leerlijn vaardigheden (3xO) Voorbeeld van een invulling voor ANW-uren Ivet Holkenborg, docent gs Marianum, Groenlo Frans Carelsen, docent sk Marianum, Groenlo, SLO, Enchede, ex-Universiteit Twente, Enschede

Aanleiding, oorzaak, hoe neergezet? Aanleiding: ontevreden met kwaliteit van pws zowel organisatorisch maar zeker ook qua inhoud. Oorzaak: er wordt te gefragmenteerd onderwijs in gegeven (onherkenbaar voor lln.) Kenmerken Marianum 3xO (onderzoeken, ontwerpen en ondernemen: Verplicht voor iedereen! Nu: Klas 1 t/m 5h/6v Onderbouw: samen gevoegd mens/natuur/ maatschappij Vanaf 2006/7 start bij NT&G (klas 4) aanleiding: verdwijnen ANW voor havo/ iedere monovak leverde ook aantal minuten in! Dit jaar opstart: 4 t/m 5h/6v voor EM&CM Op rooster 1 lesuur/week havo totaal: 6 (3 + 3); vwo totaal 8 (3 + 5)

Hoe opgebouwd op Marianum 1 Vaardigheden in kleine stukjes: Waarnemen Variabelen Hypothese/onderzoeksvraag opstellen Werkplan opzetten Meten: nauwkeurig/valide Conclusie en communiceren

Hoe NT&G deel syllabus opgebouwd op Marianum 2 Woordenboek Leren onderzoeken: theorie over de aparte onderdelen Daarna met bio,nat en sk opdrachten per onderdeel over: Maken werkplan Variabelen Onderzoeksvraag en hypothese opstellen Nauwkeurigheid en validiteit (ook wi-opdracht hierin) Tenslotte meer algemeen: Technisch ontwerpen Informatievaardigheden Omgaan met meetgegevens

Dit schooljaar ontwikkelen 3xO bij E&CM op Marianum 3 Uit de discussie kwam dat uitgaande van het bestaande materiaal (NT&G) er een tweetal deelvaardigheden moeten worden herschreven richting EM/CM te weten: Werkplan maken Onderzoeksvraag/ hypothese Daarnaast worden er een tweetal deelvaardigheden specifiek voor EM&CM geschreven te weten: Bronnen (zoeken, betrouwbaarheid, formuleren) Schrijven/ vormgeven Groepjes gevormd van EM&CM collega’s met 1 NT&G’er (iedereen krijgt omstreeks 30 uur) TOT ZO VER ZIJN WE NU!

Mogelijkheden gebruiken!? ANW wordt vanaf 2015/16 ook voor VWO opgeheven Waar blijven uren: scholen mogen zelf uren (120 slu) en inhoud bestemmen Kan je afvragen: Waar zijn uren van ANW havo in 2007 gebleven? Willen ook vakken zelf een duit in het zakje doen, immers…?

Workshopdeel Maak een plannetje voor een traject ter vervanging van ANW in je eigen school Idee voor een plan/opzet: Ga met zoveel mogelijk welwillende collega’s praten? Maak lijstje Vorm 2 kleine groepen met enthousiaste collega’s: voorstel NT&G en E&CM van zoveel mogelijk verschillende vakken Bedenk zelf randvoorwaarden (aantal uren, welke klassen beginnen bijv. 1 en 4) . Ga met een goed plan met directie/ teamleiders praten aanleiding: kwaliteit PWS of…? 2 trekkers en laat iedereen faliciteren met uren! Trekker maakt tijdschema, plant pilot(s), groeps en plenaire bijeenkomsten (om mee te denken, eigenaar maken) Valkuilen bij opstart: Probeer geen beren te schieten die (nog) niet goed zichtbaar zijn Laat niet organisatie de boventoon voeren boven onderwijs (weer klein vakje, etc.!!)

Voordelen deze aanpak Je ontwikkelt je eigen onderwijs dus eigen verantwoordelijkheid! Laat je collega’s doen waar ze goed in zijn (schrijvers/ontwerpers/organisatoren) Leerlingen kan je nu aanspreken op (deel)vaardigheden van pws Ook organisatie pws komt aan bod: bijv beoordelen pws door team van 4 docenten van verschillende vakken onder 1 thema Zeer groot voordeel: je gaat vakoverschrijdend pratenmet elkaar over je(eigen) onderwijs en je leert dus veel van elkaar GROTE VALKUIL: NIET IEDER JAAR EVALUEREN EN NIET EEN NIEUWE VERSIE VAN DE SYLLABUS SCHRIJVEN (gaat wel goed) Zie ook www.wetenschapsorientatie.slo en zie collega’s te overtuigen