Duurzaamheidsstudie Chemische Distributiesector Beste heren/aanwezigen SACHA Wij zijn Ferruccio Labbadia, Sacha Jacques, laatstejaarsstudenten van de richting milieumanagement en in kader van ons eindwerk hebben onderzoek gedaan naar een milieubewuste bedrijfsvoering in de chemische distributiesector. Wij hebben die opdracht gekregen van BACD of de Belgian Association of Chemical Distributors. Vooreerst willen wij dan ook dhr. Jacques Declercq bedanken om ons deze opdracht aan te reiken. We danken ook dhr. Meirlaen om zijn begeleiding en advies tijdens de doorloop van deze opdracht. Belgian Association of Chemical Distributors Sacha Jacques – Ferruccio Labbadia

Overzicht Inleiding Methodologie Bespreking aspecten Afval Mobiliteit Water Energie Certificaten Prestatie-indicatoren Investeringsanalyse zonnepanelen Conclusie

Inleiding Milieu belangrijke factor 1e deel: inventarisatie kennis Milieuwetgeving Meer dan loutere toepassing wetgeving 1e deel: inventarisatie kennis Bestaande maatregelen 2e deel: aanbevelingen Milieubewuste bedrijfsvoering Voorlopen op wetgeving Groen imago Ferroe Bedrijven zijn verplicht om rekening te houden met het milieu door de toepassing van de milieuwetgeving die vanuit de overheid verplicht is. De associatie van de chemische distributiesector is er zich van bewust dat milieu een steeds belangrijkere rol speelt in het ondernemen. Vandaar dat zij ons de opdracht gaven om een onderzoek te voeren naar het duurzaam ondernemen in de chemische distributiesector. Wij voerden dit onderzoek op vlak van afval, mobiliteit, water en milieucertificaten. De resultaten van het onderzoek zijn gebundeld in het 1e deel van deze studie. Dit is de inventarisatie van de kennis die momenteel wordt toegepast door de ondernemingen. M.a.w. wat gebeurt er al bij deze bedrijven op vlak van milieu en waar leggen zij de focus. In het 2e deel van deze studie zijn wij zelf op zoek gegaan naar verdere maatregelen die de bedrijven kunnen doorvoeren. Deze maatregelen gaan verder dan de loutere toepassing van de milieuwetgeving. Door een milieubewuste bedrijfsvoering lopen de ondernemingen voor op de milieuwetgeving en bouwen ze aan een groen imago. Door vandaag milieuinvesteringen door te voeren, besparen bedrijven op aspecten die in de toekomst misschien extra belast zullen worden of meer zullen kosten. Dit zijn aspecten zoals water, energie, uitstoot of afvalverwerking.

Overzicht Inleiding Methodologie Bespreking aspecten Afval Mobiliteit Water Energie Certificaten Prestatie-indicatoren Investeringsanalyse zonnepanelen Conclusie

Methodologie Scopebepaling Interviews opstellen Essenscia studie Duurzaamheidsmeter stad Gent Interviews opstellen Selectie van bedrijven door opdrachtgever Representatief beeld sector Type bedrijven

Methodologie Plaatsbezoeken Huidige situatie Aanbevelingen Interviews = input huidige situatie Rondleiding Verslag Huidige situatie Aanbevelingen Vanuit analyse huidige situatie Investeringsanalyse zonnepanelen

Overzicht Inleiding Methodologie Bespreking aspecten Afval Mobiliteit Water Energie Certificaten Prestatie-indicatoren Investeringsanalyse zonnepanelen Conclusie Sacha We zullen nu de aspecten afval, mobiliteit, water, energie en certificaten bespreken. Bij de bespreking van elk aspect zullen we jullie eerst de huidige situatie kort toelichten, daarna brengen we meteen de aanbevelingen zodat u de directe toepassing kan zien. De aanbevelingen zijn een selectie van de aanbevelingen in het rapport. De aanbevelingen hier zijn de belangrijkste

Bespreking aspecten - afval Bedrijfsafval Huishoudelijk afval Het aspect afval hebben we onderverdeeld in bedrijfsafval en huishoudelijk afval. Het bedrijfsafval is het afval als gevolg van de producerende activiteit van het bedrijf. Of m.a.w. het afval afkomstig van de productiesites of van de herverpakking. Het huishoudelijk afval is het afval afkomstig van de kantoorgebouwen. Ik zal beginnen met bedrijfsafval…

Afval - bedrijfsafval Soorten afval Kunststof bidons Metalen vaten IBC’s Wikkelfolie Productafval De soorten afval die de bedrijven produceren kunnen onderverdeeld worden in de volgende soorten. Per type bespreken we kort de huidige situatie en dan de aanbevelingen. Niet elk type bedrijf heeft dezelfde afvalstromen Type bedrijven productie: alles Type bedrijven specialities: geen productafval want bedrijven maken geen mengsels Type bedrijven: niets want geen productie of herverpakking

Afval - bedrijfsafval Kunststof bidons Metalen vaten Huidige situatie 20 à 25 liter Beperkt hergebruik Waarborg: 8,5 euro Verwerkingskost: 39,5 euro/ton Metalen vaten 216 liter Hergebruik Waarborg: 30 euro Verwerkingskost: 14, 5 euro Kunststof bidons: 20 à 25l, beperkt hergebruikt want spoeling is niet evident, toch waarborg: 8,5euro  klanten stimuleren om terug te brengen, maar wordt meestal niet gedaan door klanten, gewicht: 1kg, verwerkingskost: 39,5 euro/ton Metalen vaten: 216l, 2 bedrijven hergebruiken op regelmatige basis, waarborg: 30 euro, verwerkingskost: 14,5 euro/ton

Afval - bedrijfsafval Kunststof bidons en metalen vaten Aanbevelingen (gelden algemeen) Waarborgsysteem Verhoogde prijszetting bij verloren verpakking Externe reiniging en aankoop bij dezelfde firma Efficiënt ophaalsysteem Deze zijn zeker van toepassing op metalen vaten en kunststof bidons deze 2 verpakkingen worden tot nu toe het minst hergebruikt, maar in principe zijn deze aanbevelingen toepasbaar op alle soorten bedrijfsafval. Vooreerst bevelen we aan om te voorzien in een goed waarborgsysteem: maak goede afspraken met de klant + combineer de levering met een ophaling van de gebruikte verpakkingsmaterialen. De waarborg moet ook hoog genoeg zijn zodat de klant gestimuleerd wordt om de verpakking bij te houden tot het bedrijf ze terug komt ophalen. De praktijk leert wel dat dit vooral interessant is bij grote klanten (aangezien zij grotere hoeveelheden afnemen is dit makkelijker toe te passen). Als de klant de verpakking wil bijhouden, reken dan bovenop de waarborg een bedrag van verloren verpakking aan. Wanneer het bedrijf zelf geen voorziening heeft om te spoelen, kan het de verpakkingsmaterialen extern laten spoelen. Door de verpakkingsmaterialen opnieuw aan te kopen bij de spoelingsfirma, doet het bedrijf ook aan hergebruik van verpakking. Het bedrijf kan zelf vragen dat ze na spoeling opnieuw de eigen verpakking krijgt! Dit alles moet gepaard gaan met een efficiënt ophaalsysteem.

Afval - bedrijfsafval IBC’s Huidige situatie 1 m³ Veel hergebruik Waarborg Lichte: 300 euro Zware: 1750 -2500 euro Verwerkingskost: 14,5 euro/ton IBC’s: intermediate bulk container, 1m³, lichte IBC’s en zware IBC’s, veel hergebruik, 1 bedrijf: zo lang mogelijk = 5 jaar (wettelijk) , waarborg lichte IBC: 300, zware IBC: 1750-2500euro, verwerkingskost: 14,5 euro/ton

Afval - bedrijfsafval IBC’s Aanbevelingen Toeschrijven aan specifiek product Verzegeling verpakking Maximaal gebruik Enkel binnenbox vervangen Toeschrijven aan specifiek product: de verpakking wordt enkel voor dat product gebruikt. Het is dan wel belangrijk dat het bedrijf voorziet in een herkenningsysteem zoals een barcode. Door de verpakking aan de bovenzijde te verzegelen heeft het bedrijf de controle dat de klant enkel de verpakking heeft gebruikt voor het product en bv. niet voor tijdelijke opslag van een ander product. Gebruik de verpakking zo lang mogelijk: wettelijke termijn = 5 jaar, zorgvuldig omgaan met verpakking. Economisch ook interessant Na 5 jaar enkel de binnenbox vervangen: beperken van afval

Afval - bedrijfsafval Wikkelfolie Huidige situatie Aanbevelingen Transport Geen hergebruik Persing tot balen Aanbevelingen Persmachine Recyclageforfait VAL-I-PAC: 35 euro/ton Wikkelfolie: veiligheid, stevigheid tijdens transport, wordt niet hergebruikt, 1 bedrijf: persen tot balen met persmachine: besparing plaats + krijgen geld hiervoor Persmachine: 1 bedrijf heeft een persmachine voor wikkelfolie  wordt geperst tot balen  bespaart op plaats en hierdoor kan het ook verkocht worden. + bovendien krijg je nog een recyclageforfait van Val-I-Pac hiervoor.

Afval - bedrijfsafval Productafval Huidige situatie Aanbevelingen Reiniging van vulbuizen Stikstof, droge lucht, product zelf, water 30 à 50 kg Aanbevelingen Hergebruik voor mengsels Hergebruik voor verdunningen Afkomstig van de reiniging van de buizen waarmee de verpakking wordt gevuld. Hier komen nog steeds productresten in voor die moeten gereinigd worden. De reiniging gebeurt met stikstof, droge lucht, het product zelf of met water. Voor het spoelen van de buizen wordt zo’n 30 à 50 kg product aangewend. De spoelproducten opvangen zodat ze kunnen hergebruikt worden voor mengsels. Bij spoeling met water: het product is gemengd met water  kan dienen bij verdunning van producten.

Bespreking aspecten - afval Bedrijfsafval Huishoudelijk afval

Afval – huishoudelijk afval Huidige situatie Sorteren Rest, papier en karton, PMD, glas Andere Elektronisch factureren Wat gebeurt er al: Sorteren van rest, papier en karton, PMD en glas: wettelijk ! Andere: TL-lampen, slib van de waterzuiveringsinstallatie, ijzer, hout, restafval en batterijen. Dit doen zij uit economische en ecologische overtuiging. Bepaalde afvalstromen kunnen verder worden verwerkt en brengen geld op. Bepaalde afvalstromen brengen niets op, het bedrijf sorteert deze stromen toch omdat door te sorteren aan de bron, de verwerking van het afval efficiënt kan gebeuren.

Afval – huishoudelijk afval Aanbevelingen Sorteren Containerforfait Elektronisch factureren E-mail met PDF Software Webportaal Keuze aan de klant Praktijk: vooral grote klanten

Overzicht Inleiding Methodologie Bespreking aspecten Afval Mobiliteit Water Energie certificaten Investeringsanalyse zonnepanelen Conclusie

Bespreking aspecten – mobiliteit Woon – werkverkeer Algemeen Wagen Openbaar vervoer Carpool fiets Transport van goederen Zeggen dat we ingedeeld hebben per vervoersmodi, per type bedrijf even relevant

Mobiliteit – woon-werkverkeer Algemeen Huidige situatie Hoofdzakelijk gebruik van wagen Flexibele werkuren Teleconferenties Aanbevelingen Provinciale mobiliteitspunten Toolbox voor mobiliteitsmanagement

Mobiliteit – woon-werkverkeer Wagen Huidige situatie 33.5% bedrijfswagen Milieucriteria Aanbevelingen Ecoscore Alternatieve aandrijfsystemen Eco-driving Verlagen autovergoeding

Mobiliteit – woon-werkverkeer Openbaar vervoer Huidige situatie Beperkt gebruik Slechte verbinding derdebetalersregeling Aanbevelingen Kenbaar maken Financieel interessant maken Meer dan het wettelijke terugbetalen NMBS: 20-80 regeling Zeggen dat ik de verbindingen van het openbaar vervoer heb opgezocht en dat 2 bedrijven toch nog goede verbinding hebben

Mobiliteit – woon-werkverkeer Carpoolen Huidige situatie Beperkt Aanbevelingen Nadelen carpoolen vermijden Carpoolers verbinden Carpoolen promoten

Mobiliteit – woon-werkverkeer Fiets Huidige situatie Gebruik stijgt Aanbevelingen Vergoeding Extralegale voordelen Campagnes Elektrische fiets

Bespreking aspecten – mobiliteit Woon – werkverkeer Algemeen Wagen Openbaar vervoer Carpool Fiets Transport van goederen

Mobiliteit – transport van goederen Huidige situatie Hoofdzakelijk uitbesteding Milieuvoorwaarden in contract ISO-certificaten Lean and Green Alternatieve transportmogelijkheden Zeggen dat productiebedrijven wel nog meer eigen transport hebben + zeggen waarom + zeggen waarom kleine bedrijven alles uitbesteden

Mobiliteit – transport van goederen Aanbevelingen Milieuvoorwaarden contract ISO-14001 Lean and Green Efficiënt transporteren Zoveel mogelijk consolideren Centralisatie van magazijnen

Mobiliteit – transport van goederen Aanbevelingen Milieucriteria aankoopbeleid Ecoscore Alternatieve transportmogelijkheden Transport via spoor Transport via water Vermijd transport via lucht

Overzicht Inleiding Methodologie Bespreking aspecten Afval Mobiliteit Water Energie Certificaten Prestatie – indicatoren Investeringsanalyse zonnepanelen Conclusie

Bespreking aspecten – water Proceswater Spoelwater Water voor productverdunning Huishoudelijk water

Water – proceswater Huidige situatie Spoeling verpakking zuren en logen Opvang van spoelwater: productverdunning Gescheiden opvang

Water – proceswater Aanbevelingen Verwijderen restlading Afdak voor niet gereinigde vaten Regenwater als spoelwater Hergebruik proceswater Gescheiden opvang Wateraudit

Bespreking aspecten – water Proceswater Spoelwater Water voor productverdunningen Huishoudelijk water

Water – huishoudelijk water Huidige situatie Leidingwater Regenwatercaptatie Infiltratievoorzieningen

Water – huishoudelijk water Aanbevelingen Controle lekken Regenwatercaptatie Groendaken Wadi’s Infiltratievoorzieningen Gescheiden riolering

Overzicht Inleiding Methodologie Bespreking aspecten Afval Mobiliteit Water Energie Certificaten Prestatie-indicatoren Investeringsanalyse zonnepanelen Conclusie

Bespreking aspecten energie Elektriciteit Brandstoffen Verwarming

Energie – elektriciteit Huidige situatie Groene stroom contracten Zonnepanelen Verlichting - lichtkoepels Bewegingssensoren Lichtsensoren Sequentiële opstart Waar isolatie zetten?????????? In pdf staat het onder elektriciteit, niet beter onder verwarming?

Energie – elektriciteit Aanbevelingen Beperk het energieverbruik: Energiestudie Isolatiestudie Verlichting Directe winning van passieve zonne-energie in de kantoren Bewegingssensoren Lichtsensoren

Energie – elektriciteit Aanbevelingen Beperk het energieverbruik: Sequentiële opstart Frequentiegestuurde pompen en compressoren Flow detectors

Energie – elektriciteit Aanbevelingen Maak gebruik van energie-uitwisseling op de site: Venitilatie: warmtewisselaar Produceer en gebruik hernieuwbare energie: Groene stroom contracten Zonnepanelen

Energie – Brandstoffen Huidige situatie Vrachtwagens Bedrijfswagens Carbon Disclosure Project Heftrucks Stikstofdekens

Energie – Brandstoffen Aanbevelingen Beperk het energieverbruik en de vraag naar energie: Vrachtwagens – aangepaste additieven Elektrische heftrucks Inerte gassen – stikstofdekens Extra’s

Energie - Verwarming Huidige situatie Gebouwen Sanitair Ventilatie Extra

Energie - Verwarming Aanbevelingen Beperk het energieverbruik en de vraag naar energie : Gebouwen – verwarming op gas Extra’s Maak gebruik van energie-uitwisseling op de site: Warmtepomp

Energie - Verwarming Aanbevelingen Produceer en gebruik hernieuwbare energie: Sanitair Zonnecollector Aangesloten op boiler

Certificaten Huidige situatie ISO’s Lean and green BACD Responsible Care

Certificaten Aanbevelingen ISO 14.001 en aanvullende certificaten 14.020: over milieugerelateerde keurmerken 14.040: over levenscyclusanalyse 14.064: over Carbon footprinting Lean and Green MVO/Milieucharter Antwerpen EMAS (Europees milieubeheer- en milieuauditsysteem)

Prestatie - indicatoren Huidige situatie Klachtendienst voor veiligheid, kwaliteit en milieu Opvolging klanttevredenheid Pre-shipment beter opvolgen Controle op REACH en CLP Veiligheidsstudie voor de magazijnen in verband met Responsible Care Aanpassing van de MSDS-fiches aan de Europese normen Wettelijke vereisten De geïnterviewde bedrijven hanteerden prestatie indicatoren, dit zijn “measurement tools” die bedrijven intern opstellen en gebruiken om hun prestaties te beoordelen en te verbeteren. Hier wordt enkel ingegaan op de prestatie-indicatoren die betrekking hebben op duurzaam ondernemen (people, planet, profit). Wat de drie types bedrijven allemaal toepassen is een klachtenanalyse voor veiligheid, kwaliteit en milieu, dit doen ze om hun imago tegenover de klanten en buitenwereld te verbeteren, de klant tevreden te houden en gelijkaardige klachten in de toekomst te vermijden.

Prestatie - indicatoren Aanbevelingen Global Reporting Initiative: Reporting Guidelines Het meten en rapporteren van: Economische Ecologische Sociale prestaties

Investeringsanalyse zonnepanelen Algemeen Werkwijze Cijfergegevens Conclusie (Kluwer)

Investeringsanalyse zonnepanelen Conclusie voorbeeld zonnepanelen Winstgevendheid: zeker niet slecht (6,33%) Terugverdientijd = periode van 21 jaar, beperkt risico Het rendement < de actualisatievoet (inkomsten < uitgaven) “onaanvaardbaar” Percentage interne rendabilitiet < de actualisatievoet

Investeringsanalyse zonnepanelen Conclusie Kluwer magazine TVT is afhankelijk van: Oppervlakte Prijs grijze stroom Groene stroom certificaten Meestal 10 – 15 jaar, soms zelfs 20 Aanleg nieuwe bedrijfsgebouwen Verplichting tot: Elke m² bruto vloeroppervlakte 10 kWh hernieuwbare energie

Investeringsanalyse zonnepanelen Conclusie Kluwer magazine Andere voordelen: Investeringsaftrek van 13.5% voor energievriendelijke investeringen Groene stroom certificaat van 50 euro per geproduceerde mWh Per mWh vergoeding/compensatie van 35 euro

Investeringsanalyse zonnepanelen Eindconclusie Kluwer: Meer dan 90 euro betalen per mWh Interessant om te investeren in zonnepanelen Stroom ter plaatse gebruiken In andere gevallen is het niet interessant om te investeren in zonnepanelen voor KMO’s

Eindconclusie Veel inspanningen om de gevolgen van hun bedrijfsprestaties op het milieu te beperken Mate waarin verschilt toch van bedrijf tot bedrijf Verpakkingsmaterialen Hergebruik en beperking Woon-werkverkeer Hoofdzakelijk auto Wel nog mogelijkheden

Eindconclusie Transport van goederen Energieverbruik in de sector Door sommige bedrijven al efficiënt georganiseerd Milieuvoorwaarden in contracten Energieverbruik in de sector Beperkt Oude toestellen vervangen! Certificaten Kunnen het imago van de bedrijven “vergroenen” Beter inzicht in de bedrijfsprestaties Tonen aan dat het bedrijf bezig is met het milieu

Eindconclusie Belang Het economisch belang blijft natuurlijk de prioriteit 2e plaats: veiligheid Brandveiligheid Veiligheid op de werkvloer 3e plaats: belang van het milieu

Bedankt voor uw aandacht! Zijn er nog vragen?