mr. L.E.M. Hendriks hendriks@wyck-advocaten.nl www.wyck-advocaten.nl Milieustrafrecht mr. L.E.M. Hendriks hendriks@wyck-advocaten.nl www.wyck-advocaten.nl Jonge Balie 19 november 2014

Wat voor soort recht Voorbeeld: art. 6 Legkippenbesluit 2003 Rb Roermond 18 december 2009, LJN: BK7040 Legkippen in een kooi van voor 1 januari 2003 hebben ten minste de beschikking over: “een grondoppervlakte van 550 cm2, horizontaal gemeten die vrij beschikbaar is en waarvan de helling niet meer bedraagt dan 8 graden, met een vrije ruimte van 40 cm boven 65% van de grondoppervlakte en een vrije ruimte van 35 cm boven de overige grondoppervlakte. De ruimte onder de morsranden die de beschikbare grondoppervlakte kunnen beperken, wordt niet tot de grondoppervlakte gerekend” Jonge Balie 19 november 2014

Strafbaarstelling Via de Wet op de economische delicten Art. 1 en art. 1a Wed Onderscheid in categorieën Veel bepalingen uit bestuursrechtelijke milieuwetten opgenomen Art. 6 Wed strafbedreiging Jonge Balie 19 november 2014

Relatie bestuursrecht Inhoud van norm bepaald door niet-strafrechtelijke regelgeving waarop wel het hele strafrecht van toepassing is Bestuursrecht wordt strafrecht met al zijn ingewikkelde, gedetailleerde en getrapte regelgeving (AMvB's, ministeriële regelingen, vergunningen, enz), Administratieve afhankelijkheid Jonge Balie 19 november 2014

Flora- en Faunawet 13 Ffw: Verbod om (produkten) van dieren,behorend tot beschermde inheemse diersoort, te kopen enz, en onder zich hebben Beschermde soort; art. 4 Ffw + besluit Uitzonderingen in lagere regelgeving (Besluit vrijstelling; Regeling vrijstelling, enz) Veel schijven Jonge Balie 19 november 2014

Lastige regels Voorbeeld: kruisingen van vogels (putters en mutant putter): dus gekweekt Rb Utrecht 3 maart 2010, LJN: BL6597 Art. 4 lid 1 van het Bvbdp: het verbod van 13 Ffw geldt niet voorzover de houder kan aantonen dat de dieren zijn gefokt Dus: niet strafbaar Feit dat pootring nodig is (art. 6 Besluit) doet er niet aan af; is ook niet tenlastegelegd Jonge Balie 19 november 2014

maar: Art. 4 lid 1 van het Bvbdp: Art. 5 lid 1 Bvbdp: Het verbod van art. 13 Ffw geldt niet “ten aanzien van gefokte dieren behorende tot een bij ministeriële regeling aangewezen beschermde inheemse diersoort” Art. 5 lid 1 Bvbdp: Het verbod van art. 13 Ffw geldt niet “ten aanzien van gefokte vogels behorende tot een beschermde inheemse diersoort (…) indien de houder kan aantonen dat de vogels zijn gefokt (…) en voorzover: a. deze vogels zijn voorzien van een pootring als bedoeld in artikel 6” Jonge Balie 19 november 2014

Misdrijven ?? Art. 2 Wed Opzet Opzet perikelen Kleurloos opzet Opzet gericht op de handeling en niet op het verboden karakter Veel rechtspraak Jonge Balie 19 november 2014

Voorwaardelijk opzet Niet controleren/monsteren HR 9 september 2003, M en R 2004, 24 herhaalde controles in casu niet genoeg voor vw. opzet Rb Den Bosch 29 mei 2008, LJN: BD2716; structurele karakter van delicten, blijkend uit eerdere controles en onderzoeken en eerdere veroordeling HR 15 april 2008, LJN BC9412 Niet genoeg: “zich had moeten vergewissen dat haar handelen bleef binnen hetgeen overeenkomstig de vergunning, met bijbehorende voorschriften, was vergund” HR 2 september 2014; ECLI:NL:HR:2014:2574 Varkensrechten: onzekere uitkomst procedure CBB Jonge Balie 19 november 2014

Bewijsvragen Abstracte gevaarzettingsdelicten “Materiële” delicten vage en technische begrippen Causaliteit (173a Sr) Doel- en middelvoorschriften; technische normen Monsternames en analyses Bewijsproblemen door de norm Voorbeelden, afgewerkte olie, Visafval Jonge Balie 19 november 2014

Jonge Balie 19 november 2014

Positie strafrechter Gebonden aan bewijsoordeel bestuursrechter? Autonomie strafrechter HR 11 mei 2004, NJ 2004, 606 Bijstandsfraude: hoofdverblijf Strafrechter niet gebonden: eigen waardering van het bewijsmateriaal HR 11 mei 2010, NJ 2010. 285;LJN: BL7699 Juistheid belastingaangifte; zelfstandig beoordelen ook al loopt procedure Dus: eigen beoordeling Wel wederzijdse beïnvloeding Jonge Balie 19 november 2014

Dakdekkerverweren Over wettelijke begrippen Veel voorkomend Afval, inrichting, drijver, vuurwerk (consumenten, professioneel), emissie-arm uitrijden (mest), dunning (Boswet), gewasbeschermingsmiddelen, enz. Jonge Balie 19 november 2014

Uitleg wetgeving Afvalstof of niet; carbon black Rb Den Bosch 9 september 2012, LJN: BX0815: Afvalstof Rb Oost-Brabant 10 januari 2013, LJN: BY8337: Bestuursrechter: geen afvalstof Hof Den Bosch 23 april 2013, LJN: BZ9238: Afvalstof ABRvS 18 december 2013, ECLI:2013:2464: Afvalstof Jonge Balie 19 november 2014

Relatie bestuursrecht Toepassing in strafrecht van wettelijke definities/begrippen uit bestuursrecht Economisch- en milieurecht voor groot deel bepaald door Europese regelgeving Procedurele aspecten; door elkaar lopen bestuurs- en strafrecht Jonge Balie 19 november 2014

Europese invloed Verordeningen Richtlijnen Rechtstreekse werking Al of niet via verwijzing (bijv. EVOA) voor strafbaarstelling: schakelbepaling zoals EVOA en art. 10.60 Wm Richtlijnen Verbindend voor resultaat Rechtstreekse werking Verlopen implementatietermijn inhoudelijk onvoorwaardelijk en voldoende nauwkeurig bepaald Jonge Balie 19 november 2014

Europese invloed Richtlijnconforme interpretatie Kolpinghuis: rechtszekerheid en het verbod van terugwerkende kracht Art. 193 EU-Werkingsverdrag: lid-staat mag strengere regels vaststellen EU-begrippen als afvalstoffen HR 3 december 2013, ECLI:NL:HR:2013:1571 (balen papier) HR 3 december 2013, ECLI:NL:HR:2013:1564 (elektra) Jonge Balie 19 november 2014

Europese invloed Prejudiciele vraag Kan altijd en door iedere rechter Rb R’dam 8 juni 2005, M en R 2006, 22 en Hof Den Haag 13 december 2005, M en R 2006, 26K EVOA: combinatie van groene lijststoffen Rb Roermond 5 oktober 2006, LJN: AY9949 HvJ 21 juni 2007, AB 2007, 325 Combinatie géén groene lijst Jonge Balie 19 november 2014

Europese invloed Kwantitatieve in- en uitvoerbeperkende maatregelen of maatregelen van gelijke werking (art. 34 en 35 EU-Werkingsverdrag) Tenzij: rechtvaardiging art. 36 EU-Werkingsverdrag Cassis de Dijon en Deense flessen Milieubelang Vuurwerk: HR 9 januari 2007, NJ 2007, 54; LJN AZ1703 Jonge Balie 19 november 2014

Geldigheid regelgeving Algemene regels en vergunningen HR 26 november 2002, NJ 2003, 81 (algemene regels); HR 22 september 2009, LJN: BI0522 (beschikkingen/vergunningen) Regeling vernietigd/onverbindend: Strafrechter dient daarvan uit te gaan Regeling in stand: Geen ruimte strafrechter voor eigen beoordeling “behoudens bijzondere omstandigheden” Jonge Balie 19 november 2014

Geldigheid vergunning of -voorschrift HR 11 januari 1994, M en R 1994, 85 (Mobil Oil) in beginsel van de rechtmatigheid van de vergunning uitgaan, nu deze kennelijk niet is bestreden in de daartoe openstaande rechtsgang Formele rechtskracht Jonge Balie 19 november 2014

Geldigheid vergunning Vergunning vernietigd na strafbaar feit HR 6 feb. 2001, NJ 2001, 669; M en R 2002, 3; de vernietiging van de betreffende vergunning heeft terugwerkende kracht, zodat niet bewezen kan worden verklaard, dat de verdachte handelde in strijd met voorschriften, verbonden de Wm-vergunning.' Rb Arnhem 29 november 2001, JM 2002, 37 HR 17 juni 2003, M en R 2004, 12 Jonge Balie 19 november 2014

Wat nu?? art. 6.1 Wabo (art. 20.3 Wm): de vergunning treedt in werking na verlopen van de beroepstermijn, dan wel nadat op een verzoek om voorlopige voorziening is beslist Terugvallen op handelen zonder vergun-ning??? Strafrechter wachten op bestuursrechter? Jonge Balie 19 november 2014

mr. L.E.M. Hendriks hendriks@wyck-advocaten.nl www.wyck-advocaten.nl Jonge Balie 19 november 2014