Gezond werken in de zorg Resultaten onderzoek januari 2015 Transvorm Marc Spoek – Sichting IZZ Babette Bronkhorst – Erasmus Universiteit Rotterdam

Stelling 1 Agressie op de werkvloer heeft invloed op de geestelijke gezondheid van zorgmedewerkers Waar of niet waar? Niet waar!

Stelling 2 Stelling 5 Hoe er op de afdeling omgegaan wordt met arbeidsbelasting is veel belangrijker voor de gezondheid van medewerkers dan de prioriteit die het hoger management eraan geeft Waar of niet waar? Niet waar!

Agenda Aanleiding onderzoek en onderzoekmodel Deelname en respons Belangrijkste resultaten Resultaten in detail Gezondheid en belasting Impact op verzuim, presenteïsme en vitaliteit Oplossing en maatregelen Samengevat

1a. Aanleiding onderzoek Fysieke en psychosociale arbeidsbelasting zijn de grootste arbeidsrisico’s in Nederland Spreiding in zorggebruik tussen zorgorganisaties zeer groot Hoog ziekteverzuim  hoog percentage fysiotherapiegebruikers Lagere medewerker- en patiënttevredenheid bij hoog percentage fysiotherapie

1b. Onderzoeksmodel Arbeidsbelasting gaat over de arbeidsomstandigheden op het werk Gezondheid gaat over de gezondheid van de werknemer (lichamelijk en geestelijk)

2a. Respons

Lichamelijke gezondheid & fysieke belasting

4a. Resultaten in detail: Lichamelijke gezondheid Problemen aan het bewegingsapparaat Problemen aan het bewegingsapparaat bij 85% van de zorgmedewerkers Klachten aan nek/schouders (64%) en rug (60%) komen het vaakst voor Tabellenbijlage: tabellen B2

4a. Resultaten in detail: Fysieke belasting op branche niveau 31% van de zorgmedewerkers heeft vaak of altijd fysiek belastend werk Bij fysiek belastend werk is de kans op lichamelijke problemen 2,7 maal zo groot

Stelling 3 Zorgmedewerkers die in hun werk veel lichaamskracht nodig hebben verzuimen vaker dan zorgmedewerkers die veel in ongemakkelijke houdingen werken Waar of niet waar? Waar!

4b. Resultaten in detail: Impact lichamelijke problemen en fysieke belasting op vitaliteit Vitaliteit gaat over lichamelijke en geestelijke energie om je werk te kunnen doen, je te ontwikkelen en collega’s te helpen Deze verbanden zijn niet onderzocht voor de organisatie Resultaten organisatie niveau: par. 3.2.1

4c. Resultaten in detail: Impact lichamelijke problemen en fysieke belasting op verzuim en presenteïsme Impact Presenteisme: het gaan werken ondanks dat je ziek bent en eigenlijk ziek thuis moet zijn Medewerkers met problemen hebben: 2,1 maal zoveel werkgerelateerd verzuim 2,5 maal zoveel kans op presenteisme met 1,7 maal zoveel kans op een (langdurig) verzuim op een later tijdstip (bij baanonzekerheid komt dit meer voor) Verbanden zijn niet onderzocht voor de individuele organisaties Tabellenbijlage: tabel B4.3

Geestelijke gezondheid & psychosociale arbeidsbelasting

4d. Resultaten in detail: Geestelijke gezondheid op branche niveau Emotionele uitputting: Emotionele uitputting is een onderdeel van burn-out 14% van de zorgmedewerkers heeft last van emotionele uitputting Tabellenbijlage: B3.1 en B3.2 In het onderzoek is 1 onderdeel onderzocht van psychische klachten. Inschatting (er wordt wel gezegd dat) is dat ca. 20% van de werkenden psychische klachten heeft

4d. Resultaten in detail: Psychosociale arbeidsbelasting Werkdruk: Werk/Privé conflict:

Stelling 4 Werkdruk heeft een groter negatief effect op de vitaliteit van zorgmedewerkers dan werk-privé-conflict Waar of niet waar? Niet waar!

4e. Resultaten in detail: Impact geestelijke gezondheid en psychosociale belasting op verzuim en presenteïsme Impact Emotionele uitputting leidt tot: 1,5 maal zoveel kans op werk gerelateerd verzuim 68% meer kans op presenteisme bij toename van emotionele uitputting 17% consulteert minimaal 1 zorgverlener voor geestelijke gezondheidsklachten (o.a. 7,6% psycholoog, 6,5% huisarts) NB werkdruk en werk/prive conflict zijn direct gerelateerd aan emotionele uitputting

4f. Resultaten in detail: Impact geestelijke gezondheid en psychosociale belasting op vitaliteit Een verstoorde werk-privé verhouding leidt tot: toename van 64% in emotionele uitputting 1,2 maal zoveel kans op klachten aan bewegingsapparaat afname van de vitaliteit met 30%

5. Oplossingen en impact maatregelen

Veiligheidsklimaat Veiligheidsklimaat = de percepties van medewerkers over de praktijken, procedures en het beleid op het gebied van medewerker veiligheid binnen de organisatie Cultuur of klimaat?

5a. Resultaten in detail: Oplossingen om lichamelijke klachten en fysieke belasting te verminderen ! Fysieke belasting op 1 dan psychosociaal en dan fysiek (psychosociaal veiligheidsklimaat is dus belangrijker dan het fysiek veiligheidsklimaat). Het gaat over gehoord en gezien worden! Beiden klimaten beïnvloeden elkaar positief. Resultaten organisatie niveau: par. 3.3

5b. Resultaten in detail: Oplossingen om emotionele uitputting en psychosociale belasting te verminderen Resultaten organisatie niveau: par. 4.3

De rol van de ergocoach 6% van de zorgmederwerkers is aangewezen als ergocoach Veilig gedrag en bekendheid met beleid fysieke belasting 73,2% van de ergocoaches leeft de regels en procedures omtrent fysieke belasting vaak of altijd na 68,9% participeert vaak of altijd in het verbeteren van de fysieke veiligheid in de werkomgeving 64,6% is volledig bekend met het beleid fysieke belasting, 31,5% is deels bekend en 3,8% is niet bekend Veilig gedrag en bekendheid met beleid psychosociale arbeidsbelasting 59,9% van de ergocoaches leeft de regels en procedures omtrent psychosociale arbeidsbelasting vaak of altijd na 51,9% participeert vaak of altijd in het verbeteren van de psychosociale veiligheid in de werkomgeving 34,1% is volledig bekend met het beleid, 31,6% is deels bekend en 14,3% is niet bekend

Medewerkerveiligheid; net zo belangrijk als patiëntveiligheid? Vraag: Wat heb je nodig om medewerker veiligheid binnen de zorg minstens net zo’n hoge prioriteit te laten zijn als patiënt veiligheid?

6. Samengevat Werk aan het verbeteren van het veiligheidsklimaat Prioriteit hoger management Betrokkenheid direct leidinggevenden Groepsnormen en groepsgedrag Communicatie Participatiemogelijkheden Voorwaarde: bekendheid met het beleid Er zit een prioriteit in (meeste impact), maar het gaat om de samenhang en het verband tussen alle onderdelen Fysiek Psycho-sociaal

https://stichtingizz.nl/gezond-werken/gezond-werken-in-de-zorg