Hoofdstuk 1 Oorlog en crisis

1.1 De Eerste Wereldoorlog begint Wat was er in Europa aan de hand voor 1914?

De oorzaken van de Eerste Wereldoorlog Nationalisme Frans-Duitse oorlog 1870-1871 Duitse eenwording 1871 Modern imperialisme in Europa Problematiek in Oostenrijk-Hongarije (de Donaumonarchie) Bondgenootschappen

Oorzaak 1- Nationalisme Nationalisme: Grote voorliefde voor het eigen land en volk, of streven naar een eigen staat.

Oorzaak 2 – Frans-Duitse oorlog Duitsland vernedert Frankrijk. Frankrijk wilt wraak. Duitsland verkrijgt het gebied Elzas-Lotharingen, een steenkoolrijk gebied

Oorzaak 3 – Duitse eenwording Duitsland was een verzameling van losse staatjes. Vanaf 1871 werden deze samengevoegd onder één keizer. Bismarck was de eerste Rijkskanselier. Hij “ontwierp” het Keizerrijk. Duitsland werd hiermee de machtigste staat op het vaste land

Europa in 1815

Europa na 1870 WAT IS VERANDERD? 1 Duitsland is één land 2 (Italië ook) 3 Het Ottomaanse Rijk brokkelt af

Oorzaak 4 – Modern Imperialisme Engeland was bang zijn machtspositie in de wereld te verliezen. Wilhelm II, de Duitse keizer, wilde ook een groot koloniaal rijk. Hiervoor had hij een grote vloot nodig. Beschrijf hoe de rol van Duitsland op het wereldtoneel verandert

Oorzaak 5 – problemen Oostenrijk-Hongarije Oostenrijk-Hongarije had grote problemen met de vele volkeren binnen en buiten haar rijk. In 1908 werd Bosnië veroverd en daarmee werd de woede van buurland Servië op de nek gehaald: veel Serven woonden immers in Bosnië

Oorzaak 6 – Bondgenootschappen Er waren in de jaren voor de Eerste Wereldoorlog enkele bondgenootschappen gesloten. Dit betekende dat het ene land het andere zou helpen in geval van bijvoorbeeld oorlog.

Oorzaak 4: Bondgenootschappen

Triple Entente Centralen Triple Entente

Aanleiding van de oorlog Ontstaan als kettingreactie. De moord op Franz Ferdinand was de lont in het kruidvat.

Het begin van de oorlog De plannen voor een oorlog lagen al klaar in draaiboeken. Doordat er bondgenootschappen waren, kwamen de landen al spoedig tegenover elkaar te staan.

“ein frische und frölicher krieg”

Optimisme over de oorlog Bekijk de volgende bronnen en schrijf op waaraan je kunt zien dat de soldaten positief zijn.

Von Schlieffenplan Duits oorlogsplan, sterk verouderd, om een tweefrontenoorlog met Rusland te voorkomen. De eerste dag was X, en daarna lag alles vast.

De loopgravenoorlog Doordat de tegenstand van de Belgen, Fransen en Engelsen veel sterker was dan verwacht ontstond er een loopgravenoorlog. De linies waren ondoordringbaar en bewogen nauwelijks tijdens de oorlog.

Aan het front

De situatie in de loopgraven Ratten, kou, verveling, luizen, dood, ziekte: het dagelijks leven in de loopgraven was een kwestie van overleven. Bovendien was de stress door de nieuwe vorm van oorlogvoeren zeer hoog: soldaten deserteerden, verwondden zichzelf of leden aan ‘shell shock’. Tijdens de oorlog waren er zo’n 40.000.000 gewonden om te verplegen. 9.000.000 per jaar. 25.000 per dag.

De Loopgraven

De waarheid aan het front

HET BESLISSINGSJAAR 1917 1 februari Duitse onbeperkte duikbootoorlog 15 maart Nicolaas II doet afstand van de troon 6 april Oorlogsverklaring van de Verenigde Staten 6 november Staatsgreep van de bolsjewieken in Rusland

Totale oorlog Wat is een totale oorlog? De gehele samenleving ondervond dagelijks de gevolgen van de Eerste Wereldoorlog. Dit was tijdens de vorige oorlogen niet het geval

Verandering in de techniek Nieuwe wapens Verbeteringen aan het oorlogstuig.

Veranderingen in de politiek Nationalistische gevoelens werden aangewakkerd met behulp van onderwijs en pers. Het creëren van vijandsbeelden Er was censuur

Veranderingen in de economie Veel mannen vochten in het leger Hiervoor waren wapens, voedsel etc nodig. Fabrieken werd verplicht wat te produceren. Distributie zorgde voor voedselverdeling. Vrouwen moesten helpen in de economie

Paragraaf 2, de Verenigde staten Hoe werd de VS een wereldmacht?

1913 – en verder to make the world safe for democracy

Wording van een wereldmacht Roosevelt was voor actief buitenlands beleid. Hij wilde ‘onbeschaafde’ landen helpen Roosevelt maakte de VS politieagent van de regio.

de Eerste Wereldoorlog De VS verklaarden zich eerst strikt neutraal. In de VS leefden veel immigranten uit alle Europese landen (óók uit Duitsland) Na de Lusitania veranderde publieke opinie ten gunste van de geallieerden Zelfs in 1916 werd President Wilson herkozen met het motto: “he kept us out of war”

Het Zimmermantelegram Directe aanleiding voor deelname van de VS aan de oorlog. Duitsland kondigde een onbeperkte duikbootoorlog aan en een verbond met Mexico

Op 6 april 1917 gingen de VS meedoen aan de Eerste Wereldoorlog. Dit resulteerde erin dat de oorlog eindigde op 11-11-1918

De Volkenbond Opgericht in 1919 Op initiatief van President Wilson Doel was om oorlogen te voorkomen en op te treden als scheidsrechter bij conflicten

Paragraaf 2

Paragraaf 2 Beschrijf voor jezelf kort de verschillen die je denkt te kennen tussen Republikeinen en de Democraten

De Republikeinen, +/- 1910 Vooral actief in het Noorden, veel industrie Tégen slavernij Voor een federaal bestuur Voor grote overheidsinvloed

Democraten, +/- 1910 Vooral populair in het Zuiden (agrarisch) Voor vrijheid van de deelstaat Tegen grote federale invloed De overheid moest zicht niet met de self made man bemoeien

President Wilson, democraat Economie moest in dienst staan van de oorlog. Grote overheidsinvloed 14 punten plan

14 punten 1. Vredesonderhandelingen dienden volledig in het openbaar te worden gevoerd; 2. Het principe van de vrije zee diende door alle landen te worden aanvaard; 3. In de 'nieuwe orde' moesten alle economische barrières verdwijnen, dus open grenzen en vrije handel voor iedereen; 4. De bewapeningswedloop zou terstond worden beëindigd en alle landen moesten zich ontwapenen; 5. Er moest een eerlijke regeling komen met betrekking tot alle koloniale afspraken, waarbij het belang van de betrokken bevolking even zwaar moest wegen als dat van de kolonialiserende macht; 6. Het westen zou niet mogen interveniëren in Polen; 7. Herstel van België als vrije onafhankelijke natie; 8. Duitsland diende Frankrijk te verlaten en Elzas-Lotharingen aan Frankrijk terug te geven; 9. Voor Italië moesten definitieve grenzen worden vastgesteld langs lijnen van nationaliteit; 10. Handhaving van Oostenrijk-Hongarije als staat, maar met het recht op autonome ontwikkeling voor de verschillende volken in de dubbelmonarchie; 11. De Balkanstaten zouden het recht krijgen op zelfbeschikking en Servië kreeg een uitweg naar zee; 12. Turkije kon behouden wat haar etnisch toekwam, maar alle andere nationaliteiten in het Ottomaanse Rijk dienden het recht op een autonome ontwikkeling te krijgen en de Dardanellen zou vrij toegankelijk moeten worden voor alle scheepvaart; 13. Polen moest een onafhankelijke staat worden met een duidelijk Poolse bevolking. Ook zou Polen een haven aan zee moeten krijgen; 14. Er zou een Volkerenbond moeten komen waarin alle naties, groot en klein, dezelfde rechten op politieke onafhankelijkheid en territoriale integriteit dienden te krijgen.

Verenigde Staten ná 1918 Na de Eerste wereldoorlog komt het beeld naar voren van de democraten en republikeinen naar wat wij nu kennen. Wat is dat beeld?

Paragraaf 2.3 Warren Harding 1921–1923 John Coolidge 1923 – 1929 Herbert Hoover 1929 – 1933 Republikein Isolationisme “laisser-faire”politiek President tijdens crisis. Onbekwaam Roaring twenties, Bezuinigde, en greep verder niet in

Paragraaf 2.3 Terug naar isolationisme Komst consumptiemaatschappij Vrije markt & crisis Verzet tegen losse moraal

Isolationisme De VS bemoeit zich zo min mogelijk met het buitenland. Ze isoleren zich. Onder aanvoering van President Harding “back to normalcy”

Crisis jaren 20 Waardoor kon de crisis ontstaan?

Crisis jaren 20 Veel boeren in de problemen. De vraag uit Europa was weggevallen. Maar ze moesten evengoed de hypotheek op hun grond betalen! Overschotten leiden tot faillissementen

minder geld te besteden Overschot op de markt faillissementen mensen ontslagen minder geld te besteden Vraag stopt uit Europa

Crisis jaren 20 In de jaren 20 ontstond een consumptiemaatschappij

Crisis jaren 20 Mensen kochten artikelen op afbetaling Dit bracht voor de consument en producent risico’s met zich mee Als de consument niet meer terugbetaalde kregen de producenten ook problemen. Er was daarnaast geen buitenlandse afzetmarkt.

Crisis jaren 20 De Amerikanen hadden veel vertrouwen in de economie. Alles zou ‘toch wel goed komen’

Zwarte donderdag Begin van de crisis

Deze les Bespreken paragraaf 3 Afmaken paragraaf 3 Bespreken hoofdstuk 1 Zelfstandig nakijken hoofdstuk 1

Crisis 1929 Allereerst werden de banken geraakt door de crisis Daarna de mensen met aandelen Als laatst de mensen zonder aandelen. De grootste groep

Oorzaken crisis Agrarische crisis jaren 20 Europa verdween na WO I als afzetgebied voor de VS De Amerikaanse industrie produceerde teveel Er werd gewerkt met leningen en afbetaalsystemen

Gevolgen crisis 1929 Het werd een wereldcrisis Wereldhandel kwam bijna stil te liggen door protectionisme Hoge werkloosheid 1929 18.000 1931 136.000 1934 414.300 1936 475.900 1938 439.300 Duitsland verarmde vrijwel meteen weer

Hoofdlijnen hoofdstuk 1 Aanloop naar de Eerste Wereldoorlog (dieperliggende oorzaken en aanleiding) Verloop Eerste Wereldoorlog Veranderingen in de maatschappij door WO I

Hoofdlijnen hoofdstuk 1 Verenigde staten 1900-1920 Opkomst als wereldmacht Meedoen in WO I Rol van de presidenten Staatsinrichting van de VS (schema) Rol republikeinen en democraten

Hoofdlijnen hoofdstuk 1 Oorzaken van de crisis Aanleiding van de crisis Van Amerikaanse crisis naar wereldcrisis

Hoe leer je de tekst Maak een tijdbalk Leer oorzaak en gevolg Fietsend Glas op de weg Lekke band Beurskrach, al het geld verloren Schulden niet kunnen afbetalen Banken in problemen

Hoe leer je de tekst Maak vergelijkingen Democraten Republikeinen

Hoe leer je de tekst Leer de begrippen Zoek eventueel afbeeldingen bij de begrippen: Beurskrach: