Astma De aan- en afvoer van lucht vindt plaats via de luchtwegen. Dat begint bij de mond, de neus en de keel; de zogenaamde hogere luchtwegen. Het slijmvlies dat de binnenkant van deze luchtwegen bekleedt, zorgt ervoor dat de lucht al voor een deel bevochtigd wordt en dat kleine zwevende stofdeeltjes neerslaan. Vooral de neus heeft hierbij een belangrijke taak. Is de lucht eenmaal de hogere luchtwegen gepasseerd, dan gaat zij naar de lagere luchtwegen. Die loopt langs de stembanden, door de luchtpijp en vervolgens door een zich snel vertakkend systeem van luchtpijpjes, de bronchiën, en ten slotte naar de longblaasjes.

Hoe krijg je astma? Artsen weten echter dat astma soms een erfelijke aandoening is. Astma aanvallen kunnen veroorzaakt worden door veel verschillende prikkels. Voorbeelden hiervan zijn koude lucht, zware inspanning en stress. Deze prikkels kunnen ook "allergenen" zijn. Allergenen zijn stoffen die aanwezig zijn in de omgeving en die allergische reacties kunnen opwekken. Voorbeelden van allergenen zijn pollen, huidschilfers van dieren, huisstof, milieuvervuiling, bepaalde voedingsstoffen, parfum en sigarettenrook. Allergenen zorgen ervoor dat de slijmvliezen van de luchtwegen opzwellen en ontstoken raken. Er wordt extra slijm geproduceerd en de spieren van de luchtwegen trekken zich samen. Er is dan minder ruimte waardoor de lucht in en uit kan stromen. Aanvallen kunnen vaker voorkomen of ernstiger zijn bij mensen die een luchtweginfectie hebben.

Kenmerken Astma wordt gekenmerkt door aanvallen van buiten adem zijn, een beklemmend gevoel op de borst, piepende ademhaling en hoesten. Deze klachten komen doordat de luchtwegen vernauwd en ontstoken zijn. De luchtwegen van mensen met astma zijn gevoeliger, raken snel geprikkeld en veel astmapatiënten hebben ook last van allergieën. Sommige mensen hebben voortdurend klachten en anderen hebben tussen de aanvallen in geen luchtwegklachten.

Astma is over het algemeen goed te behandelen. Medicijnen kunnen de klachten onder controle houden en voorkomen dat de astma erger wordt. Astma heeft echter gevolgen voor de kwaliteit van leven omdat aanvallen onprettig en beangstigend kunnen zijn en de dagelijkse activiteiten kunnen beperken. Terwijl de meeste patiënten ermee leren leven en hun aandoening goed kunnen behandelen, kan het voor sommige ook invaliderend zijn. In uitzonderlijke gevallen kan astma levensbedreigend worden, vooral als deze niet goed of niet snel genoeg wordt behandeld.

Hoe lang duurt astma? Astma aanvallen komen en gaan, met een grote variatie in de klachten op verschillende tijdstippen. Veel mensen met astma hebben slechts af en toe problemen maar anderen hebben er iedere dag last van. Moderne geneesmiddelen houden de klachten onder controle en verlichten deze, waardoor aanvallen slechts een paar minuten of  uren kunnen duren, maar zonder behandeling kan dit meerdere dagen doorgaan. Sommige mensen hebben er alleen last van op verschillende tijden van het jaar. De periode waarin mensen astma aanvallen kunnen krijgen, kan echter vele jaren of het hele leven lang duren.

Stoppen met roken Roken kan aanvallen oproepen en uw klachten verergeren. Roken kan ook langdurige schade veroorzaken aan uw longen en luchtwegen. U moet ook proberen te vermijden dat u de sigarettenrook van andere mensen inademt (passief roken). Roken tijdens zwangerschap verhoogt ook het risico dat uw baby astma krijgt.

Gezonde longen Rokerslongen

Wat is er aan te doen? Astma verbetert meestal niet vanzelf. Wanneer er niets aan de astmatische klachten wordt gedaan, kunnen deze verergeren. Het is natuurlijk verstandig om als astmapatiënt zoveel mogelijk de factoren die een astma-aanval uitlokken te vermijden. Vermijd bijvoorbeeld rokerige ruimtes, maak uw huis zoveel mogelijk stofvrij en zorg dat de kamers voldoende worden geventileerd. Vaak zijn dit soort maatregelen echter niet voldoende om kortademigheid te voorkomen. Gelukkig bestaan er effectieve geneesmiddelen tegen astma, waarmee de kortademigheid kan worden opgeheven.

Medicatie Geneesmiddelen tegen astma worden geïnhaleerd, ingeademd. Daarvoor zijn speciale inhalatoren ontwikkeld, zodat het middel voldoende diep in de longen kan komen. Het is heel belangrijk om de inhalator goed te gebruiken en te zorgen dat het middel ook echt in de longen komt en niet in de mond, want dan werkt het geneesmiddel niet of niet voldoende.

Poeder inhalator Het medicijn dat je met de Poederinhalator kunt inademen is een poeder. Met een Poederinhalator kun je vrijwel alle ontstekingsremmers en luchtwegverwijders inademen. Een voorbeeld hiervan is Turbuhaler® of Handihaler®.  Hoe te gebruiken: Maak de inhalator gebruiksklaar volgens de beschrijving Adem uit Plaats het mondstuk tussen je tanden en omsluit het met je lippen Adem krachtig en diep in Neem de inhalator uit je mond en houd je adem 5 seconden in Herhaal dit indien nodig Spoel je mond na gebruik van corticosteroïden Turbuhaler®

Verstuiver De verstuiver bestaat uit een spuitbusje en een houder. Met het spuitbusje kun je precies een 'pufje' medicijn innemen, bijvoorbeeld budesonide (Pulmicort®) of fluticason (Seretide®). Hoe te gebruiken: Schud de verstuiver goed en haal het beschermkapje eraf Houd de verstuiver met de opening naar beneden gericht voor je mond Adem uit Plaats het mondstuk tussen je tanden en omsluit het met je lippen Druk de verstuiver in en adem langzaam en diep in Haal de verstuiver uit je mond en houd je adem 5 tot 10 seconden in Spoel je mond na het innemen van ontstekingsremmers (bruine of oranje-rode kleur) Pulmicort

Medicatie Bijwerkingen Gelukkig zijn de bijwerkingen van de moderne astmamedicijnen meestal licht en tijdelijk. Veel astmapatiënten hebben nauwelijks of geen last van bijwerkingen. Van luchtwegverwijders kun je, zeker in het begin, wel eens een beetje trillende handen krijgen. Ook geven ze soms een licht nerveus gevoel met soms wat hartkloppingen. Deze bijwerkingen zijn in de regel tijdelijk en gaan voorbij als je het middel vaker hebt gebruikt. De ontstekingsremmers hebben maar weinig bijwerkingen. Sommige mensen worden wat hees. Soms kan het daarom nodig zijn in overleg met je huisarts de dosering te verlagen. Om een schimmelinfectie in je keel te voorkomen, kun je na het inhaleren je mond spoelen. Raadpleeg altijd de bijsluiter of je arts als je denkt dat je last hebt van bijwerkingen.

Last bij het sporten Sommige mensen hebben alleen last wanneer ze sporten. Dat noemt men ook wel inspanning astma. Ook deze mensen gebruiken meestal alleen een luchtwegverwijder. Ze nemen die uit voorzorg voordat ze gaan sporten.