3e avond aan bod komen) tegen de aflaat.

Luther Lezingen 2e STAP We zagen vorige week ook dat er onder de mensen die rond 1500 leefden een grote angst was voor duivels, demonen, heksen, spoken en vooral angst voor de hel. De roomse kerk in die tijd legde er accent op dat ieder mens zondig is en regelrecht in de hel komt, tenzij …………………..

Luther Lezingen 2e STAP We zagen ook dat men sterk juridisch dacht. God is een rechtvaardige rechter dus straft Hij de mens met recht. De gerechtigheid van God werd net zo (juridisch) opgevat, het is terecht dat mensen straf krijgen en veroordeeld worden.

Luther Lezingen 2e STAP Maarten Luther dacht eerst dat door veel gebeden, vasten, ijverig de eucharistie te bezoeken, hij aan de hel zou kunnen ontsnappen. Maar meer en meer kwam het besef bij hem op dat dit een onmogelijke weg was. Wanneer is het genoeg? NOOIT ?

Luther Lezingen 2e STAP Hij biechtte bij zijn generaal-vicaris von Staupitz (een maal wel 6 uur lang). Deze verwees hem naar de Bijbel. blz. 15 uit L. w en w Bekend zijn de nachtelijke gevechten met de duivel / het kwaad. Hij smeet eens een inktpot naar de duivel. Hij beriep zich daarbij op zijn doop – er moet een uitweg zijn.

Luther Lezingen 2e STAP Luther was doctor in de theologie en begon uit Genesis te preken / college te geven. Op de letterlijke wijze; d.w.z. er staat wat er staat. Das Wort Sie sollen stehen lassen werd later één van zijn beroemde uitspraken.

Luther Lezingen 2e STAP Na de desastreuze Rome-reis besloot hij om uit de Psalmen te preken / college te geven. Hij vatte de Psalmen op als: profetisch: ze gaan over Jezus de Messias gebeden: Jezus bad ook uit de Psalmen (bv. Psalm 31:6 kwam hij tegen). Voor zijn uitleg vertaalde hij de teksten eerst uit het Latijn.

Luther Lezingen 2e STAP Daar hij stuitte ook op het begin van Psalm 31: 2,3 waar staat: Bij U, HERE, schuil ik, laat mij nimmer beschaamd worden. Doe mij ontkomen door uw gerechtigheid neig uw oor tot mij, red mij haastig.

Luther Lezingen 2e STAP Deze tekst werd voor hem een obsessie. Dit kon niet juist zijn, er moest een fout in staan. Je moest juist ontsnappen aan Gods gerechtigheid en niet door zijn gerechtigheid. Let wel: de teksten rijmen op de Joodse wijze dus vers 3a is bedoeld als uitleg van vers 2b Ontkomen door gerechtigheid rijmt dus met Neig uw oor en red mij haastig

Luther Lezingen 2e STAP Luther probeerde deze tekst te begrijpen door andere teksten in het N.T. die op Jezus slaan en waar dit woord gerechtigheid in voorkomt er naast te leggen. De psalmen sloegen immers op Jezus. Tekst met tekst uitleg een bekende manier.

Luther Lezingen 2e STAP Zo kwam hij op de volgende teksten: Ps.71:2 Red mij en bevrijd mij door uw gerechtigheid en verder Mat.3:15 Aldus betaamt het ons alle gerechtheid te vervullen zegt Jezus Rom. 3:24 Want allen hebben gezondigd en derven de heerlijkheid Gods, en worden om niet gerechtvaardigd uit Zijn genade, door de verlossing in Christus Jezus

Luther Lezingen 2e STAP Nu zag hij iets ongekends: Rom. 1:17 de gerechtigheid Gods wordt in het evangelie geopenbaard Red mij door uw gerechtigheid en Red mij door uw genade Een parallel gedachte, de gerechtigheid van God is dat hij mensen genade schenkt om niet!

Luther Lezingen 2e STAP De genade schenkt God, ziende op het volbrachte werk van Jezus! Het evangelie van Jezus’, zijn sterven en opstanding is de bron waarin Gods gerechtigheid ontspringt – waaruit die ontstaat en voortkomt. Ik ben de deur – zei Jezus – niemand komt tot God dan door mij.

Luther Lezingen 2e STAP Luther zei later: L. w.e.w. 16 Het was of die deur voor mij nu open ging Alsof de poorten van het paradijs ontsloten werden Gerechtigheid van God is een gave die Hij ieder wil schenken die het werk van zijn Zoon aanneemt als enige verzoening.

Luther Lezingen 2e STAP Zo werd Rom. 1:17 een sleutel tekst voor hem Want de gerechtigheid Gods wordt in het evangelie geopenbaard. Uit geloof tot geloof. Gelijk geschreven staat: de rechtvaardige zal uit geloof leven. Een aanhaling uit Hab.2:4.

Luther Lezingen 2e STAP Gerechtigheid is een O.T. begrip. Joden die pogen ‘tzaddik’ te leven. Is dat voldoen aan de 613 wetten? Kan je eigenlijk wel rechtvaardig leven? Begaan we niet steeds weer fouten?

Luther Lezingen 2e STAP Hoe wordt je een ‘tzaddik’? Door naar Gods stem te luisteren en Hem te vertrouwen = geloven. Noach hoorde een stem BOUW EEN ARK Gen 6:8,9,13 7:1 Abram hoorde een stem GA UIT JE LAND Gen. 15:6 Beide worden in de bijbel RECHTVAARDIG genoemd door God. Hij schenkt het, noemt hen zo terwijl ze het niet zijn.

Luther Lezingen 2e STAP Het gevolg is dat de ‘tzaddik’ nu over gaat tot rechtvaardige daden; Noach bouwt zijn ark en Abram is bereid zijn zoon te offeren. De volgorde is dus: Naar Gods roepstem luisteren Hem volledig vertrouwen (en vanuit dat geloof …) Rechtvaardige daden doen

Luther Lezingen 2e STAP Maken de ‘tzaddik’ daarna geen fouten meer? O ja wel Noach – dronken na de zondvloed Abram - met Sara in Egypte Natuurlijk waren Noach en Abram gewoon ook mensen zoals wij

Luther Lezingen 2e STAP Nu begrijpt Luther het volmaakte werk van Jezus eerst goed Hij hoort naar Gods stem (doop) Hij doet Zijn wil door de mensen lief te hebben (aardse leven) Hij is en blijft een rechtvaardige heel zijn leven (zonder te zondigen) Toch sterft hij als een misdadiger

Luther Lezingen 2e STAP God nu heeft hem opgewekt omdat het leven van een rechtvaardige kostbaar is (Jes.28:16; 43:4 Ps.49:9 ; 116:15!) God nu heeft zich verzoend met de zondige mensen Luther noemt dit de blijde ruil Jezus draagt onze schuld Wij krijgen zijn rechtvaardigheid OM NIET

Luther Lezingen 2e STAP We komen later nog op ‘gerechtigheid’ terug en zullen dan uitvoerig spreken over de goed- kope en dure genade.

Luther Lezingen 2e STAP Pauze

Luther sloot aan bij Augustinus Bekend? Luther Lezingen 2e STAP Luther sloot aan bij Augustinus Bekend?

Luther Lezingen 2e STAP Luther legt de nadruk op de gratis genade gave. Geen enkele verdienste van de kant van de mens. Daarom vertaalt hij Rom.1:17 met: de rechtvaardige zal uit geloof leven Let op: der Gerechte wird aus Glauben leben nicht durch!